Bão Melissa biến khu vực Caribe thành 'thảm họa'

Cảnh tan hoang do bão Melissa gây ra ở Santa Cruz, Jamaica. Nguồn: CNN.

Cơn bão mạnh nhất trong gần 2 thế kỷ

Ảnh hưởng của cơn bão khổng lồ này được cảm nhận trên khắp khu vực, ngay cả ở những quốc gia không nằm trên đường đi của nó. Tại nước láng giềng Haiti, người dân của một thị trấn nhỏ đang thương tiếc cái chết của 25 người bị lũ cuốn trôi.

Là cơn bão nhiệt đới dữ dội nhất đổ bộ vào Jamaica trong gần hai thế kỷ qua, Melissa là một trong những cơn bão Đại Tây Dương mạnh nhất được ghi nhận kể từ khi dữ liệu bắt đầu được ghi chép. Các nhà khoa học khí hậu cho biết sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra đã góp phần vào sự gia tăng nhanh chóng của các cơn bão hiện đại.

Nhiều người dân Jamaica thức dậy vào sáng 29/10 (theo giờ địa phương) trong tình trạng mất điện, với các báo cáo cho biết toàn bộ khu phố bị ngập lụt. Thủ tướng Jamaica Andrew Holness đã tuyên bố đất nước là khu vực thảm họa, trao thêm quyền cho chính quyền như ban hành lệnh sơ tán bắt buộc đối với các khu vực bị ngập lụt và ngăn chặn tình trạng đầu cơ giá cả.

Thiệt hại nặng nề đã được báo cáo trên khắp hòn đảo, phần lớn ở các vùng cực tây, nơi cơn bão cấp 5 di chuyển theo đường chéo trên mặt đất với tốc độ chậm, xé toạc mái nhà và lật nhào ô tô.

Bộ trưởng Chính quyền địa phương Jamaica Desmond McKenzie cho biết, cơn bão là "một trong những trải nghiệm tồi tệ nhất mà Jamaica từng gặp phải". "Cơ sở hạ tầng của chúng tôi đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Toàn bộ Jamaica đã phải gánh chịu hậu quả nặng nề của cơn bão Melissa”, ông McKenzie nói. Có gần 15.000 người đang ở trong các nơi trú ẩn và hơn 530.000 người không có điện, trong một quốc gia có 2,8 triệu dân.

Chính phủ Jamaica vẫn đang đánh giá mức độ thiệt hại, nhưng điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Jamaica Dennis Zulu cho biết đã có "sự tàn phá khủng khiếp, chưa từng có".

"Chúng tôi có người dân đang sống trong các nhà tạm trú trên khắp đất nước và hiện tại, những gì chúng tôi đang thấy trong các đánh giá sơ bộ là một đất nước đã bị tàn phá đến mức chưa từng thấy trước đây", ông Dennis Zulu nói.

Ông Alexander Pendry, Giám đốc ứng phó toàn cầu của Hội Chữ thập đỏ Anh, cũng cho biết những dấu hiệu ban đầu cho thấy cơn bão Melissa là một "thảm họa chưa từng có đối với hòn đảo. Ưu tiên của Hội Chữ thập đỏ Jamaica là đưa hàng cứu trợ đến người dân càng sớm càng tốt”.

Bộ trưởng Giao thông Vận tải Jamaica Daryl Vaz cho biết, chính quyền đang nỗ lực đảm bảo các sân bay có thể mở cửa trở lại ngay khi an toàn và thuận tiện để đưa hàng cứu trợ vào đất nước. Trong chuyến thăm sân bay quốc tế Norman Manley tại thủ đô Kingston, Bộ trưởng Vaz cho biết ông đang đặt mục tiêu các chuyến bay cứu trợ có thể hạ cánh sớm nhất trong ngày 30/10.

"Sự tàn phá là không thể tưởng tượng được. Mỗi giờ trôi qua là một giờ mất mát và chúng tôi không còn thời gian", ông Vaz nói.

Tàn phá trên diện rộng

Mặc dù không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi cơn bão, các quốc gia Caribe khác cũng nhận hậu quả. Chính quyền Haiti cho biết 25 người đã thiệt mạng do lũ lụt. Sông La Digue tại thị trấn ven biển Petit-Goâve đã tràn bờ, gây ngập lụt nhà cửa và cuốn trôi cả người lớn lẫn trẻ em.

Thị trưởng Petit-Goâve Jean Bertrand Subrème cho biết, hàng chục ngôi nhà đã bị sập và người dân vẫn đang bị mắc kẹt. Ông Subrème đồng thời kêu gọi chính phủ hỗ trợ giải cứu các nạn nhân.

Bão cấp 5 là cơn bão mạnh nhất trong thang bão Saffir-Simpson, với sức gió duy trì vượt quá 250 km/giờ, nhưng Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ báo cáo rằng Melissa đã mang theo sức gió duy trì lên tới 298 km/giờ khi đổ bộ vào Jamaica.

Ngay cả sau khi mất một phần sức mạnh và bị hạ cấp xuống thành bão cấp 3, Melissa vẫn có thể gây ra thảm họa cho Cuba. Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel cho biết trong sáng 30/10, bão Melissa đã gây ra "thiệt hại lớn" sau khi đổ bộ vào bờ biển phía nam của Cuba trong đêm.

Chia sẻ trên mạng xã hội, Chủ tịch Díaz-Canel bày tỏ: "Buổi sáng sớm thật khó khăn. Thiệt hại rất lớn và cơn bão Melissa vẫn đang ở trên lãnh thổ Cuba. Tôi kêu gọi người không được lơ là cảnh giác, hãy duy trì kỷ luật và ở trong nơi trú ẩn an toàn".

Hơn 735.000 người đã phải sơ tán khỏi nhà sau khi các nhà dự báo thời tiết cảnh báo hệ thống áp thấp sẽ gây ra thiệt hại thảm khốc tại Santiago de Cuba, thành phố lớn thứ hai của Cuba. Một khách sạn lớn trong thành phố đã bị vỡ cửa sổ và một phần mái nhà bị đổ sập.

Melissa dự kiến sẽ đi qua hòn đảo trong suốt buổi sáng và di chuyển vào Bahamas vào cuối ngày 30/10. Hiện tại, cơn bão đã hạ xuống cấp 2 nhưng vẫn cực kỳ nguy hiểm, với sức gió 160 km/h, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho cả những ngôi nhà khung thép được xây dựng chắc chắn và gây mất điện trên toàn quốc.

Các nhà khoa học khí hậu cho biết sự mạnh lên của cơn bão Melissa, với sức gió tăng gấp đôi từ 112 km/h lên 225 km/h chỉ trong một ngày, có thể là biểu hiện của sự nóng lên nhanh chóng của các đại dương trên thế giới, một phần của cuộc khủng hoảng khí hậu do con người gây ra.

Nhiều nhà lãnh đạo vùng Caribe đã kêu gọi các chính phủ giàu có, gây ô nhiễm nặng nề bồi thường dưới hình thức viện trợ hoặc xóa nợ cho các quốc đảo nhiệt đới.

Hà Anh