Bang Colorado cấm ông Trump tranh cử: Điều này có ý nghĩa như thế nào?

Ông Donald Trump phát biểu trong một chiến dịch tranh cử. Ảnh: AP

Phán quyết chưa từng có tiền lệ

Phán quyết lịch sử của Tòa án Tối cao Colorado khiến ông Trump trở thành ứng cử viên tổng thống đầu tiên bị coi là không đủ tư cách vào Nhà Trắng theo một điều khoản của Hiến pháp; đồng thời đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử Mục 3 của Tu chính án thứ 14 được sử dụng để loại một ứng cử viên tổng thống. Điều khoản này quy định bất kỳ quan chức tham gia vào "cuộc nổi dậy" hay nổi loạn" sẽ bị cấm nắm giữ các chức vụ.

Tác động chính trị

Phán quyết này chỉ áp dụng cho cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa vào ngày 5.3 ở Colorado nhưng nó có thể ảnh hưởng đến vị thế của ông Trump trong cuộc chạy đua ghế Tổng thống.

Các cơ quan dự đoán bầu cử Mỹ coi Colorado là thành trì của Đảng Dân chủ. Điều đó có nghĩa là Tổng thống Joe Biden gần như chắc chắn sẽ giành chiến thắng ở bang này. Trong cuộc bầu cử năm 2020, ông Trump đã thua ông Biden ở Colorado 13% và không cần bang này giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới. Nhưng quyết định của Tòa án Tối cao Colorado nguy hiểm đối với cựu tổng thống ở chỗ nó có thể “phát động” một tiền lệ dẫn đến nhiều tòa án và quan chức bầu cử có thể theo gương Colorado tìm cách loại ông Trump khỏi danh sách ứng cử.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Ông Trump tuyên bố sẽ kháng cáo phán quyết lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ và tòa án Colorado cho biết họ sẽ trì hoãn hiệu lực của quyết định này cho đến ít nhất là ngày 4.1.2024, để cho phép kháng cáo.

Nếu ông Trump kháng cáo, Tòa án Tối cao Mỹ, nơi đa số thẩm phán thuộc phe bảo thủ và từng do ông Trump bổ nhiệm, sẽ xem xét liệu ông có đủ điều kiện để phục vụ một nhiệm kỳ tổng thống khác hay không.

Những người trong chiến dịch tranh cử của ông Trump gọi quyết định của tòa án là "phi dân chủ". Người phát ngôn của chiến dịch tranh cử của ông Trump cho biết: “Tòa án Tối cao Colorado đã đưa ra một quyết định hoàn toàn sai lầm vào tối nay và chúng tôi sẽ nhanh chóng nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ”.

Quyết định này đảo ngược phán quyết của thẩm phán tòa án cấp dưới, nơi cho rằng ông Trump tham gia nổi dậy bằng cách kích động những người ủng hộ ông có hành động bạo lực, nhưng kết luận rằng, với tư cách là tổng thống, ông không phải là một "quan chức của Hoa Kỳ" có thể bị loại theo sửa đổi.

Các luật sư của ông Trump lập luận rằng bài phát biểu của ông trước những người ủng hộ vào ngày bạo loạn được bảo vệ bởi quyền tự do ngôn luận của nước Mỹ, đồng thời nói thêm rằng Điều khoản này của Tu chánh án không áp dụng cho các quan chức nhưng không phải Tổng thống Mỹ và Quốc hội cần phải bỏ phiếu để loại một ứng cử viên tổng thống.

Các đồng minh của ông Trump cũng lên tiếng bảo vệ ông, coi quyết định này là “phi Mỹ” và “điên rồ” và là một phần trong nỗ lực có động cơ chính trị nhằm loại bỏ khả năng ứng cử của ông.

Chủ tịch Hội nghị Đảng Cộng hòa Hạ viện Elise Stefanik cho biết trong một tuyên bố: “Bốn thành viên đảng Dân chủ tại Tòa án Tối cao Colorado nghĩ rằng họ có quyền quyết định cho tất cả người dân Colorado và người Mỹ trong cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo”.

Quỳnh Vũ