Bảo đảm vận hành hiệu quả mô hình chính quyền 2 cấp lĩnh vực Công Thương

Chiều 18/10, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính dẫn đầu Đoàn công tác Chính phủ đã có buổi làm việc với tỉnh Đồng Tháp về tình hình tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất - kinh doanh, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Cùng tham dự đoàn có Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng.

Phó Thủ tướng Mai Văn Chính và đoàn công tác Chính phủ làm việc với Lãnh đạo chủ chốt tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: CTV.

Phân cấp mạnh, đẩy mạnh cải cách và chuyển đổi số

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng đã báo cáo kết quả thực hiện các nhiệm vụ trong lĩnh vực công thương gắn với công tác phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực công nghiệp - thương mại giữa các cấp chính quyền, qua đó làm rõ những kết quả đạt được, khó khăn vướng mắc, cũng như đề xuất giải pháp tháo gỡ trong thời gian tới.

Theo báo cáo, Bộ Công Thương đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 139/2025/NĐ-CP và Nghị định số 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại. Tổng số nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền cho địa phương là 208/401 nhiệm vụ, chiếm tỷ lệ 52%. Trong đó, 26 nhiệm vụ do Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ phân quyền, 182 nhiệm vụ do Bộ trưởng Bộ Công Thương giao cho địa phương. Riêng Nghị định 139 quy định việc phân định thẩm quyền gồm 39 nhiệm vụ, với 32 nhiệm vụ chuyển từ cấp huyện xuống xã và 7 nhiệm vụ từ cấp huyện lên tỉnh.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: CTV.

Đến nay, Bộ Công Thương đã ban hành 08 văn bản (gồm 06 thông tư và 02 nghị định) liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời đang xây dựng 28 văn bản hướng dẫn khác. Bộ cũng đã ban hành 70 văn bản hướng dẫn địa phương thông qua các đợt tập huấn, công tác thực tế và kênh thông tin trực tuyến.

Về cải cách thủ tục hành chính, Bộ hiện quản lý 503 thủ tục, trong đó 260 thủ tục thực hiện ở cấp tỉnh, 18 thủ tục ở cấp xã; toàn bộ đều được công khai trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, với 118 thủ tục toàn trình và 79 thủ tục trực tuyến một phần. Cùng với đó, Bộ đã hoàn thiện và vận hành các cơ sở dữ liệu ngành công thương, gồm cơ sở dữ liệu: Hóa chất, Kinh tế - Công nghiệp -Thương mại, và đang tiếp tục xây dựng cơ sở dữ liệu hàng hóa.

Hiện 34 cán bộ của Bộ Công Thương được cử về các địa phương để nắm bắt tình hình, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn; riêng tại tỉnh Đồng Tháp, công tác này do Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Lê Hoàng Tài trực tiếp phụ trách. Bộ cũng duy trì Tổ công tác và đường dây nóng 24/7 để tiếp nhận, giải đáp các kiến nghị từ cơ sở.

Đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cơ sở

Trong tháng 8 và 9/2025, Bộ đã triển khai kế hoạch tập huấn, đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu cho các lĩnh vực công thương, với 11 hội nghị tập huấn tổ chức theo hình thức trực tiếp, trực tuyến và kết hợp. Tiêu biểu là hội nghị trực tuyến toàn quốc ngày 27/6/2025 với hơn 2.000 điểm cầu, hướng dẫn quy trình thủ tục hành chính ngành Công Thương; hội nghị ngày 30/7/2025 giữa lãnh đạo Bộ và Giám đốc Sở Công Thương, Chi cục Quản lý thị trường các địa phương nhằm tháo gỡ khó khăn sau 1 tháng triển khai mô hình mới.

Bên cạnh đó, Bộ còn tổ chức các hội nghị chuyên đề tại Hải Phòng, Đà Nẵng và nhiều địa phương khác, tập trung vào các nội dung như xuất nhập khẩu, thương mại điện tử, xúc tiến thương mại, bảo vệ người tiêu dùng, hóa chất, an toàn kỹ thuật, môi trường công nghiệp và xuất xứ hàng hóa. Thông qua chuỗi hoạt động này, hàng nghìn cán bộ, công chức, viên chức ngành Công Thương cấp tỉnh, cấp xã đã được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, góp phần bảo đảm công tác phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực công nghiệp – thương mại được thực thi đồng bộ, hiệu quả trên toàn quốc.

