Báo chí bảo vệ quyền lợi cho người dân

Tác giả đang trao đổi với bạn đọc trong một vụ việc - Ảnh: L.M

Bảo vệ cán bộ trước nguy cơ án oan

Năm 2020, phóng viên tiếp cận đơn kêu cứu của 2 cán bộ, đảng viên đang công tác tại UBND xã Vĩnh Thái, huyện Vĩnh Linh mà chính họ là bị can trong vụ án “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Hai bị can trong vụ án là ông Ngô Thế Thanh, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thái và ông Ngô Thế Sang, cán bộ địa chính UBND xã Vĩnh Thái. Ông Thanh và ông Sang bị cơ quan điều tra truy tố khi một cháu bé 7 tuổi tử vong trong bể phốt của công trình Trường mầm non ở địa phương đã hoàn thành việc tháo dỡ trước đó 1 tháng.

Hai bị can kêu oan với lý do đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của cấp trên chỉ đạo đó là tháo dỡ công trình trường mầm non một cách an toàn, đồng thời đã có phương án bảo vệ công trình sau tháo dỡ. Đùng một cái, cơ quan chức năng ra lệnh khởi tố vụ án, khởi tố bị cán với chính họ khi một cháu bé tử vong trong phạm vi công trình. Tiếp nhận hồ sơ vụ việc, phóng viên đã liên hệ với các cơ quan chức năng đang thụ lý vụ án để tìm hiểu sự việc dưới góc độ pháp lý để tìm ra sự thật khách quan của vụ án.

Mấu chốt của vụ án được phóng viên nghiên cứu, đối chiếu quy định pháp luật đó chính là phương án tháo dỡ công trình được thực hiện đúng quy định, quá trình tháo dỡ diễn ra an toàn. Đặc biệt, nguyên nhân tử vong chưa được cơ quan chức năng làm rõ và có thiếu sót trong quá trình điều tra. Khi bài báo đầu tiên được phát hành, cơ quan Tòa án đã trả hồ sơ cho cơ quan điều tra để điều tra bổ sung những lập luận mà bài báo đã nêu. Tuy nhiên, qua nhiều phiên xét xử, cơ quan Tòa án đã triệu tập hơn 40 người là người làm chứng, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan và vụ án đã được làm sáng tỏ.

Quá trình theo đuổi vụ việc, phóng viên đã thực hiện tổng cộng 5 bài viết để phân tích nhiều khía cạnh pháp lý và kết thúc vụ việc là Viện Kiểm sát nhân dân huyện Vĩnh Linh ban hành 2 quyết định đình chỉ vụ án đối với 2 bị can, vụ án khép lại và các bị can không phải chịu trách nhiệm hình sự như quan điểm của phóng viên đã phản ánh trên các số báo trong quá trình xảy ra vụ án.

Bảo vệ quyền lợi người dân trong các kiến nghị về đất đai

Phần lớn đơn thư bạn đọc gửi đơn cơ quan báo chí Quảng Trị tập trung ở lĩnh vực đất đai. Trong câu chuyện về đất đai, có khi chỉ là các tranh chấp nhỏ phát sinh giữa hai hộ gia đình liền kề tranh chấp chỉ vài tấc đất quanh góc cây, bờ rào. Và cũng có nhiều câu chuyện khi chính quyền làm chưa hết trách nhiệm của mình, thậm chí quan liêu dẫn đến quyền lợi của người sử dụng đất không được đảm bảo. Khi đó, báo chí đóng vai trò là cầu nối đưa tiếng nói của hộ dân đến với cơ quan có thẩm quyền trong chỉ đạo, xử lý vụ việc.

Tác giải đạt giải B giải Báo chí Quảng Trị năm 2023 với tác phẩm “Định cư hơn 30 năm, 4 hộ dân vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất” - Ảnh: PV

Trường hợp của hộ ông Hoàng Văn Huyến, cựu chiến binh ở Khu phố 10, Phường 5, TP. Đông Hà phóng viên khi tiếp cận được biết ông từng bị cơ quan chức năng áp tải về trụ sở để làm việc vì ông phản đối việc thu hồi đất của mình.

