Báo chí là 'ngòi bút tiên phong' lan tỏa mô hình kinh tế hợp tác, HTX

Một trong những mạch nguồn đồng hành xuyên suốt chính là khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) – nơi hội tụ tinh thần tương thân tương ái, cùng làm cùng hưởng, cùng chia sẻ trách nhiệm trong phát triển bền vững. Mối quan hệ giữa báo chí và khu vực kinh tế hợp tác ngày càng trở nên chặt chẽ, bổ sung, lan tỏa và thúc đẩy nhau trong công cuộc phát triển nông thôn mới, kinh tế số và hội nhập toàn diện.

“Chắp cánh” cho HTX vươn xa

Ngay từ những năm đầu của Cách mạng Tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặc biệt quan tâm đến kinh tế hợp tác và báo chí. Bác nhiều lần viết bài trên các tờ báo như “Cứu quốc”, “Sự thật” để phổ biến mô hình HTX, nhấn mạnh ý nghĩa của việc người dân cùng nhau sản xuất, chia sẻ lợi ích, “nhóm lại thành giàu, chia ra thành khó”.

Tư tưởng đó đã ăn sâu vào nền tảng của báo chí cách mạng. Trải qua các giai đoạn kháng chiến, xây dựng và bảo vệ đất nước, báo chí luôn đồng hành với các mô hình kinh tế hợp tác, từ HTX nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp cho tới các liên hiệp HTX trong thời kỳ đổi mới.

Diễn đàn HTX Quốc gia 2025 do Tạp chí Kinh Doanh (VnBusiness) tổ chức thu hút hàng trăm HTX tham gia, trở thành cầu nối cho HTX, doanh nghiệp, thị trường.

Hình ảnh các phóng viên lăn lộn giữa đồng ruộng, cùng nông dân, thành viên HTX đi cày, đi cấy, ghi lại những chuyển động của làng quê, những sáng kiến sản xuất tập thể – đã trở thành biểu tượng đẹp trong dòng chảy lịch sử báo chí Việt Nam.

Không chỉ phản ánh thực tế, báo chí còn đóng vai trò định hướng dư luận, cung cấp tri thức, truyền cảm hứng khởi nghiệp cho hàng ngàn cán bộ, thành viên HTX trên khắp cả nước. Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số, báo chí còn là cầu nối mạnh mẽ giữa HTX với thị trường tiêu dùng, doanh nghiệp, nhà đầu tư và bạn bè quốc tế.

Xuôi dòng lịch sử, trong sự nghiệp đổi mới đất nước từ năm 1986 mở ra chương mới cho kinh tế hợp tác và báo chí. Khi mô hình HTX kiểu cũ gặp nhiều khó khăn, báo chí đã nhanh chóng vào cuộc, phản ánh trung thực những hạn chế, vướng mắc về cơ chế, pháp luật; đồng thời, giới thiệu các mô hình HTX kiểu mới hiệu quả ở các địa phương như Lâm Đồng, Nam Định, An Giang, Sơn La...

Đặc biệt, từ khi Luật HTX năm 2012 (và nay là Luật HTX 2023) ra đời, báo chí đã trở thành kênh truyền thông chủ lực giúp phổ biến chính sách pháp luật, lan tỏa các mô hình mới, giúp người dân hiểu rõ bản chất HTX kiểu mới không “cào bằng lợi ích” mà gắn với sở hữu cá thể, lợi ích phân phối theo mức độ đóng góp.

Nhiều cơ quan báo chí như Báo Nhân Dân, Báo Nông nghiệp Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Công Thương… đặc biệt là Tạp chí Kinh Doanh (VnBusiness) – cơ quan ngôn luận của Liên minh HTX Việt Nam, đã có các chuyên mục định kỳ giới thiệu về hoạt động HTX, mô hình liên kết chuỗi, kinh tế tuần hoàn, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, OCOP...

Báo chí góp phần nâng cao hình ảnh, uy tín của HTX, đưa sản phẩm của HTX đến gần hơn với người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Trong hành trình đó, có thể kể đến những câu chuyện điển hình như tại HTX Nông nghiệp số Tân Long (Lâm Đồng) nhờ được báo chí giới thiệu đã mở rộng tiêu thụ sản phẩm rau hữu cơ ra thị trường châu Âu.

