Bão mặt trời cực mạnh tấn công Trái đất: Cập nhật mới nhất ngày 16/11

Bão mặt trời cực mạnh lần này có nguồn gốc từ vết đen AR4274. ẢNH: NASA

Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), đợt bùng phát năng lượng từ vết đen AR4274 trên Mặt trời xuất hiện vào ngày 11/11 được ghi nhận là cơn bão mặt trời mạnh nhất năm 2025 và mạnh nhất kể từ tháng 10/2024.

NASA và Trung tâm Dự báo Thời tiết Không gian của NOAA (Mỹ) cho biết, vụ bùng nổ đã giải phóng lượng lớn tia X và bức xạ tử ngoại, gây ra hiện tượng mất sóng vô tuyến cấp độ R3 ở châu Âu và châu Phi, gián đoạn liên lạc ở nửa bán cầu đang chiếu sáng.

Ngay sau đó, ba vụ phun trào khối lượng vành nhật hoa (CME) cực mạnh đã xảy ra, những đám mây plasma khổng lồ lao thẳng về phía Trái Đất, gây ra bão địa từ mạnh ở mức G3 - G4 và đẩy cực quang sáng xuống các vĩ độ trung bình. Người quan sát bầu trời tại Mỹ, miền Nam Canada, Bắc Âu và một số vùng phía Bắc Mexico đã ghi nhận những màn cực quang rực rỡ với sắc đỏ và xanh lá cây.

Điều khiến sự kiện lần này đặc biệt không chỉ nằm ở quy mô, mà còn ở thời điểm khi nó đánh dấu đỉnh điểm hoạt động của chu kỳ mặt trời thứ 25, mang đến cho các nhà khoa học dữ liệu quý giá theo thời gian thực về giai đoạn cực đại của mặt trời và tác động thực sự của nó tới thế giới công nghệ của con người.

Bão mặt trời tạo nên cực quang rực rỡ những ngày qua ở nhiều khu vực. ẢNH: TN

Hoạt động hiện tại của bão mặt trời

EarthSky cho biết, hiện vết đen AR4274 đã trượt khỏi rìa Tây Bắc Mặt trời. Trong 24 giờ gần đây, hoạt động năng lượng mặt trời giảm xuống mức vừa phải.

Trước đó, trong lần đầu tiên xuất hiện trở lại ở rìa phía Đông Bắc cách đây vài tuần, AR4274 là nguồn tạo ra nhiều đợt bùng phát. Sau đó, nó đã bùng phát dữ dội ở phía xa của mặt trời.

"Hoạt động của mặt trời đã giảm xuống mức vừa phải trong khoảng thời gian 24 giờ gần đây nhất. Với việc AR4274 hiện đang quay đi và chỉ còn một vài CME phía sau nữa đến, chúng ta hãy nói lời chào tạm biệt với vết đen đã cung cấp năng lượng cho cơn bão mặt trời cực mạnh trong tuần này", chuyên gia thông tin.

Tuy nhiên, vẫn có khoảng 70% khả năng xảy ra các đợt bùng phát cấp M và 30% khả năng xuất hiện thêm đợt bùng phát cấp X, dựa trên vị trí còn quan sát được của AR4274.

Dự báo, ngày 16/11 có khả năng xảy ra một cơn bão địa từ G1 (nhỏ) riêng lẻ khi CME lướt qua. Ngày 17/11, bão địa từ G1 (nhỏ) vẫn có khả năng xảy ra.

Thách thức lớn nhất mà các nhà nghiên cứu xác định được là khả năng dự báo tác động của các vụ phun trào nhật hoa. Ảnh: ISRO

Thang bão địa từ:

1. Thang bão địa từ G1 (Nhỏ): Hiệu ứng vệ tinh và năng lượng quy mô nhỏ; có thể tạo ra cực quang gần các vùng cực.

2. G2 (Trung bình): Có thể xảy ra báo động điện áp; có thể tạo ra cực quang ở vĩ độ trung bình.

3. G3 (Mạnh): Có thể gây ra các vấn đề về GPS và radio HF (tần số cao); có thể dẫn đến hiện tượng cực quang lan rộng ở xa các cực.

4. G4 (Nghiêm trọng): Có thể làm lưới điện không ổn định; có thể xuất hiện cực quang ở vĩ độ thấp.

5. G5 (Cực kỳ nghiêm trọng): Mất điện trên diện rộng và mất khả năng định hướng; có thể xuất hiện cực quang ở xa các cực.

Bảo Anh - H.Anh