Thực tế còn khó khăn, nhất là ở cấp cơ sở

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Phan Thị Thắng, trong quá trình triển khai mô hình mới, các địa phương, đặc biệt là cấp phường, xã đang gặp không ít khó khăn về nhân sự và năng lực chuyên môn.

“Công chức cơ sở phải đảm nhiệm nhiều đầu việc, trong khi phạm vi quản lý của lĩnh vực Công Thương rất rộng, bao gồm công nghiệp, năng lượng, thương mại và dịch vụ. Số lượng cán bộ ít, khối lượng công việc lớn khiến một người phải phụ trách nhiều mảng, ảnh hưởng đến tiến độ xử lý hồ sơ và chất lượng phục vụ người dân”, Thứ trưởng Thắng nhấn mạnh.

Thông qua đường dây nóng, báo cáo từ địa phương và đội ngũ 34 cán bộ lãnh đạo Vụ, Cục của Bộ Công Thương được cử đi công tác tại các tỉnh, Bộ đã kịp thời tháo gỡ nhiều khó khăn trong các lĩnh vực như mua bán hàng hóa và hoạt động liên quan của thương nhân nước ngoài, khuyến công và cụm công nghiệp, vận chuyển hàng hóa nguy hiểm, an toàn đập, hồ chứa và điện lực. Về cơ bản, các vướng mắc trong lưu thông xăng dầu, rượu bia, thuốc lá tại địa phương đã được xử lý ổn thỏa.

Bộ Công Thương hiện đang phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan nhằm giải quyết các vấn đề còn tồn tại trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, kinh doanh rượu, quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và phát triển, quản lý chợ. Đáng chú ý, Bộ Công Thương đang phối hợp với Bộ Y tế trong việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm và các nghị định liên quan. Cùng với đó, việc thành lập đơn vị sự nghiệp công lập cấp xã, trong đó có Ban quản lý chợ, đang được triển khai theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, yêu cầu hoàn thành trước ngày 30/10/2025, nhằm bảo đảm cung cấp dịch vụ công cơ bản, thiết yếu, đa ngành, đa lĩnh vực tại cấp xã.

Kiến nghị tháo gỡ khó khăn và giải pháp sắp tới

Để bảo đảm vận hành mô hình hiệu quả, Thứ trưởng Phan Thị Thắng kiến nghị Chính phủ và Bộ Nội vụ tiếp tục hướng dẫn các địa phương bố trí nhân sự phù hợp, ưu tiên bố trí vị trí công thương chuyên trách tại cấp xã. Đồng thời, cần có kế hoạch tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức, viên chức, nhất là cấp cơ sở để đáp ứng yêu cầu của cơ chế phân cấp, phân quyền mới.

Bộ Công Thương cũng đề xuất bổ sung kinh phí đầu tư trang thiết bị, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, điều hành, triển khai đồng bộ phần mềm chuyên ngành và chia sẻ dữ liệu giữa các cấp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chuyên môn, cải cách hành chính.

Thứ trưởng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố chủ động nghiên cứu, nắm vững các quy định mới, xử lý kịp thời khó khăn phát sinh; đồng thời rà soát, điều chỉnh các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền chưa phù hợp thực tế; bố trí đủ biên chế, đầu tư trang thiết bị, tăng cường đào tạo và thiết lập kênh thông tin hai chiều để phản ánh, kiến nghị, giúp Bộ Công Thương kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn từ cơ sở.

Trong tuần tới, Bộ Công Thương sẽ rà soát các văn bản quy phạm pháp luật chịu tác động từ việc tổ chức chính quyền 2 cấp; chỉ đạo 34 lãnh đạo Vụ, Cục bám sát địa bàn, đặc biệt hỗ trợ các Phòng Kinh tế cấp xã. Bộ cũng sẽ chuẩn hóa, công khai đầy đủ thủ tục hành chính đã được phân cấp, nhất là trong lĩnh vực sản xuất, xuất nhập khẩu hàng hóa, đồng thời duy trì cơ chế phản hồi 2 chiều để hỗ trợ địa phương.

Dự kiến thời gian tới, Bộ sẽ tổ chức hội nghị tập huấn chuyên sâu tại Quảng Ninh, tiếp tục vận hành và cập nhật Chuyên mục “Bộ Công Thương hỗ trợ địa phương vận hành chính quyền 2 cấp” trên Cổng thông tin điện tử của Bộ, nhằm chia sẻ tài liệu, hướng dẫn nghiệp vụ và kinh nghiệm thực tế cho đội ngũ cán bộ ngành Công Thương trên toàn quốc

Thanh Minh