Dõi theo quá trình kiến nghị của ông Huyến, phóng viên đã tìm hiểu quá trình thu hồi đất để thực hiện dự án đường Hùng Vương nối dài và công trình khu dân cư hai bên đường Hùng Vương có nhiều thiếu sót ảnh hưởng đến quyền lợi của hộ dân. Sau nhiều năm kiến nghị không thành, ông Huyến đã khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án và bản án kiến nghị cơ quan chức năng trả lại đất cho hộ dân. Tuy nhiên, sau khi có bản án hiệu lực pháp luật, gia đình ông Huyến vẫn không thể làm được giấy chứng nhận quyền sử dụng (CNQSD) đất.

Để hỗ trợ gia đình ông Huyến, phóng viên đã thực hiện bài viết đầu tiên, phân tích, viện dẫn những căn cứ pháp lý để UBND tỉnh Quảng Trị ra quyết định trả lại đất cho hộ dân, đồng thời chỉ đạo địa phương thực hiện việc cấp giấy CNQSD đất cho hộ dân. Tuy nhiên, đây mới là khởi đầu cho hành trình gian nan nhiều tháng liền.

Sau khi gia đình ông Huyến đã thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước với số tiền rất lớn là hơn 5 tỉ đồng nhưng chính quyền địa phương vẫn từ chối cấp giấy CNQSD đất và nêu ra nhiều lý do thiếu căn cứ. Một lần nữa phóng viên phải lục lại hồ sơ, đi tìm nhiều nhân chứng ở địa phương về quá trình sử dụng đất của hộ gia đình ông Huyến, đồng thời đưa ra quan điểm về cách hiểu trong nội dung bản án mà Tòa án cấp cao tại Đà Nẵng đã tuyên để cơ quan chức năng chỉ đạo cấp cơ sở thực hiện việc cấp giấy CNQSD đất. Kết thúc hành trình sau nhiều năm, gia đình cựu chiến binh Hoàng Văn Huyến đã được cấp giấy CNQSD đất.

Ngoài ông Huyến ra, phóng viên đã từng tiếp cận, hỗ trợ hàng chục trường hợp quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng vì sự thiếu trách nhiệm của chính quyền các cấp như trường hợp của 4 hộ dân ở thôn Phương Hải, xã Hải Bình, huyện Hải Lăng. 4 hộ dân này định cư trên tuyến đường 583 hơn 30 năm nhưng việc làm thủ tục cấp giấy CNQSD đất vẫn luôn gặp trở ngại từ chính quyền cấp cơ sở.

Phóng viên đã trường kỳ theo đuổi nhiều năm liền với nhiều bài viết phản ánh về việc một gia đình chính sách 18 năm đi kiến nghị cấp giấy CNQSD đất cho căn nhà tình nghĩa của Bà mẹ Việt Nam anh hùng ở thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh. Các trường hợp kiến nghị giao đất bổ sung của bà Nguyễn Thị Hồng Tiện, ở Khu phố 7, Phường 3, TP. Đông Hà; việc thu hồi hồ tôm của hai người nông dân ở thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh; việc bảo vệ một trại chăn nuôi vịt của một hộ nông dân ở xã Triệu Trạch, huyện Triệu Phong cũng nằm trong mạch chuyện như thế...

Vĩ thanh

Báo chí cách mạng không chỉ là công cụ xây dựng Đảng, chính quyền mà còn là lực lượng đồng hành bảo vệ người dân trong hành trình đi tìm công lý. Hơn 23 năm công tác trong cơ quan báo Đảng, tôi đã thực hiện hàng trăm bài viết liên quan đến các kiến nghị của người dân và nhiều kiến nghị đã kết thúc có hậu.

Các bài viết đã được bạn đọc đón nhận tích cực, lãnh đạo đơn vị ghi nhận, cơ quan chức năng tiếp nhận xử lý cho người dân. Nhiều bài viết về đề tài đơn thư bạn đọc do tôi thực hiện đã đạt giải cao trong các giải báo chí tỉnh nhưng giải thưởng quan trọng nhất của người làm báo là được sống trong lòng bạn đọc, được bạn đọc tin tưởng giao câu chuyện của mình cho phóng viên. Sau mỗi bài viết, đọc những dòng bình luận, góp ý của bạn đọc, chúng tôi như được tiếp thêm nghị lực, có thêm niềm tin, tiếp tục gắn bó với nghề báo.

Lê Minh