Bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện - chế độ bảo hiểm mới cho người lao động
Nghị định số 143 ngày 1-1-2024 quy định về bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện dành cho người lao động (NLĐ) làm việc không theo hợp đồng lao động (gọi tắt là bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện), có hiệu lực từ ngày 1-1-2025. Trao đổi về quy định này, bà Nguyễn Thị Hồng Hà - Trưởng phòng Truyền thông, Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh cho biết:
Bà Nguyễn Thị Hồng Hà - Trưởng phòng Truyền thông, Bảo hiểm xã hội tỉnh.
- Theo Nghị định số 143, đối tượng áp dụng quy định này là NLĐ từ đủ 15 tuổi trở lên làm việc không theo hợp đồng lao động, không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện.
NLĐ được xem xét hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện khi có đủ các điều kiện: Bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do tai nạn lao động xảy ra trong thời gian tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện. Trong các trường hợp do mâu thuẫn của chính nạn nhân với người gây ra tai nạn mà không liên quan đến công việc, nhiệm vụ lao động; NLĐ cố ý tự hủy hoại sức khỏe của bản thân; sử dụng ma túy, chất gây nghiện khác trái với quy định của pháp luật thì NLĐ không được hưởng các chế độ tai nạn lao động tự nguyện.
- NLĐ sẽ được hưởng các chế độ gì khi tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, thưa bà?
- NLĐ bị tai nạn lao động chủ động đi giám định hoặc giám định lại mức suy giảm khả năng lao động. Cơ quan BHXH chi trả phí giám định đối với NLĐ chủ động đi khám giám định trong trường hợp kết quả giám định đủ điều kiện để hưởng hoặc điều chỉnh tăng mức hưởng trợ cấp bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện.
Về trợ cấp tai nạn lao động, NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 100% do tai nạn lao động thì được hưởng trợ cấp một lần với các mức: Suy giảm 5% khả năng lao động, được hưởng ba lần mức lương tối thiểu tháng tính theo vùng IV do Chính phủ quy định (mức lương tối thiểu vùng IV được quy định là 3.450.000 đồng/tháng), sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu vùng IV.
Ngoài mức trợ cấp này, NLĐ còn được hưởng thêm khoản trợ cấp tính theo số năm đã đóng vào Quỹ bảo hiểm tai nạn tự nguyện, từ một năm trở xuống thì được tính bằng 0,5 lần tháng lương tối thiểu vùng IV, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng vào quỹ được tính thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu.
Thân nhân người lao động bị chết do tai nạn lao động được hưởng trợ cấp một lần bằng 31,5 lần lương tháng tối thiểu vùng IV, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: NLĐ đang làm việc bị chết do tai nạn lao động, NLĐ bị chết trong thời gian điều trị lần đầu do tai nạn lao động, NLĐ bị chết trong thời gian điều trị thương tật do tai nạn lao động mà chưa được giám định mức suy giảm khả năng lao động.
Trợ cấp tai nạn lao động thực hiện theo nguyên tắc tai nạn lao động xảy ra lần nào thực hiện trợ cấp lần đó, không cộng dồn các vụ tai nạn đã xảy ra từ các lần trước đó. Trường hợp giám định lại có kết quả tăng mức suy giảm khả năng lao động so với mức suy giảm khả năng lao động đã được hưởng trợ cấp, NLĐ được hưởng thêm trợ cấp bổ sung một lần để đảm bảo hưởng đủ mức trợ cấp tương ứng với tỷ lệ suy giảm khả năng lao động.
- Xin bà cho biết về phương thức đóng, mức đóng của NLĐ tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện?
- NLĐ tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện đăng ký với cơ quan BHXH theo một trong hai phương thức là đóng 6 tháng/lần hoặc đóng 12 tháng/lần. Người đang tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện được thay đổi phương thức đóng. Mức đóng bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện như sau: Mức đóng 6 tháng bằng 6% tháng lương tối thiểu vùng IV, cụ thể là 207.000 đồng; mức đóng 12 tháng bằng 12% tháng lương tối thiểu vùng IV, cụ thể là 414.000 đồng, tương đương 34.500 đồng/tháng.
NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động tham gia bảo hiểm tai nạn lao động được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng. Theo đó, hỗ trợ 30% mức đóng đối với NLĐ thuộc hộ nghèo; hỗ trợ 25% đối với NLĐ thuộc hộ cận nghèo theo mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn; hỗ trợ 10% đối với các đối tượng khác. NLĐ thuộc đối tượng được hỗ trợ nộp số tiền đóng phần trách nhiệm đóng của mình cho cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ thu được cơ quan BHXH ủy nhiệm theo quy định của pháp luật. Định kỳ 6 hoặc 12 tháng, cơ quan BHXH tổng hợp số đối tượng được hỗ trợ, số tiền thu của đối tượng và số tiền ngân sách nhà nước hỗ trợ để cơ quan tài chính chuyển kinh phí vào quỹ BHXH.
- Theo bà, những đối tượng nào nên tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện?
- Trên thực tế, NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động chiếm đa số trong lực lượng lao động của nước ta, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, thời gian qua có nhiều NLĐ trong khu vực này bị tai nạn lao động nghiêm trọng trong quá trình lao động. Do đó, tất cả NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động nên tham gia loại hình bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện. Đặc biệt là nhóm lao động có khả năng gặp rủi ro cao trong quá trình làm việc như: Lĩnh vực xây dựng, lái xe công nghệ, người tham gia đánh bắt thủy sản…
