Báo chí đa phương tiện: Yêu cầu cấp thiết đổi mới tư duy sản xuất nội dung
Đổi mới tư duy hình ảnh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với báo chí đa phương tiện.
Trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ, hình ảnh, video và các sản phẩm trực quan ngày càng giữ vai trò quyết định trong việc thu hút công chúng và lan tỏa thông tin báo chí. Đây là nội dung được nhiều đại biểu, chuyên gia nhấn mạnh tại tọa đàm "Tư duy hình ảnh cho báo chí đa phương tiện trong bối cảnh mới", do Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) tổ chức chiều 24-12 tại TPHCM.
Ông Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phụ trách phía Nam, phát biểu tại tọa đàm
Tọa đàm có sự tham dự của lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam, lãnh đạo các cơ quan báo chí, các chuyên gia truyền thông cùng đông đảo phóng viên, biên tập viên đến từ các cơ quan báo chí trung ương và địa phương khu vực phía Nam.
Phát biểu khai mạc, ông Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phụ trách phía Nam, cho rằng cách công chúng tiếp nhận thông tin hiện nay đã có những thay đổi sâu sắc. Hình ảnh, video, đồ họa, dữ liệu trực quan và các sản phẩm đa phương tiện đang trở thành "ngôn ngữ chung" của truyền thông hiện đại.
Theo ông Trần Trọng Dũng, báo chí ngày nay không chỉ cạnh tranh bằng tốc độ đưa tin mà quan trọng hơn là bằng khả năng kể chuyện, trực quan hóa thông tin và tạo ra trải nghiệm thị giác có giá trị, thuyết phục đối với công chúng.
Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng trình bày về "Tư duy hình ảnh và kể chuyện bằng hình ảnh trong báo chí đa phương tiện hiện nay".
Các đại biểu nhận định sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, các nền tảng video ngắn cùng sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI) đã tạo ra môi trường truyền thông có mức độ cạnh tranh rất cao. Trong môi trường đó, hình ảnh giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thu hút sự chú ý và gia tăng khả năng lan tỏa thông tin. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với báo chí chính thống trong việc đổi mới tư duy sản xuất nội dung, nhất là tư duy hình ảnh, nhằm giữ vững vị thế và uy tín trên không gian số.
Tuy nhiên, thực tiễn hoạt động báo chí hiện nay cũng cho thấy vẫn còn những hạn chế. Bên cạnh nhiều sản phẩm đa phương tiện được đầu tư bài bản, không ít cơ quan báo chí gặp khó khăn trong khai thác và sử dụng hình ảnh.
Ở một số tác phẩm, hình ảnh chỉ dừng lại ở vai trò minh họa; video thiếu kịch bản thị giác rõ ràng; đồ họa và dữ liệu trực quan chưa được đầu tư tương xứng. Sự phối hợp giữa phóng viên, biên tập viên và bộ phận kỹ thuật tại một số đơn vị cũng chưa thật sự hiệu quả.
Trong khi đó, trên các nền tảng số, nhiều sản phẩm truyền thông lại tận dụng rất tốt yếu tố hình ảnh để tạo sức lan tỏa lớn, dù nội dung chưa hẳn sâu sắc.
Thực tế này cho thấy vấn đề không chỉ nằm ở công nghệ hay công cụ, mà cốt lõi là tư duy kể chuyện bằng hình ảnh và cách tổ chức sản xuất nội dung đa phương tiện ngay từ khâu lựa chọn đề tài, xây dựng tuyến bài.
Nhà báo Thanh Vũ (Thông tấn xã Việt Nam) trình bày tham luận
Theo các chuyên gia, quá trình chuyển đổi số và xây dựng mô hình tòa soạn hội tụ đang đặt ra những yêu cầu mới đối với đội ngũ người làm báo. Nhà báo không chỉ cần viết tốt mà còn phải hiểu ngôn ngữ thị giác, có khả năng làm việc nhóm đa kỹ năng và phối hợp hiệu quả trong quy trình sản xuất nội dung đa nền tảng. Đây vừa là yêu cầu tất yếu của nghề báo, vừa là thách thức đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí trong thời gian tới.
Tọa đàm được tổ chức nhằm tạo không gian trao đổi cởi mở giữa các nhà quản lý, chuyên gia và những người làm báo trực tiếp tác nghiệp. Thông qua các ý kiến thảo luận, Ban Tổ chức kỳ vọng chương trình sẽ mang lại nhiều gợi ý thiết thực, góp phần nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí, tăng sức hấp dẫn và khả năng cạnh tranh của báo chí chính thống trong môi trường truyền thông số.
Từ những vấn đề đặt ra tại tọa đàm, các đại biểu thống nhất rằng đổi mới tư duy hình ảnh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với báo chí đa phương tiện. Chỉ khi chủ động thay đổi cách tiếp cận, nâng cao năng lực kể chuyện bằng hình ảnh và tổ chức sản xuất nội dung hiện đại, báo chí mới có thể tiếp tục khẳng định vai trò dẫn dắt thông tin, định hướng dư luận và giữ vững niềm tin của công chúng.
