Báo điện tử và 'bài toán khó' thu hút độc giả Gen Z

Tại tọa đàm “Báo chí thu hút Gen Z bằng nội dung sáng tạo” do báo điện tử VietnamPlus tổ chức ngày 17/6, hàng loạt vấn đề như Gen Z với báo chí truyền thống và những thách thức cho các tòa soạn tin tức, vai trò của báo chí trong việc thu hút Gen Z trong bối cảnh số hóa hiện nay, chiến lược thu hút độc giả trẻ trong kỷ nguyên số... đã được các chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo báo chí, công nghệ, lãnh đạo cơ quan báo chí, một số nhà báo trao đổi.

Theo các chuyên gia, thế hệ Z (Gen Z, thế hệ được sinh ra vào khoảng năm 1997 và 2012) là nhóm độc giả am hiểu về công nghệ, sinh ra trong thời đại kỹ thuật số. Khảo sát từ Statista cho thấy, 50% Gen Z hằng ngày nhận thông tin từ mạng xã hội và chỉ sử dụng điện thoại di động để tiếp nhận thông tin. Họ tạo ra thói quen tiêu dùng kỹ thuật số hằng ngày khi tiếp cận tin tức. Gen Z đang trở thành một trong những nhóm người tiêu dùng truyền thông lớn nhất hiện nay.

Nhà báo Trần Tiến Duẩn, Tổng Biên tập báo điện tử VietnamPlus.

Khảo sát gần đây của báo điện tử VietnamPlus.vn với 764 người cho thấy, Gen Z tiếp cận thông tin trên không gian số bằng điện thoại thông minh (83,9%), trong khi đó máy tính (để bàn và xách tay chỉ 12%), số còn lại là qua máy tính bảng.

Các lĩnh vực Gen Z ưa thích trên không gian số là: xã hội 66,8%, văn hóa (66%), đời sống (63,6%), du lịch 40,7%, phát triển bản thân (56,2%), tình yêu, tình cảm gia đình (50%). Riêng nhu cầu về tiếp cận thông tin thì loại hình video chiếm (78,4%), hình ảnh (67,8%), bài viết ngắn (64,7%), Podcast (27,5%), sản phẩm đa phương tiện (28,8%), đồ họa (23,8%).

Trong bối cảnh đó, hiện các nhà xuất bản báo chí đang đối mặt với thách thức lớn từ việc giảm lưu lượng truy cập từ các nền tảng truyền thống và phải chuyển hướng tập trung vào các kênh trực tiếp hoặc các nền tảng mới. Thế hệ Z thích tiếp cận sản phẩm truyền thông nhanh hơn, nhiều hơn, ngắn hơn, trực tiếp hơn. Thế hệ Z có quan tâm đến tin tức nhưng chủ yếu xoay quanh các chủ đề mà họ hứng thú.

Để thu hút Gen Z, báo điện tử VietnamPlus đã có nhiều hình thức truyền thông phù hợp, đó là các dạng bài chuyên sâu được thiết kế dữ liệu cầu kỳ; các sản phẩm báo chí sáng tạo như ảnh, video 360 đôđồ họa động; Rap News, Chatbot, Short video, Web story; Podcast; hay hiện tại là các chuyên trang tương tác 3D về các sự kiện lịch sử dân tộc. Đồng thời, lan tỏa thông tin chính thống lên các nền tảng xã hội.

Theo nhà báo Trần Tiến Duẩn, Tổng Biên tập báo điện tử VietnamPlus, độc giả nói chung và Gen Z nói riêng ngày càng có những yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng nội dung, về trải nghiệm đa phương tiện mới mẻ và hấp dẫn. Sự phát triển của các nền tảng công nghệ mới và mạng xã hội cũng đang đặt ra những thách thức không nhỏ về mô hình hoạt động, khả năng cạnh tranh và duy trì nguồn thu cho các cơ quan báo chí. Việc chủ động nắm bắt xu hướng, ứng dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo trong sản xuất và phân phối nội dung nhằm thu hút đa dạng đối tượng độc giả trở thành yêu cầu mang tính sống còn.

Các chuyên gia, nhà báo trao đổi tại tọa đàm.

Nhà báo Trần Ngọc Long, Trưởng Phòng Truyền thông - Đa phương tiện VietnamPlus cho rằng Gen Z ưa chuộng các hình thức báo chí trực quan, tương tác và đa nền tảng hơn so với báo chí truyền thống chỉ dựa trên văn bản. Họ yêu cầu nhiều hơn về hình ảnh, sự tương tác và yếu tố gây bất ngờ.

Năm 2024, với phụ san panorama Chiến dịch Điện Biên Phủ, Báo Nhân Dân đã lập nên “kỳ tích truyền thông” khi thu hút đông đảo độc giả trẻ xếp hàng dài để nhận báo in, sau đó hào hứng chia sẻ nội dung của báo lên mạng xã hội.

Từ thành công đó, nhà báo Thi Uyên, Báo Nhân Dân cho rằng Gen Z “lướt” nhanh nhưng không đọc vội. Họ là thế hệ có trình độ giáo dục và kiến thức rất tốt, thích hàm lượng thông tin sâu sắc, có quan điểm cá nhân mạnh mẽ, có nhu cầu đọc nâng cao. Đó là lý do họ thích báo in.

“Tôi cho rằng Gen Z thích nội dung chất lượng và trải nghiệm đọc khác lạ. Trải nghiệm đọc tốt không nhất thiết phải hiệu ứng ấn tượng, màu sắc xanh đỏ mà đơn giản là báo chí cần phải mang đến cho độc giả trẻ một điều gì đó mới mẻ”, nhà báo Thi Uyên nói.

Đóng góp giải pháp để báo chí thu hút độc giả trẻ, TS Vũ Tuấn Anh, Trưởng Khoa Truyền thông và Văn hóa đối ngoại, Học viện Ngoại giao cho rằng báo chí cần thay đổi tư duy tiếp cận công chúng: Tái định hình nội dung và hình thức thể hiện. Cụ thể là gần gũi, đa chiều và nhân bản hơn, chuyển từ “người truyền thông tin" sang “người kiến tạo cộng đồng” để các sản phẩm báo chí gần gũi, thân thiện hơn với Gen Z.

Phương Hà