Báo động 29 bộ ngành và 12 địa phương giải ngân vốn đầu tư công thấp hơn mức bình quân chung

29 bộ ngành và 12 địa phương giải ngân thấp hơn mức bình quân chung

Theo báo cáo cập nhật từ Bộ Tài chính, ước tính đến hết tháng 8 năm 2025, tổng vốn giải ngân ước đạt 409.174,5 tỷ đồng, tương đương 39,9% kế hoạch năm và 46,3% kế hoạch do Thủ tướng Chính phủ giao. Nếu so với cùng kỳ năm 2024, tốc độ giải ngân thấp hơn, chỉ đạt 36,9% kế hoạch năm và 40,4% do Thủ tướng Chính phủ giao.

Xét về cơ cấu nguồn vốn, vốn ngân sách địa phương đạt tỷ lệ giải ngân 58,3% kế hoạch Thủ tướng giao, cao hơn cùng kỳ năm trước là 40%. Trong khi đó, vốn ngân sách trung ương chỉ đạt 32,2%, thấp hơn nhiều so với mức 41% vào cùng kỳ 2024.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia, tổng vốn giải ngân ước tính đạt 12.827,4 tỷ đồng, tương ứng 52,4% kế hoạch được giao.

So sánh tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm 2024 và 2025. Nguồn: VnEconomy cập nhật từ Bộ Tài chính

Báo cáo của Bộ Tài chính

Trong bối cảnh chuyển giao mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp, cả nước đã nỗ lực tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025. Ước tính trong tháng 8, số vốn giải ngân cả nước tăng 135.290,3 tỷ đồng so với số giải ngân đến hết tháng 7. Tỷ lệ giải ngân chung của cả nước đến hết tháng 8 đạt 46,3%, tăng 5,9% so với cùng kỳ năm 2024; đặc biệt là vốn ngân sách địa phương với tỷ lệ giải ngân đạt 58,3%, tăng 18,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Bộ Tài chính nêu tính đến hết tháng 8 năm 2025, có 9 bộ, cơ quan trung ương và 22 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức bình quân chung của cả nước trở lên, bao gồm: Ngân hàng Phát triển; Ngân hàng Chính sách xã hội; Tổng liên đoàn lao động Việt Nam; Văn phòng Trung ương Đảng; Đài Tiếng nói Việt Nam; Tập đoàn Điện lực Việt Nam; Bộ Công an; Bộ Quốc phòng; Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam; Hà Tĩnh; Thanh Hóa; Ninh Bình; Thái Nguyên; Lào Cai...

Tuy vậy, vẫn có tới 29 bộ, cơ quan trung ương và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức bình quân chung của cả nước, bao gồm: Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam; Đài Truyền hình Việt Nam; Thanh tra Chính phủ; Bộ Ngoại giao; Bộ Y tế; Văn phòng Chính phủ; Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Bộ Công Thương; Hội Nông dân Việt Nam; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Tài chính; Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Bộ Nội vụ; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Bộ Tư pháp; Lai Châu; Sơn La; Quảng Trị; Lâm Đồng...

Một số bộ ngành, địa phương có tỷ lệ giải ngân cao. Nguồn: Bộ Tài chính

Báo cáo nêu rõ năm nhóm khó khăn chính ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025.

Thứ nhất, gặp vướng mắc liên quan đến sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.

Theo đó, một số quy định giữa các luật, nghị định và thông tư còn mâu thuẫn và chưa đảm bảo tính thống nhất. Cùng với đó, nhiều đơn vị cấp xã không có đủ lãnh đạo, cán bộ có chuyên môn sâu về lĩnh vực phụ trách.

Ngoài ra, sự thay đổi trong trách nhiệm, quyền hạn, quy trình quản lý dự án tại địa phương sau sắp xếp, sáp nhập cũng là nguyên nhân kéo dài thời gian thẩm định.

Thứ hai, tình trạng phân bổ vốn chưa hiệu quả ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công. Một số địa phương đang tập trung cho công tác kiện toàn và vận hành mô hình chính quyền mới nên chưa sát sao trong công tác phân bổ vốn.

Thứ ba, cơ chế chính sách liên quan đến tính giá đất, xử lý chồng lấn quy hoạch; thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch vốn giữa các dự án vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc.

Thứ tư, công tác tổ chức thực hiện cũng gặp nhiều hạn chế liên quan đến (i) bồi thường, giải phóng mặt bằng còn chậm dòn chưa xác định được giá đất đền bù; (ii) nguồn cung nguyên vật liệu còn hạn chế; (iii) sự chậm trễ trong quá trình phê duyệt quy hoạch do thủ tục chồng chéo; (iv) giải ngân đối với các dự án ODA gặp khó khăn do chưa hoàn thành quy trình thủ tục đầu tư hoặc đang thực hiện các thủ tục cho công tác đấu thầu và xử lý các vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng; (v) điều kiện thời tiết bất lợi khiến tiến độ thi công công trình hạ tầng không đảm bảo.

Thứ năm, gặp khó khăn trong việc thu ngân sách địa phương từ sử dụng đất, dẫn đến chưa có nguồn vốn để phân bổ và giải ngân.

Bộ Tài chính chỉ ra 5 nhóm nguyên nhân khiến tốc độ giải ngân chậm trễ, gồm: (i) thiếu thống nhất giữa các luật, nghị định và thông tư sau khi sắp xếp theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp ; (ii) tình trạng phân bổ vốn chưa hiệu quả; (iii) cơ chế chính sách; (iv) công tác tổ chức thực hiện; (v) khó khăn thu tiền sử dụng đất để phân bổ và giải ngân.

Phương Linh