Bảo hiểm xe máy bắt buộc: Có nên bỏ?

Vừa qua, thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe máy (sau đây gọi là bảo hiểm xe máy bắt buộc) nên được xem xét bãi bỏ do triển khai không hiệu quả. Nhưng cũng có đại biểu thể hiện rằng dù còn những bất cập nhưng không nên bỏ.

Câu chuyện này nhanh chóng thu hút nhiều sự quan tâm từ người dân, bởi gần như ai cũng đang tham gia giao thông bằng xe máy và đóng loại bảo hiểm này nhiều năm qua.

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe máy nên được xem xét bãi bỏ do triển khai không hiệu quả. Ảnh minh họa. Ảnh: HUỲNH THƠ

Thật lòng mà nói, bản thân tôi cũng từng nhiều lần băn khoăn về tính hiệu quả của bảo hiểm xe máy bắt buộc. Xung quanh tôi, đồng nghiệp, bạn bè, người thân đều nói "chưa thấy ai được chi trả đồng nào bởi bảo hiểm xe máy”. Điều đó khiến nhiều người cảm thấy đây chỉ là một hình thức “thu phí bắt buộc” mà không thấy lợi ích thiết thực.

Tuy nhiên, "chưa thấy" không có nghĩa là "không có". Về mặt pháp lý và xã hội, bảo hiểm xe máy bắt buộc đóng vai trò là một "lưới an sinh tài chính" vô cùng quan trọng.

Nếu không có bảo hiểm này, khi xảy ra va chạm giao thông, đặc biệt là những vụ tai nạn gây thiệt hại lớn về người và tài sản cho bên thứ ba, người gây ra tai nạn (chủ xe) sẽ phải tự bỏ toàn bộ tiền túi để bồi thường. Khoản tiền này là gánh nặng tài chính, có thể đẩy cả hai bên vào cảnh khó khăn, thiệt thòi. Bảo hiểm này đảm bảo rằng nạn nhân luôn được bồi thường theo quy định của pháp luật, bất kể khả năng tài chính của người gây tai nạn.

Có thể nói sự chênh lệch giữa giá trị cốt lõi của loại hình bảo hiểm này và cảm nhận thực tế của người dân xuất phát từ một số nguyên nhân: Nhiều người tham gia giao thông chưa nắm rõ quy trình, thủ tục và các điều kiện cần thiết để yêu cầu bồi thường, như: cần báo công an, cần giữ nguyên hiện trường, cần hồ sơ bệnh án... Một số doanh nghiệp bảo hiểm có thể chưa chủ động, minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi trong khâu tiếp nhận, hướng dẫn và giải quyết hồ sơ bồi thường, dẫn đến tình trạng kéo dài, gây nản lòng cho người dân.

Vì vậy, tôi cho rằng việc giữ hay bỏ bảo hiểm xe máy bắt buộc cần được đánh giá thấu đáo trên nhiều phương diện, chứ không nên chỉ dựa vào cảm tính như "không thấy hiệu quả thì bỏ". Nếu thật sự việc triển khai còn bất cập, Nhà nước cần rà soát lại cách thức tổ chức, siết chặt trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm, đồng thời tăng cường công khai thông tin để người dân biết rõ quyền của mình.

Để loại bảo hiểm này thực sự phát huy vai trò, cần có sự phối hợp: Người dân cần chủ động tìm hiểu quy tắc, và các doanh nghiệp bảo hiểm cần nâng cao chất lượng dịch vụ, rút ngắn thời gian xử lý, và minh bạch hóa quy trình bồi thường để lấy lại niềm tin và khẳng định giá trị thực của "lá chắn" tài chính này.

Bản chất của bảo hiểm vốn là công cụ chia sẻ rủi ro. Nhưng để người dân tin và tự nguyện tham gia, cơ quan quản lý và các doanh nghiệp bảo hiểm phải chứng minh được rằng mỗi đồng phí mà người dân đóng đều mang lại giá trị bảo vệ thật sự. Khi đó, không cần bắt buộc, người dân vẫn sẵn sàng mua.

Tóm lại, thay vì bãi bỏ vội vàng, nên cải thiện cơ chế thực thi và giám sát, giúp loại bảo hiểm này vận hành đúng bản chất của nó là tấm “lá chắn” cho người dân khi rủi ro bất ngờ ập đến.

AN KHƯƠNG