Hay HTX Dịch vụ Nông nghiệp Quỳnh Phú (Hải Dương) với mô hình trồng lúa hữu cơ kết hợp chế biến sâu, sau khi được nhiều tờ báo lớn phản ánh, đã kết nối được các chuỗi siêu thị trong nước và đạt chứng nhận GlobalGAP. HTX Mường Hoa (Sa Pa) – nhờ sự đồng hành của truyền thông trong chương trình “Sức sống HTX Việt” – đã xây dựng thành công thương hiệu du lịch cộng đồng, thu hút hàng nghìn lượt khách mỗi năm.

Sự thành công của các HTX ấy không chỉ đến từ nội lực đổi mới mà còn nhờ báo chí như người bạn đồng hành, truyền tải được tinh thần đổi mới sáng tạo và quảng bá giá trị bản địa tới cộng đồng.

Kiến tạo niềm tin, kết nối thị trường

Trong bối cảnh hội nhập, báo chí còn là “trợ thủ đắc lực” trong xúc tiến thương mại, kết nối thị trường cho các HTX. Hàng loạt chương trình như “Chắp cánh thương hiệu Việt”, “OCOP – kết nối tiêu dùng”, “Phiên chợ nông sản trên không gian số” được truyền thông mạnh mẽ, đã giúp sản phẩm của HTX từ miền núi đến đồng bằng có cơ hội tiếp cận người tiêu dùng thành thị, thậm chí xuất khẩu ra nước ngoài.

Đặc biệt, từ sau đại dịch COVID-19, báo chí đã đẩy mạnh thông tin về chuyển đổi số trong HTX, thương mại điện tử, ứng dụng công nghệ trong quản lý, giúp nhiều HTX “thoát hiểm” ngoạn mục và từng bước tiếp cận phương thức sản xuất hiện đại.

Chẳng hạn, nhiều bài viết trên các báo điện tử lớn đã giới thiệu mô hình bán hàng online của HTX Nông sản Cao Nguyên (Đắk Lắk), từ đó đơn vị này tiếp cận sàn thương mại điện tử, ký kết hợp đồng dài hạn với các nhà phân phối phía Nam.

Các hội thảo do VnBusiness hay các cơ quan báo chí tổ chức tạo không gian tương tác đa chiều giữa HTX, nhà khoa học, doanh nghiệp, cơ quan quản lý.

Không chỉ thông tin, báo chí còn tổ chức các diễn đàn trực tuyến, tọa đàm chính sách, hội thảo xúc tiến đầu tư cho khu vực HTX – tạo nên không gian tương tác đa chiều giữa HTX, nhà khoa học, doanh nghiệp và nhà nước.

Thực tế cho thấy, khu vực kinh tế hợp tác là loại hình đặc thù, gắn với tinh thần cộng đồng, đoàn kết và chia sẻ lợi ích giữa người dân. Chính vì vậy, báo chí có vai trò đặc biệt trong việc “kiến tạo niềm tin” – điều kiện tiên quyết để người dân tham gia vào HTX.

Thông qua các bài viết sinh động, các chương trình truyền hình thực tế, phóng sự, báo chí không chỉ nêu bật được hiệu quả kinh tế của HTX mà còn khơi dậy giá trị nhân văn sâu sắc, như người già không bị bỏ lại phía sau, thanh niên có việc làm ổn định tại quê nhà, phụ nữ được khẳng định vai trò lãnh đạo trong HTX…

Niềm tin ấy là “chất keo” gắn kết người dân, để từ đó HTX trở thành tế bào bền vững trong phát triển nông thôn, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường.

Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam là dịp để nhìn lại hành trình đồng hành giữa báo chí và khu vực kinh tế hợp tác – một mối quan hệ bền chặt, phát triển cùng thời đại.

Trong giai đoạn phát triển mới, khi đất nước đang bước vào kỷ nguyên kinh tế số và phát triển xanh, báo chí tiếp tục giữ vai trò “ngòi bút tiên phong” lan tỏa mô hình kinh tế nhân văn, thúc đẩy HTX đổi mới sáng tạo, góp phần xây dựng một nền kinh tế độc lập – tự chủ – hội nhập sâu rộng, góp phần vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hiến Nguyễn