Báo Mỹ cảnh báo san hô Nha Trang bị 'hủy diệt' vì du lịch quá mức

Năm 2022, Ban quản lý vịnh Nha Trang từng thông báo tạm ngừng hoạt động bơi, lặn biển tại các điểm lặn xung quanh Hòn Mun để tiến hành triển khai, khảo sát, đánh giá hiện trạng, xác định các khu vực dễ bị tổn thương. Ảnh: Xuân Hoát.

Ông Binh Van, ngư dân hành nghề đánh bắt cá ở vùng biển Nha Trang hơn 2 thập kỷ, đã quyết định chuyển nghề sang cho thuê thuyền du lịch.

Trước đây, cũng vùng biển này, ông bắt được 70 kg cá chỉ trong một đêm. Còn hiện tại, "tôi thường trở về nhà tay không", ông kể.

Thuyền ông Van cung cấp dịch vụ đưa khách đi câu ở vùng biển nước sâu. Để có trải nghiệm đặc sắc, khách của ông không bận tâm khi phải di chuyển ra khỏi các khu nghỉ mát ven biển của Nha Trang.

Theo AP, hãng tin Mỹ lớn nhất thế giới, các rạn san hô ở Đông Nam Á chiếm hơn 1/3 tổng số rạn san hô thế giới và là một phần của "Tam giác san hô" - vùng biển đa dạng sinh học, trải dài từ Philippines qua Indonesia đến quần đảo Solomon. Hầu hết rạn san hô này đang có nguy cơ bị phá hủy. Chỉ có 1% rạn san hô của Việt Nam vẫn còn khỏe mạnh bởi chúng nằm cách xa vùng biển ấm gần đất liền, theo Viện Tài nguyên Thế giới.

Không chỉ Đông Nam Á, các rạn san hô trên toàn thế giới cũng đang có nguy cơ bị suy yếu do nhiệt độ nước ấm hơn và có tính axit cao hơn, khiến chúng phải tẩy trắng để sống sót. San hô sau khi tẩy trắng cần thời gian để phục hồi, nhưng biến đổi khí hậu đang diễn ra liên tục, Clint Oakley, nhà nghiên cứu san hô tại Đại học Victoria ở Wellington, New Zealand, cho biết.

San hô ở Hòn Mun bị "tẩy trắng". Ảnh: Xuân Hoát.

Các rạn san hô của Nha Trang đang đối mặt với sự thúc đẩy của nền kinh tế đất nước khi nhiều thị trấn ven biển không ngừng đầu tư cơ sở hạ tầng để phát triển. Trầm tích từ quá trình xây dựng gây hại cho san hô. Nước thải từ nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản cũng gây ra hiện tượng tảo nở hoa, chặn ánh sáng mặt trời và cuối cùng làm nghẹt san hô. Chưa hết, năm 2019, một đợt bùng phát sao biển gai - loài ăn thịt san hô - xảy ra, góp phần càng khiến nhóm động vật này khó sinh sống.

Theo giáo sư Konstantin S. Tkachenko, chuyên gia về sinh thái biển tại Đại học Samara (Nga), người đã nghiên cứu các rạn san hô của Việt Nam trong nhiều năm, đợt bùng phát này đã tiêu diệt gần 90% san hô còn sót lại.

Cái chết của san hô không chỉ ảnh hưởng đến ngành đánh bắt cá địa phương mà còn khiến du lịch Việt Nam chịu tác động không nhỏ. Du khách không thể đến đây để trải nghiệm lặn biển, ngắm san hô được nữa. Cảnh quan dưới nước đang trở nên đáng báo động khi xuất hiện nhiều loại rác thải khác nhau như chai thủy tinh, túi nylon.

Ngắm san hô bằng tàu đáy kính ở Nha Trang. Ảnh: Letsfly travel.

Việc bảo tồn vẻ đẹp tự nhiên của đất nước rất quan trọng, bởi Việt Nam đang cố gắng cạnh tranh với các nước láng giềng để tăng doanh thu từ du lịch sau đại dịch lên 42 tỷ USD, thu hút 23 triệu khách du lịch quốc tế và hơn 120 triệu lượt khách du lịch trong nước vào năm 2025.

Trong khi đó, đất nước hình chữ S cũng khẳng định đang nỗ lực để phát triển du lịch bền vững. Năm 2001, chính quyền mở khu bảo tồn biển đầu tiên với 160 km đất và nước. Song, các vấn đề làm tổn thương đến dạng sinh học biển vẫn tồn tại bởi nhiều nguyên do, bao gồm hoạt động dùng thuốc nổ trái phép và du lịch quá mức.

Tkachenko, nhà khoa học người Nga, khẳng định Việt Nam có thể làm nhiều hơn nữa để bảo vệ các rạn san hô, chẳng hạn như tạo ra nhiều công viên biển, nơi các biện pháp bảo vệ thực sự được thực thi, buộc ngành du lịch phải khôi phục thảm thực vật trên bờ biển, giảm lượng trầm tích đổ và đạo dương, khôi phục các rạn san hô bị suy thoái thông qua nuôi san hô và bằng cách đưa các loài động vật cân bằng hệ sinh thái rạn san hô vào và có phương án hợp lý với nghề đánh bắt cá.

"Bạn nghĩ cơ hội sống sót của bất kỳ loài cá nhỏ hay sinh vật sống dưới đáy biển nào là bao nhiêu khi phải chịu áp lực đánh bắt khủng khiếp như vậy hàng ngày?", ông nói.

Quỳnh Trang