Bảng cầu cơ dưới góc nhìn khoa học

Bảng cầu cơ. Ảnh: Wikipedia.

Bảng cầu cơ là gì?

Nhiều người biết đến bảng cầu cơ (Ouija board), hay bàn cầu cơ, như một trò chơi hoặc công cụ có khả năng giao tiếp với thế giới tâm linh. Từ “Ouija” xuất phát từ tiếng Pháp và tiếng Đức mang nghĩa là “có, vâng, phải”. Trò chơi này rất đơn giản, bao gồm hai bộ phận: một tấm bảng in hình các chữ cái (từ a đến z), chữ số (từ 1 đến 9), các từ “có”, “không”, “tạm biệt”, và một mảnh gỗ hình trái tim [gọi là planchette] có kích thước bằng bàn tay.

Bảng cầu cơ thường được trang trí với một loạt các biểu tượng bao gồm Mặt trời, Mặt trăng và ngôi sao. Tất nhiên ở các quốc gia không sử dụng chữ Latinh, bảng cầu cơ sẽ in hình các chữ cái và chữ viết của riêng họ.

Mảnh gỗ hình trái tim có thể dễ dàng trượt trên tấm bảng cầu cơ khi người chơi đặt tay lên nó. Nhiều người tin rằng, các linh hồn điều khiển mảnh gỗ di chuyển từ chữ cái này đến chữ cái khác, cuối cùng tạo ra một lời nhắn hay câu trả lời cho câu hỏi của người chơi. Mặc dù những người chơi đều khẳng định họ không hề dùng tay di chuyển miếng gỗ

Một số người nói bảng cầu cơ có từ thời Hy Lạp cổ đại, nhưng thực tế nó xuất hiện cách đây không lâu. Elijah Bond sáng chế ra trò chơi này vào đầu những năm 1890, sau đó ông bán lại bằng sáng chế cho doanh nhân William Fuld – người đã có công sản xuất và tiếp thị bảng cầu cơ ra khắp thế giới. Cuối cùng, hãng sản xuất đồ chơi Parker Brothers mua lại bằng sáng chế vào năm 1966.

“Khi bảng cầu cơ mới ra đời, người ta chỉ xem nó là một trò tiêu khiển thú vị và không liên quan đến những điều huyền bí”, nhà nghiên cứu Eric Eliason viết trong cuốn bách khoa toàn thư American Folklore (Văn hóa dân gian Mỹ).

Mọi chuyện dần thay đổi khi Pearl Curran – người có nhiều đóng góp trong việc làm hồi sinh thuyết duy linh trong Thế chiến I – bắt đầu giới thiệu bảng cầu cơ như một công cụ để tiên đoán tương lai, tìm kiếm đồ vật bị mất, xin lời khuyên hằng ngày và liên lạc với các linh hồn. Chẳng mấy chốc, hàng nghìn người Mỹ sử dụng bảng cầu cơ để hỏi xem những người thân yêu của họ đang chiến đấu ở châu Âu còn sống hay đã chết trên chiến trường.

Nhiều tín đồ theo đạo Cơ Đốc tin rằng các công cụ bói toán huyền bí như thẻ bài Tarot, con lắc, và bảng cầu cơ có thể kết nối, thậm chí triệu tập linh hồn ma quỷ, bao gồm cả quỷ Satan. Vì vậy, người chơi bảng cầu cơ sẽ tự chuốc lấy phiền nhiễu và bị quỷ ám. Các tín đồ Cơ Đốc cũng lo ngại quỷ Satan có thể xuất hiện dưới hình thức những trò chơi đơn giản hoặc các hoạt động huyền bí khác như chiêm tinh, cảm xạ, thậm chí thôi miên. Tất cả đều được coi là hình thức biểu hiện của phù thủy và bị lên án trong Kinh thánh.

Bảng cầu cơ là đề tài của các bộ phim kinh dị trong nhiều thập kỷ. Nội dung của chúng đề cập đến bảng cầu cơ như một dụng cụ để con người giao tiếp với linh hồn và quỷ dữ. Một số bộ phim nổi tiếng có thể kể đến như The Uninvited (1944), The Exorcist (1973), The Changeling (1980), Witchboard (1986), Paranormal Activity (2007), Ouija (2014).

