Báo Mỹ: Nga 'nắn gân' NATO, liên minh bộc lộ phản ứng yếu ớt

UAV rơi xuống lãnh thổ Ba Lan được cho là mẫu Gerbera do Nga sản xuất. Ảnh: Reuters.

Tờ The Atlantic có trụ sở ở Washington D.C (Mỹ) nhận định, đây là thử thách mà liên minh quân sự phương Tây lẽ ra phải dễ dàng vượt qua, nhưng thực tế cho thấy một bức tranh khác: phản ứng lúng túng, thiếu quyết đoán và phụ thuộc hoàn toàn vào Mỹ.

“Lỗ hổng” phòng thủ

Theo giới chức Ba Lan, các UAV Nga bay qua không phận Ukraine rồi xâm nhập vào lãnh thổ nước này. Quy mô vụ việc được đánh giá nhỏ so với những đợt tập kích hằng đêm mà lực lượng Nga trút xuống Ukraine với hàng trăm UAV cùng tên lửa hành trình và đạn đạo. Tuy vậy, một số máy bay vẫn bay sâu vào lãnh thổ Ba Lan, bất chấp việc Warsaw đã huy động tiêm kích, radar và hệ thống phòng không hiện đại từ Đức, Hà Lan, Italia.

Báo Mỹ cho rằng đây không phải lần đầu tiên tên lửa và UAV Nga “lạc” sang Ba Lan, song NATO hầu như chưa có biện pháp răn đe hữu hiệu. Sự chần chừ này khiến Moscow ngày càng táo bạo, thậm chí "ngang nhiên" vi phạm không phận liên minh, theo tờ The Atlantic.

Nhà chức trách Ba Lan phong tỏa khu vực bị hư hại do UAV Nga. Ảnh: Reuters.

Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker tuyên bố cứng rắn rằng Washington sẽ “bảo vệ từng tấc lãnh thổ NATO”. Nhưng thông điệp từ Tổng thống Mỹ Donald Trump – lãnh đạo quốc gia có ảnh hưởng nhất trong khối – lại hoàn toàn khác. Trên mạng xã hội Truth, ông Trump viết ngắn gọn: “Nga lại vi phạm không phận Ba Lan bằng UAV ư? Thế là lại bắt đầu rồi!”. Không có lời lên án, không hứa hành động, chỉ là một câu đầy mơ hồ, CNN nhận định.

Châu Âu bối rối

Sự im lặng của Washington khiến châu Âu loay hoay trong cách định nghĩa sự kiện. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk gọi đây là “sự vi phạm với số lượng lớn UAV Nga”, song chính ông cũng thừa nhận chỉ bắn hạ những chiếc “gây nguy hiểm trực tiếp”. NATO thì tránh nhắc đến việc thành viên của mình bị tấn công có chủ ý.

Giới quan sát lưu ý Slovakia và Hungary – hai nước thân Moscow – hoàn toàn không bị UAV Nga “ghé thăm”. Điều đó càng củng cố giả thuyết vụ việc ở Ba Lan là hành động có chủ đích, chứ không phải sai sót kỹ thuật. Thế nhưng liên minh lại mô tả nhẹ nhàng, gọi đây là “hành vi gây hấn”.

Theo báo Mỹ, một phản ứng đúng mực phải là cam kết bắn hạ mọi UAV Nga xâm phạm không phận thành viên, đồng thời cảnh báo nếu Nga tiếp tục, NATO sẽ hỗ trợ Ukraine tăng cường phòng không. Thay vì vậy, NATO chọn cách giảm nhẹ sự việc để tránh kịch bản phải cầu viện Washington – điều mà chính quyền ông Trump dường như không sẵn sàng phản ứng.

Ông Zelensky: “Chỉ có hành động mới bảo vệ được châu Âu”

Các khu vực ở Ba Lan ghi nhận UAV Nga xâm nhập. Ảnh: CBC

Trong thông điệp tối cùng ngày, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Kiev đã đề nghị hỗ trợ Ba Lan ứng phó, đồng thời nhấn mạnh chỉ có phòng thủ tập thể mới bảo đảm an toàn. Ông cảnh báo: “Không ai có thể bảo đảm sẽ không có hàng trăm UAV nếu hôm nay đã có hàng chục. Chỉ sức mạnh chung của châu Âu mới đem lại sự bảo vệ thực sự”.

Ông Zelensky nói Ukraine sẵn sàng chia sẻ công nghệ, huấn luyện nhân sự và cung cấp tình báo. Nhưng ông cũng phê phán thế giới mới dừng ở “lời nói”, trong khi Nga chưa hề gặp phản ứng cứng rắn đi kèm hành động.

Theo ông Zelensky, Moscow đang “thử giới hạn” xem NATO có thể làm gì và không thể làm gì.

Nỗi lo “mất chỗ dựa”

Báo Mỹ nhận định, vụ việc ở Ba Lan cho thấy NATO không chỉ thiếu năng lực ứng phó trước chiến tranh UAV, mà còn đang phải đối diện sự thật khó xử: không thể trông chờ vào vai trò lãnh đạo của Mỹ như trước. Trong khi châu Âu còn dè dặt, Ukraine – quốc gia không thuộc NATO – lại trở thành tuyến đầu đối phó Nga.

Từ vụ “nắn gân” trên, cả đồng minh lẫn đối phương nhận ra giới hạn của NATO. Với châu Âu, nỗi lo lớn nhất không chỉ là UAV Nga, mà là sự thờ ơ ngày càng rõ rệt từ Washington và sự mập mờ khó đoán từ ông Trump, báo Mỹ kết luận.

Đăng Nguyễn - The Atlantic, CNN