Báo động 'bệnh lạ' từ kim loại

Bác sĩ (BS) Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết đây là những trường hợp nhiễm độc thiếc cấp tính đầu tiên tại Việt Nam.

Sức khỏe suy sụp rất nhanh

Chuỗi các bệnh nhân nhiễm độc thiếc được phát hiện từ trường hợp anh N.Đ.H (35 tuổi) nhập viện với biểu hiện rối loạn tâm thần, kích động, lú lẫn..., sau đó đi vào hôn mê. Trên phim cộng hưởng từ não có hiện tượng tổn thương chất trắng lan tỏa nặng nề, nhiễm toan chuyển hóa và hạ kali máu nặng.

Không chỉ mình anh H., 6 người làm cùng công ty với anh H. cũng có các triệu chứng mất trí nhớ, kích động, hành vi bất thường. Những người này đều là công nhân sản xuất mành rèm, drap giường, khăn trải bàn. Trước khi vào làm, sức khỏe của họ bình thường nhưng sau khi làm việc ở đây (ít nhất là 4 ngày và lâu nhất là 1 tháng), các bệnh nhân đã bị rối loạn tâm thần, sức khỏe suy sụp rất nhanh. Các bệnh nhân chia sẻ có những người cùng làm chung cũng bị mệt, khó chịu đến mức không thể làm việc nổi nên đã phải xin nghỉ việc.

Điều trị bệnh nhân nhiễm độc thiếc tại Bệnh viện Bạch Mai (Ảnh: MAI THANH)

BS Nguyên cho biết trước tình hình dịch tễ nghiêm trọng, Trung tâm Chống độc đã truy tìm tất cả nguồn thông tin y học, kể cả hỏi ý kiến của các bạn bè, chuyên gia, đồng nghiệp quốc tế về chống độc để tìm nguyên nhân. "Sau đó, chúng tôi đã tìm thấy trên y văn thế giới có một vài trường hợp bị bệnh khi làm việc trong hoàn cảnh gần tương tự. Kết quả xét nghiệm mẫu máu lưu lại của bệnh nhân H. trước khi tử vong cho thấy nồng độ thiếc trong máu cao hơn mức cho phép trên 50 lần" - bác sĩ Nguyên nói.

Chưa có phác đồ điều trị

Kết quả điều tra dịch tễ của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Dương cho thấy đã có 15 bệnh nhân tới Bệnh viện tỉnh Hải Dương khám, trong đó có 8 bệnh nhân bị ù tai, nghe kém; 6 bệnh nhân bị hạ kali máu. Kết quả chụp cộng hưởng từ sọ não thấy có tổn thương chất trắng lan tỏa trên não, xét nghiệm máu có nhiễm toan chuyển hóa, hạ kali máu nặng. Các bệnh nhân này được khuyến cáo cần nhập viện để đánh giá tiếp và điều trị.

Theo PGS-TS Trần Hồng Côn, Khoa Hóa Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội (ĐHQG Hà Nội), nhiễm độc thiếc là vấn đề sức khỏe nghề nghiệp môi trường mới ở nước ta và thực sự ảnh hưởng tới người lao động, nhất là những người làm tái chế rác thải nhựa. Thiếc tồn tại dưới dạng nguyên thể kim loại, các hợp chất thiếc vô cơ và các hợp chất thiếc hữu cơ. Trong đó, thiếc kim loại và thiếc vô cơ tương đối an toàn với sức khỏe con người nhưng với các hợp chất thiếc hữu cơ có độc tính rất cao, dễ hấp thu qua đường hô hấp, da và đường tiêu hóa.

Độc nhất là các hợp chất thiếc triethyl và thiếc trimethyl, được dùng làm chất ổn định nhựa, ổn định nhiệt và rất dễ bay hơi. Nhiễm độc thiếc hữu cơ gây nhiều tổn thương nặng ở các cơ quan, bao gồm não (gây các rối loạn tâm thần kinh và tổn thương chất trắng), tổn thương gan, thận, miễn dịch, máu...

BS Nguyễn Trung Nguyên cho biết trên thế giới đến nay mới chỉ ghi nhận một vài trường hợp nhiễm độc thiếc, do vậy vẫn chưa có phác đồ điều trị. Những ca nhiễm độc thiếc hiện nay tại Việt Nam các bác sĩ phải vừa điều trị vừa theo dõi sát tình trạng sức khỏe của người bệnh để đánh giá, điều chỉnh hướng trị liệu cho phù hợp.

Cũng theo BS Nguyên, cần phải nghiên cứu thêm về vấn đề nhiễm độc này, bởi trong sản xuất tái chế nhựa, ngoài nguy cơ ngộ độc thiếc, người lao động còn có thể bị nhiễm độc và tử vong nếu phải tiếp xúc với lượng khí CO quá lớn. Ngộ độc khí CO với những biểu hiện tương tự như ngộ độc thiếc, cũng bị rối loạn tâm trí, lú lẫn và dẫn tới chết người.

“Hiện Bệnh viện Bạch Mai đã có văn bản báo cáo Bộ Y tế, Sở Y tế địa phương, các cơ quan liên quan để cùng phối hợp, kêu gọi những công nhân làm việc trong những môi trường có nguy cơ bị nhiễm khẩn trương đi kiểm tra sức khỏe” - BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, thông tin.

NGỌC DUNG