'Vàng Ấn Độ' là gì khiến giới phương Tây mê mẩn săn lùng?
Những khối, thỏi, cục màu vàng tỏa sáng rực rỡ, người ta gọi nó là 'vàng Ấn Độ'.
"Vàng Ấn Độ" là gì?
Màu vàng đặc trưng của 'vàng Ấn Độ"
Trong thế giới tự nhiên, vàng là màu sắc quen thuộc. Các nghệ sĩ của thời cổ đại thường lấy hoàng thổ (đất sét vàng) để làm màu vẽ. Tuy nhiên, màu vàng từ đất có chút đơn điệu và tối. Vậy nên khi trường phái ấn tượng chào đời, người ta khát khao một màu vàng với toàn bộ các gam, từ tươi sáng đến lộng lẫy, rạo rực nhất.
Thế rồi đột ngột, giữa những chất màu và thuốc nhuộm tổng hợp nổi lên một báu vật. Đó là những khối, thỏi, cục màu vàng tỏa sáng rực rỡ. Người ta gọi nó là "vàng Ấn Độ".
Màu vàng của Ấn Độ cực kỳ nổi tiếng...
Lý do thì cũng đơn giản thôi, bởi vì màu vàng này đến từ Ấn Độ. Có người cho rằng, chúng là kết tinh nước tiểu của rắn. Có người lại bảo, chúng được làm từ mật lạc đà.
Ai nấy điên cuồng tìm mua "vàng Ấn Độ". Không như màu vàng của đất sét vừa tối vừa khó chỉnh gam, "vàng Ấn Độ" đáp ứng mọi đòi hỏi của người họa sĩ. Chỉ cần linh hoạt một chút, họ có thể biến nó từ màu vàng chanh lung linh đến sắc cam nồng ấm.
Trong Thiên sứ gọi mặt trời lên của Turner, "vàng Ấn Độ" chói lọi hơn cả bình minh. Giữa Tuổi ngây thơ của Reynolds, nó lại hết sức dịu dàng. Tới tác phẩm của Sargent thì lại vô cùng ấm áp...
"Vàng Ấn Độ' tạo ra từ đâu?
Thực chất là nước tiểu của bò ăn lá xoài
Không cứ là đại danh họa hay người vẽ tranh nghiệp dư, phương Tây điên cuồng mài "vàng Ấn Độ", phết lên giấy, ván vẽ, bức tường. Họ không hay biết rằng, cái mà họ nâng niu trân quý bằng cả đôi tay lẫn linh hồn thực chất chỉ là… nước tiểu bò.
Tại Ấn Độ, nơi xuất phát của "vàng Ấn Độ" là Munger, mảnh đất thuộc bang Bihar. Để có được màu vàng vạn sắc, người ta ép lũ bò phải ăn lá xoài suốt cả đời.
Vốn dĩ, lá xoài không nằm trong thực đơn yêu thích của các loài thú ăn cỏ, vì trong lá có độc tố, ăn nhiều sẽ gây ngộ độc. Có điều lá xoài sau khi "kinh qua" hệ thống tiêu hóa của bò sẽ bị phân giải thành axit euxanthic mang sắc tố vàng. Càng ăn lá xoài lâu bao nhiêu, con bò càng ốm o, suy dinh dưỡng. Nhưng nước tiểu nó thải ra thì cực sáng tươi, đến mức lấp lánh.
Sau khi "thu hoạch" nước tiểu bò chuyên ăn lá xoài, người ta đem gạn lọc, đun sôi cho bay hết hơi nước, sấy khô, ép chặt thành khối. Ở Ấn Độ, những cục "cao" nước tiểu bò này được gọi là "piuri".
Vàng Ấn Độ đã được sản xuất dễ dàng.
Mãi đến tận năm 1883, phương Tây mới biết "vàng Ấn Độ" chỉ là nước tiểu. Công đầu thuộc về TN Mukharji, một nhân viên thuộc Vườn thực vật Hoàng gia Kew. Vì nghe quá nhiều tin đồn không xác thực về nguồn gốc "vàng Ấn Độ", giám đốc của Vườn thực vật Hoàng gia Kew bèn cử Mukharji đến tận nơi xác minh.
Sau khi tận mắt chứng kiến quy trình tạo ra "vàng Ấn Độ", Mukharji lập tức viết báo cáo chi tiết, gửi đến Hội Nghệ thuật ở London (Anh). Ông nhấn mạnh những con bò bị ép buộc phải ăn duy nhất một loại lá là lá xoài cực kỳ gày mòn, đau đớn, khổ sở.
Thế nhưng bất chấp sự thật đã khai mở, hội họa phương Tây vẫn không ngừng khát cầu "cao" nước tiểu bò. Phải mất thêm 25 năm nữa, người ta mới chịu buông bỏ.
Ngày nay, "vàng Ấn Độ" tất nhiên là không còn nữa. Song "tinh hoa" của bò ăn lá xoài thì vẫn đầy rẫy trên các bức họa bất tử với thời gian.
"Vàng Ấn Độ' trong hội họa phương Tây
Màu vàng Ấn Độ được sử dụng trong bức "Thiên sứ gọi Mặt trời lên" của J.M.W Turner
Trước thế kỷ 20, các họa sĩ phương Tây phải đối mặt với một thách thức lớn: thiếu thốn các loại sắc tố để tạo nên các gam màu mong muốn. Đặc biệt, màu vàng là một màu sắc phức tạp và bị ràng buộc bởi nhiều định kiến.
Trong Thời kỳ Phục hưng (thế kỷ 15-17), màu vàng chủ yếu gắn liền với sự phản bội và dối trá. Đây là màu sắc thường được dùng để tô điểm cho trang phục của Judas Iscariot, tông đồ đã phản bội Chúa Jesus. Do đó, hội họa tôn giáo thời kỳ này hạn chế sử dụng màu vàng một cách rực rỡ.
Tuy nhiên, mọi thứ thay đổi vào thế kỷ 18 và 19. Với sự trỗi dậy của trường phái Ấn tượng và các danh họa vĩ đại như J.M.W Turner (Anh), Claude Monet (Pháp), và Vincent van Gogh (Hà Lan), nghệ thuật phương Tây thoát khỏi mục tiêu phục vụ nhà thờ, tìm kiếm sự tự do và bùng nổ của màu sắc. Họ khao khát một sắc vàng tươi sáng, rực rỡ, có khả năng diễn tả ánh sáng mặt trời, sự sống, hoặc cảm xúc mãnh liệt.
Màu vàng từ hoàng thổ (đất sét vàng) vốn được sử dụng từ thời cổ đại lại quá đơn điệu và tối. Nhu cầu về một chất màu vàng tinh khiết, có thể điều chỉnh linh hoạt từ vàng chanh mát lạnh đến cam nồng ấm, trở nên cấp thiết.
