Bảo đảm môi trường trong chế biến lâm sản ở Sơn Điện

Một cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến lâm sản ở xã Sơn Điện gây bụi trong quá trình sản xuất.

Dọc con sông Luồng chảy qua thôn Na Nghịu, âm thanh từ hàng chục cơ sở chế biến luồng, nứa, vầu vang lên liên hồi. Tiếng máy tuốt nan, cưa xẻ, sấy, ép... hòa lẫn tiếng vận chuyển lâm sản tạo nên một không gian sản xuất nhộn nhịp. Song, xen giữa sự tất bật ấy là một bầu không khí bụi bặm, tiếng ồn kéo dài suốt ngày, khiến cho cuộc sống người dân gần các cơ sở chế biến chịu những ảnh hưởng nhất định.

Một người dân thôn Na Nghịu phản ánh, việc các cơ sở sản xuất này hoạt động đã nhiều năm nay. Phần lớn xây dựng trên đất của gia đình hoặc mua lại từ các hộ khác. Mặc dù chế biến lâm sản giúp bà con tiêu thụ được luồng, nứa, vầu trong vùng, nhưng tiếng ồn và bụi bặm ảnh hưởng lớn đến cuộc sống người dân. Thực mục sở thị tại cơ sở sản xuất tăm mành của ông Nguyễn Thành Đ. ở thôn Na Nghịu chúng tôi mới hiểu những gì người dân phản ánh là đúng. Dù đã hoạt động nhiều năm nay, song tình trạng cơ sở hạ tầng tạm bợ, thiếu phương án bảo vệ môi trường, chống bụi trong quá trình sản xuất là những gì đang tồn tại của cơ sở này. Bên trong khu xưởng rộng 2.500m2, có khoảng 5 công nhân đang làm việc ở không gian chật chội, bụi gỗ phủ dày. Theo trả lời của chủ cơ sở sản xuất, dù không phát sinh nước thải công nghiệp, nhưng có bụi mịn từ sản xuất.

Đây cũng là thực trạng chung của hơn 20 cơ sở chế biến lâm sản đang hoạt động tại xã Sơn Điện và các xã lân cận. Hầu hết việc đầu tư xưởng sản xuất của các cơ sở đều mang tính nhỏ lẻ, hạ tầng xử lý môi trường gần như không có hoặc ở mức che chắn tạm bợ.

Ông Lương Đình Nh., chủ một cơ sở chế biến lâm sản ở thôn Na Nghịu cho biết: “Chúng tôi cũng muốn đầu tư hạ tầng bài bản hơn nhưng khu sản xuất hiện nay không có mặt bằng rộng, đường nhỏ, nước mưa không thoát được. Nếu được quy hoạch riêng một khu sản xuất tập trung, có đường, điện, nhà xưởng và hệ thống xử lý bụi, thu gom nước mưa đồng bộ, thì sẽ an toàn và hiệu quả hơn”.

Thực tế cho thấy, các cơ sở chế biến lâm sản nơi đây đều có quy mô vừa và nhỏ, chủ yếu hình thành theo hướng tự phát. Bài toán môi trường trong quá trình hoạt động không chỉ xuất phát từ quá trình vận hành, sản xuất, mà còn đến từ việc thiếu một khu công nghiệp hoặc cụm công nghiệp được đầu tư hạ tầng bài bản theo quy hoạch. Các cơ sở tồn tại nằm ven sông, xen giữa khu dân cư nên khó có điều kiện áp dụng đồng bộ các biện pháp thu gom, xử lý bụi, nước thải, tiếng ồn.

Chủ tịch UBND xã Sơn Điện Phạm Văn Tình cho biết: "Địa phương đã quy hoạch quỹ đất dành riêng cho cụm sản xuất, kinh doanh, chế biến lâm sản, tách biệt với khu dân cư. Tuy nhiên, việc triển khai hạ tầng, đặc biệt là đường giao thông, cầu bắc qua sông Luồng và hệ thống xử lý môi trường vượt quá khả năng nguồn lực của xã. Trước mắt, chúng tôi đề xuất đầu tư xây dựng một cây cầu cứng vượt sông để kết nối quỹ đất đã quy hoạch sản xuất. Khi có cầu, địa phương mới có cơ sở tiếp tục đề xuất đầu tư đường giao thông, hạ tầng điện, nước và hệ thống xử lý môi trường đồng bộ".

Rõ ràng nhu cầu di dời các cơ sở sản xuất ra khỏi khu dân cư không chỉ xuất phát từ yêu cầu bảo vệ môi trường, mà còn nhằm bóc tách sản xuất khỏi không gian sinh hoạt, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng quy mô, áp dụng công nghệ trong sản xuất. Một cụm công nghiệp được quy hoạch bài bản sẽ giúp các cơ sở sử dụng chung hệ thống xử lý bụi, tiếng ồn, kiểm soát nước mưa, nước chảy tràn, đồng thời đáp ứng tiêu chuẩn về phòng cháy, an toàn lao động.

Bài và ảnh: Tiến Đạt