Nga giao tiêm kích Su-35 sớm giúp Iran đảo ngược tình thế với Israel?

Israel có đồng minh, Iran có Su-35?

Ngày 13/6, Không quân Israel đã tiến hành chiến dịch không kích quy mô lớn vào lãnh thổ Iran, tấn công hàng loạt mục tiêu quân sự, hạ tầng trọng yếu và cả các trung tâm đầu não chính trị. Đáp trả, Iran lập tức phóng tên lửa đạn đạo sang lãnh thổ Israel, mở ra vòng xoáy đối đầu trực diện chưa từng thấy kể từ sau Cách mạng Hồi giáo 1979.

Trong khi Mỹ kích hoạt hệ thống phòng thủ tên lửa từ biển và đất liền để che chắn cho đồng minh, đồng thời sẵn sàng tiếp tế khí tài, thì Anh triển khai chiến đấu cơ đến Trung Đông để tăng cường phòng không chống UAV của Iran. Một số báo cáo còn cho biết NATO có thể đang hỗ trợ Israel bằng máy bay tiếp dầu để kéo dài tầm hoạt động cho các phi vụ tấn công.

Chiến đấu cơ Su-35 Nga. (Ảnh: National Interest)

Trái ngược với đó, Iran gần như bị cô lập sau khi Syria - đồng minh quan trọng nhất, rơi vào tay lực lượng nổi dậy thân Israel và Thổ Nhĩ Kỳ cuối năm 2024. Bình Nhưỡng, đối tác cung cấp tên lửa đạn đạo hàng đầu, cũng không đủ khả năng gửi thêm khí tài trong thời chiến. Giữa tình thế mất cân bằng về hậu cần và ngoại giao, khả năng Nga chuyển giao sớm tiêm kích Su-35, vốn đã được Iran đặt mua từ trước đang được coi là quân bài chiến lược duy nhất có thể giúp Tehran lấy lại thế cân bằng trên không.

Nga từ đầu đã công khai phản đối các cuộc tấn công của Israel và không giấu ý định tăng cường hỗ trợ phòng không cho Iran. Mặc dù lực lượng phòng không mặt đất của Nga đang căng mình ở Ukraine và Kaliningrad, lực lượng tiêm kích nước này lại dư dả và linh hoạt hơn nhiều.

Đặc biệt, Iran đã đặt hàng Su-35 từ năm 2023, trong bối cảnh cấm vận vũ khí của Liên hợp quốc hết hiệu lực từ năm 2020. Các phi công Iran được xác nhận đã huấn luyện tại Nga từ năm 2022 và ảnh vệ tinh cũng cho thấy các căn cứ không quân nước này đã được cải tạo sẵn sàng để đón Su-35. Nếu Moskva quyết định giao hàng sớm trong bối cảnh chiến sự leo thang, Tehran có thể sớm đưa Su-35 vào thực chiến, điều có thể làm thay đổi hoàn toàn thế trận trên không hiện nay.

Su-35 có đủ sức khuất phục cả F-15 lẫn F-35?

Dù số lượng Su-35 được Iran đặt mua theo các nguồn tin chỉ chiếm khoảng 10% quy mô toàn lực lượng tiêm kích của họ, nhưng tác động mà chúng mang lại có thể vượt xa con số đó. Với radar mảng pha quét điện tử Irbis-E có diện tích anten lớn nhất trong các dòng tiêm kích thế hệ 4, cùng radar phụ L-band AESA ở cánh giúp phát hiện máy bay tàng hình, Su-35 có thể đóng vai trò "mắt thần trên không" hỗ trợ cho mạng lưới phòng không mặt đất tiêu diệt F-35 - loại tiêm kích duy nhất đủ khả năng đột nhập không phận Iran hiện nay. Trong khi đó, các F-15 và F-16 của Israel, vốn chưa được nâng cấp lên chuẩn 4+, buộc phải tấn công từ ngoài lãnh thổ Iran, giới hạn hiệu quả và phạm vi tác chiến.

F-35, do hạn chế thiết kế khoang vũ khí bên trong để duy trì độ tàng hình, chỉ mang được 2 tên lửa không đối không AIM-120 mỗi chiếc trong các phi vụ đột kích. Điều này khiến chúng dễ bị áp đảo nếu phải đối đầu với một phi đội Su-35 trang bị đầy đủ R-77-1 tầm trung và cả R-37M, loại tên lửa không đối không có tầm bắn trên 300 km.

R-37M cho phép Su-35 không cần đối đầu trực diện mà vẫn có thể tiêu diệt các máy bay tiếp dầu và máy bay cảnh báo sớm, vốn là huyết mạch hậu cần của chiến dịch không kích Israel. Ngoại trừ F-15, toàn bộ các máy bay chiến đấu Israel còn lại đều phải dựa vào máy bay tiếp dầu để duy trì tầm hoạt động, biến chúng thành mục tiêu lý tưởng cho R-37M từ khoảng cách an toàn.

F-35 Israel. (Ảnh: Breaking Defense)

Dưới vai trò chỉ huy tác chiến trên không, Su-35 có thể phát hiện và “vạch mặt” cả những máy bay tàng hình F-35 lẩn khuất trên bầu trời Iran. Khi phối hợp với hệ thống phòng không nội địa như Bavar-373 hoặc S-300PMU-2, loại tiêm kích này có thể đóng vai trò lực lượng tích hợp cảm biến, dẫn bắn cho tên lửa đất đối không tiêu diệt mục tiêu mà radar mặt đất khó theo dõi.

Dù hiện tại, lực lượng phòng không Iran vẫn còn dựa nhiều vào công nghệ cũ và mạng lưới kiểm soát rời rạc, nhưng chỉ cần vài phi đội Su-35 làm trung tâm chỉ huy bay, bức tranh phòng thủ toàn diện có thể được kết nối thành mạng lưới thống nhất.

Sự trì hoãn trong việc mua sắm chiến đấu cơ hiện đại kể từ sau khi lệnh cấm vận vũ khí quốc tế chấm dứt vào năm 2020 từng khiến Iran phải đối đầu với các đối thủ có ưu thế tuyệt đối về không quân.

Nhưng nếu Nga đẩy nhanh tiến độ giao hàng trong những tuần tới, Tehran hoàn toàn có thể xoay chuyển được cục diện. Không chỉ giúp Iran chặn đứng làn sóng không kích tầm xa, Su-35 còn là lời tuyên bố rằng: bầu trời Trung Đông không còn là không gian chiến đấu một chiều và bất kỳ cuộc tấn công nào cũng có thể phải trả giá bằng những mất mát đắt đỏ từ trên không.

Lê Hưng (Military Watch)