'Bão chồng bão': Siêu bão Milton cấp cao nhất chuẩn bị tấn công tới Florida (Mỹ)

Theo hãng CNN, lần cuối siêu bão lớn tấn công Tampa là vào năm 1921. Thời điểm đó, thành phố này được biết đến là một vùng đất yên tĩnh với khoảng vài trăm nghìn người sinh sống.

Rich Lorenzen và con trai Sam Grande mang theo đồ đạc khi họ chuẩn bị sơ tán khỏi nhà vào ngày 7/10 trước khi cơn bão Milton đổ bộ vào bãi biển St. Pete, Florida. Ảnh: Octavio Jones/Reuters

Sau một thế kỷ, Tampa trở thành một trong những đô thị phát triển nhanh nhất tại Mỹ, với hơn 3 triệu người dân nhưng rất dễ bị ngập lụt do biến đổi khí hậu.

Khi siêu bão Milton tiến về bờ biển Vịnh Florida, mạnh lên thành cơn bão cấp 5 được ghi nhận vào ngày 7/10, các chuyên gia lo ngại về mức độ nguy hiểm của siêu bão lần này.

Tại sao Tampa lại dễ bị tổn thương như vậy?

Trung tâm Bão quốc gia Mỹ dự báo mực nước dâng do bão ở Vịnh Tampa và vùng nước xung quanh sẽ cao hơn mực nước thủy triều bình thường từ 8 đến 12 feet (2,5 đến 3 mét). Lượng mưa cũng sẽ ghi nhận từ 4 đến 6 inch (10 đến 15 cm) do ảnh hưởng của bão Milton trong thời gian tới.

Toàn bộ bờ biển trải dài ở Florida đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi mực nước dâng do bão. Tuần trước, bão Helene đã đổ bộ vào bờ cách vịnh Tampa khoảng 150 dặm (240 km) ở Florida Panhandle, gây ra một số ca tử vong vì đuối nước ở khu vực này khi mực nước dâng cao hơn mực nước thủy triều bình thường từ 5 đến 8 feet (1,5 đến 2,5 mét).

Rủi ro gia tăng một phần là do địa hình. Đường bờ biển Vịnh Mexico của bang Florida nông, với thềm biển thoai thoải, dốc. Đáy đại dương cao hơn đóng vai trò như một rào cản giữ nước chảy ra từ cơn bão, buộc nước biển dâng vào bờ. Điều này trái ngược với bờ biển phía đông của Florida, nơi đáy đại dương đột ngột hạ xuống cách bờ biển vài dặm.

"Có thể có cùng một cơn bão, cùng cường độ, cùng mọi thứ, nhưng mức độ dâng rất khác nhau", ông Klotzbach cho biết.

Một báo cáo năm 2015 từ Karen Clark and Co – một công ty mô hình thảm họa có trụ sở tại Boston kết luận Vịnh Tampa là nơi dễ bị tổn thương nhất ở Mỹ do bão gây ra.

Người dân đã sẵn sàng

Mặc dù bang Florida không xa lạ gì với bão nhưng người dân ở Vịnh Tampa đã không nằm trên đường đi trực tiếp của bất kỳ cơn bão lớn nào trong hơn một thế kỷ qua.

Trong khoảng thời gian qua, khu vực này đánh dấu về sự bùng nổ của tốc độ tăng trưởng kinh tế. Hàng chục nghìn người dân Mỹ đã chuyển đến đây trong đại dịch Covid-19, nhiều người chọn định cư dọc theo các đảo chắn sóng như Clearwater và St. Petersburg nhìn ra vùng biển Vịnh xanh ngọc lục bảo vốn yên bình.

Theo dữ liệu của Cục điều tra dân số Mỹ, hơn 51.000 người đã chuyển đến khu vực này trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến năm 2023, khiến nơi đây trở thành khu vực đô thị phát triển lớn thứ 5 của Mỹ.

Những người dân lâu năm, sau khi đã trải qua nhiều lần báo động giả và từng suýt xảy ra bão Irma năm 2017, có thể không chuẩn bị cho một cuộc tấn công trực tiếp từ bão.