Bảng cầu cơ dưới góc nhìn khoa học

Trên thực tế, khi những người chơi đặt tay lên miếng gỗ hình trái tim trên bảng cầu cơ, miếng gỗ sẽ di chuyển lần lượt từ chữ cái này đến chữ cái khác để ghép lại thành tên người hoặc từ hoàn chỉnh. Bởi vì người chơi khẳng định họ không hề cố ý dùng tay di chuyển miếng gỗ, vậy câu hỏi đặt ra là miếng gỗ được điểu khiển bởi con người hay linh hồn?

Tất nhiên, bảng cầu cơ không thể giao tiếp với người đã chết. Nếu có, chắc chắn sẽ không có vụ giết người nào chưa được giải quyết. Bởi vì cảnh sát chỉ cần dùng bảng cầu cơ để liên lạc với các nạn nhân và hỏi họ đã bị giết như thế nào và trong hoàn cảnh nào. Các nạn nhân xấu số như chính trị gia Jimmy Hoffa, nữ phi công Amelia Earhart, nữ diễn viên Natalee Holloway và vô số người khác có lẽ sẽ hạnh phúc hơn khi bảng cầu cơ làm rõ những vụ mất tích bí ẩn của họ hoặc tìm ra kẻ đã giết họ.

Nếu chuyển động của miếng gỗ trên bảng cầu cơ thực sự được điều khiển bởi linh hồn và không phụ thuộc vào sự tiếp xúc của con người, vậy thì bảng cầu cơ sẽ tự trả lời các câu hỏi mà không cần ai chạm vào nó. Người chơi chỉ cần ngồi thư giãn với một ly đồ uống trong tay, đặt câu hỏi cho bảng cầu cơ và đợi miếng gỗ tự di chuyển để trả lời bất kỳ câu hỏi nào. Tất nhiên, điều này không thể xảy ra.

Các nhà khoa học biết chính xác cách thức hoạt động của bảng cầu cơ. Họ gọi đó là “hiệu ứng vô thức”. Sức mạnh cơ bắp của những người tham gia vô tình gây ra sự chuyển động của mảnh gỗ do họ kỳ vọng nó di chuyển. Bởi vì người chơi không biết chuyện gì đang xảy ra, nên họ nghĩ rằng sự chuyển động là do linh hồn gây nên.

Việc kiểm tra giả thuyết trên rất đơn giản, và chúng ta có thể thực hiện chỉ trong vài phút. Đầu tiên, những người chơi sẽ bịt mắt lại [hoặc dùng khăn trải bàn và miếng bìa cứng che phía trên bảng cầu cơ nhằm chặn tầm nhìn của họ]. Mục đích là khiến người chơi không thể nhìn thấy vị trí chính xác của các chữ cái ở đâu. Một người khác đứng ở ngoài có nhiệm vụ quan sát tấm bảng cầu cơ và ghi chép cẩn thận miếng gỗ đã di chuyển đến những chữ cái và chữ số nào. Nếu linh hồn thực sự đang điều khiển miếng gỗ thì việc người chơi có nhìn thấy tấm bảng hay không cũng không ảnh hưởng gì. Nhưng lúc nào cũng vậy, kết quả thu được bao gồm một chuỗi các chữ cái và chữ số vô nghĩa, không mang lại thông điệp nào cả.

Vì vậy, bảng cầu cơ là một trò chơi dựa trên sự tự lừa dối chính mình (self-deception), và không có gì bí ẩn. Nó chỉ trở nên đáng sợ khi người chơi tin rằng họ đang kết nối với các linh hồn và quỷ Satan. Nếu bảng cầu cơ là dụng cụ thực sự có khả năng kết nối vũ trụ chúng ta đang sống với một chiều không gian khác của linh hồn, liệu bạn có thể dễ dàng mua nó như một món đồ chơi với giá 20 USD tại các cửa hàng hay không?

Theo Quốc Hùng/KH&PT