Bán nhà ở xã hội làm sao để công tâm, khách quan?

Đi bốc thăm mua NƠXH nhưng hàng trăm xế hộp xếp hàng dài để chờ đến lượt, khiến cho dư luận băn khoăn NƠXH có thực chất để dành cho người thu nhập thấp?

Không giống như dự án NƠXH Bright City của Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long (huyện Hoài Đức) hay dự án Bamboo Garden (huyện Quốc Oai) do Tập đoàn CEO Group làm chủ đầu tư, phải mở bán đến 20 lần nhưng vẫn không hết hàng, dự án NƠXH NHS Trung Văn lại “đắt như tôm tươi”. Lý do là dự án nằm ở vị trí đẹp gần trung tâm TP, được kết nối với nhiều tiện tích hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ sẵn có.

Chỉ tiếc rằng đây là một dự án quy mô nhỏ, trong số trên 1.400 hồ sơ đã nộp, thì chỉ có gần 150 hồ sơ may mắn qua bốc thăm may rủi được mua nhà. Hình ảnh người người xếp hàng như thời tem phiếu bao cấp được tái hiện. Đến giữa sáng 20/5, Ban Tổ chức mới mở cửa bốc thăm nhưng từ 3 – 4 giờ sáng, không ít người đã sẵn sàng bỏ cả công việc đến địa điểm bốc thăm cốt là để tìm cho mình một vị trí “vững chãi” trước khi bước vào thời khắc may rủi. Khi lượng người đến quá đông, tình trạng chen lấn, xô đẩy tranh cãi nhau đã xảy ra, chủ đầu tư cũng phải nhờ đến lực lượng cảnh sát trật tự để bảo đảm an ninh.

Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, thời gian qua, sản phẩm NƠXH, nhà ở giá rẻ trên địa bàn Thủ đô xảy ra tình trạng khan hiếm trầm trọng nguồn cung. Đến thời điểm này mới chỉ có 33 dự án NƠXH được TP phê duyệt chủ trương đầu tư giai đoạn từ nay đến hết năm 2025. Trong đó, có 14 dự án đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai trong năm 2023. NHS Trung Văn là dự án đầu tiên mở bán và cũng trong năm nay toàn TP dự kiến chỉ có thêm khoảng 400 căn hộ NƠXH hoàn thành, đưa vào sử dụng.

Có lẽ, chính bởi việc quá khan hiếm nguồn cung nên dự án này mới được người dân quan tâm đặc biệt như thế. Nhưng điều đáng để cho nhiều người suy nghĩ không chỉ dừng lại ở việc biển người xô lấn đi mua nhà, mà đó chính là hình ảnh đoàn xế hộp xếp hàng dài vây quanh khu vực Nhà thi đấu quận Cầu Giấy (địa điểm chủ đầu tư tổ chức bốc thăm) đi mua nhà.

Quan điểm của Đảng, Nhà nước về NƠXH đã được nêu rõ và đưa vào văn bản luật cũng như các Nghị định, Thông tư trong đó quy định rõ đối tượng được mua NƠXH và kèm theo những chính sách ưu đãi đặc biệt về vay vốn. Hiểu một cách nôm na, NƠXH là sản phẩm dành cho người nghèo, trong đó sử dụng nguồn lực tài chính từ Nhà nước. Nhưng thật nghịch lý: tại sao người thu nhập thấp chưa có chỗ ở, lại có ô tô đi? Bởi đối với người thu nhập thấp, ưu tiên đầu tiên là an cư, tức là có được một căn nhà để ở. Từ đó dư luận lại dấy lên những nghi vấn có hay không tiêu cực trong quá trình xét duyệt hồ sơ mua NƠXH?

Phải khẳng định, NƠXH là chính sách nhân văn của Đảng, Nhà nước đối với người dân nghèo, người thu nhập thấp đang sinh sống tại các đô thị nhưng rõ ràng hình ảnh như vậy đã ảnh hưởng không nhỏ đến chính sách nhân văn này. Vậy, làm sao để công tâm, minh bạch và đối xử một cách công bằng nhất đối với những người thuộc nhóm yếu thế trong xã hội? Câu trả lời thuộc phía cơ quan quản lý Nhà nước, trước hết cần loại bỏ cơ chế xin – cho, cần sự công khai, minh bạch trong việc xét duyệt hồ sơ mua nhà và hơn hết cần sự giám sát từ chính phía người dân.

Nhiều ý kiến cho rằng, hiện nay với sự phát triển của cách mạng công nghệ, việc công khai tất cả thông tin, bao gồm cả thông tin của người đăng ký mua NƠXH để có sự giám sát từ cộng đồng dân cư là việc không khó khăn. Phải chăng phía cơ quan quản lý Nhà nước cũng nên cân nhắc đến việc này, tránh những tiêu cực xảy ra, bảo đảm công bằng, công tâm, minh bạch nhất. Qua đó để chính sách nhân văn của Đảng, Nhà nước không bị một bộ phận nhỏ làm méo mó, gây ra bức xúc trong dư luận.

Mai Vân