Giáo sư Khí tượng học Kerry Emanuel của MIT nhận định một cơn bão ở Tampa sẽ là kịch bản tồi tệ nhất mà các chuyên gia đã lo lắng trong nhiều năm qua.

"Người dân ở đây rất dễ bị tổn thương, rất thiếu kinh nghiệm. Tôi nghĩ Tampa sẽ là thành phố đáng lo ngại nhất", Emanuel, người đã nghiên cứu về bão trong 40 năm, cho biết.

Biến đổi khí hậu

Ẩn núp trong sóng và gió là những tác động của biến đổi khí hậu. Nhiệt độ tăng do khí thải nhà kính đã làm ấm các đại dương, dẫn đến mực nước biển dâng cao và làm tăng độ ẩm trong không khí. Tất cả các yếu tố chính quyết định sức mạnh của một cơn bão và khả năng gây ra lũ lụt mà nó có thể gây ra.

"Do tình trạng nóng lên toàn cầu, mô hình khí hậu toàn cầu dự đoán các cơn bão có khả năng sẽ gây ra lượng mưa lớn hơn và có nguy cơ lũ lụt ven biển gia tăng do mực nước biển dâng cao hơn", ông Angela Colbert, một nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm Động cơ phản lực của NASA, đã viết trong một báo cáo năm 2022.

Vào ngày 7/10, Trung tâm Bão quốc gia Mỹ đã nâng cấp Milton lên thành bão cấp 5, mức cao nhất theo thang của Mỹ, với sức gió 257 km/h, chưa đầy hai ngày sau khi hình thành trên Vịnh Mexico. Một lý do có thể là nhiệt độ nước đặc biệt cao, đóng vai trò như nhiên liệu tiếp thêm sức mạnh cho cơn bão.

"Sự gia tăng cường độ nhanh chóng của bão Milton thật đáng kinh ngạc. Trước đó, trong nhiều tháng, Vịnh đã ấm lên kỷ lục hoặc gần kỷ lục", nhà nghiên cứu bão Brian McNoldy của Đại học Miami cho biết trong một email.

Nhà nghiên cứu này lưu ý rằng mực nước biển dâng cao do biến đổi khí hậu, mực nước dâng do bão Andrew gây ra ngày nay sẽ cao hơn 7 inch (17 cm) so với khi cơn bão từng tấn công Nam Florida cách đây 30 năm.

Các điểm đến du lịch chuẩn bị sẵn sàng

Các quan chức trong khu vực đã bắt đầu ban hành lệnh sơ tán vào ngày 7/10 cho cư dân ở 6 quận xung quanh Vịnh Tampa, nơi sinh sống của gần 4 triệu người.

Cư dân ở nhà di động hoặc nhà lắp ghép sẽ không có khả năng chịu được sức gió lên tới 110 dặm/giờ (177 km/giờ).

Giám đốc Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp bang Florida ông Kevin Guthrie đã kêu gọi mọi người rời khỏi các khu vực ven biển.

Hiện nay, khu vực ven biển ở bang Florida đã trở nên thân thiện với khách du lịch bởi những bãi biển cát trắng dài, đóng góp cho nền kinh tế trị giá gần 200 tỷ đô la. Tuy nhiên, bão Milton đe dọa sẽ cuốn trôi toàn bộ quá trình phát triển đó.

"Thủy cung Florida ở Tampa sẽ đóng cửa từ ngày 8/10 đến ngày 10/10", điểm tham quan du lịch này đưa ra thông báo ngày 7/10.

Để chuẩn bị ứng phó với bão Milton, nhóm bảo tồn san hô của thủy cung cũng đang làm việc với một số tổ chức để di dời hơn 4.000 san hô con và hơn 100 cá thể từ Trung tâm nghiên cứu và bảo tồn san hô ở Apollo Beach.

Theo thông cáo báo chí, thủy cung Florida là cơ sở duy nhất trên thế giới chăm sóc san hô trụ có nguy cơ tuyệt chủng. Nơi đây cũng có số lượng san hô sừng nai sinh sản cao nhất. Các quần thể của cả hai loài đang được di dời./.

Hồng Nhung