Bảo tồn và phát huy giá trị di tích Quốc gia Đình (Đền) Nội Bình Đà

Bảo tồn và phát huy giá trị Di tích

Phát biểu khai mạc tại hội thảo khoa học, ông Bùi Hoàng Phan - Bí thư Huyện ủy Thanh Oai cho biết Thanh Oai là vùng đất có bề dày lịch sử - văn hóa và truyền thống anh hùng cách mạng, đặc biệt trên địa bàn huyện có rất nhiều đình, đền, chùa cổ kính và những làng nghề lâu đời, đặc sắc. Đó là những di sản vô giá mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, kết tinh trí tuệ, tinh thần và truyền thống của Nhân dân qua các thời kỳ lịch sử.

Toàn cảnh Hội thảo (ảnh nhandan.vn)

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học nghiên cứu về văn hóa, lịch sử đã có nhiều ý kiến cũng như tham luận tập trung đánh giá các giá trị vật thể, phi vật thể của Di tích quốc gia Đình (Đền) Nội Bình Đà trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước; bổ sung, cập nhật tư liệu, những căn cứ pháp lý mới và tài liệu khoa học nhằm củng cố hồ sơ về di tích. Đồng thời các ý kiến cũng thống nhất với chủ trương tăng cường phát huy di sản, tập trung bảo vệ đồ thờ, huy động cộng đồng dân cư địa phương trong việc bảo vệ phát huy giá trị di sản; Tăng cường kết nối, trao đổi kinh nghiệm, quản lý giữa Đền Hùng, Đền Mẫu Âu Cơ (Hạ Hòa, Phú Thọ) và Đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân (Thanh Oai, Hà Nội)...

Các tham luận và ý kiến cũng đưa ra những kiến giải và phương án nhằm bảo tồn và phát huy giá trị Di tích cấp quốc gia Đình (Đền) Nội Bình Đà, làm cơ sở khoa học trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng thuận lập Hồ sơ khoa học và hồ sơ pháp lý trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận nâng cấp xếp hạng Di tích đình Nội Bình Đà từ Di tích quốc gia thành Di tích quốc gia đặc biệt.

Bí thư Đảng ủy xã Bình Minh Phạm Đình Phùng cho rằng, việc nâng cấp di tích không chỉ đáp ứng nguyện vọng, lòng mong mỏi của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Thanh Oai nói riêng mà còn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa Thủ đô Hà Nội và đất nước nói chung; tạo điều kiện cho nhân dân và khách du lịch đến thưởng ngoạn, chiêm bái, bày tỏ lòng thành kính và tri ân công đức Quốc Tổ Lạc Long Quân.

Quy hoạch thêm gần 20ha để xây dựng một số công trình trong khuôn viên di tích

Đình (Đền) Nội tọa lạc tại xã Bình Minh, huyện Thanh Oai, Hà Nội là một trong những di sản tiêu biểu, độc đáo, được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cấp bằng Di tích Lịch sử nghệ thuật cấp quốc gia năm 1985 và được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia năm 1990.

Đình (Đền) Nội gắn liền với truyền thuyết mẹ Âu Cơ sinh 100 trứng, nở ra 100 người con, 50 người theo mẹ lên núi, 50 người con cùng cha xuống biển để khai cơ mở nghiệp.

Theo truyền thuyết, đến đất Bảo Cựu (nay là Bình Đà), cách biển không xa, Lạc Long Quân truyền cho các con dừng chân dựng trại, thấy thế đất nơi này màu mỡ, sông suối lượn quanh, nhiều thềm đất cao mang dáng rồng chầu, hổ phục, Lạc Long Quân bèn chọn làm nơi xây dựng cơ nghiệp, dạy dân cấy lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải, lấn biển, làm nhà, diệt thú dữ, khai khẩn đất đai, mở mang bờ cõi. Chẳng bao lâu, cả vùng đất Bảo Cựu (sau này đổi tên là Bảo Đà) được coi là đất quý, trù phú, người dân khắp nơi đổ về đất linh bái yết Long Quân.

Truyền thuyết ghi lại, khi Đức Quốc Tổ về trời, được an táng tại gò Tam Thai (Ba Gò) thuộc đất Bảo Đà (Bình Đà ngày nay). Để tri ân công đức của Quốc tổ Lạc Long Quân, dân làng Bảo Đà lập ngôi Đình (Đền) Nội cùng bức đại tự "Vi Bách Việt tổ" (Tổ dân Bách Việt).

Bức phù điêu (giá tượng) chạm khắc hình tượng Đức tổ Lạc Long Quân và nhân vật thời kỳ Hùng Vương được lưu giữ tại di tích Đền Nội, Làng Bình Đà, Xã Bình Minh, Thanh Oai, Hà Nội (ảnh vtc.vn)

Trong Đình (Đền) Nội còn lưu giữ được nhiều cổ vật có giá trị. Nổi bật là bức phù điêu với nét chạm khắc tinh xảo trên nền gỗ sơn son thiếp vàng còn nguyên giá trị. Bức phù điêu tạc hình Quốc tổ Lạc Long Quân đội mũ bình thiên, mặc áo hoàng bào cùng các lạc hầu, lạc tướng của triều đình Lạc Việt dự hội đua thuyền trên dòng Đỗ Động giang. Đây là di vật có giá trị nghệ thuật - tín ngưỡng cổ xưa độc đáo, hiếm có, được Thủ tướng ký quyết định công nhận là Bảo vật Quốc gia năm 2015.

Hàng năm, lễ hội Bình Đà diễn ra từ ngày 26/2 - 6/3 Âm lịch hàng năm, trong đó ngày 26/2 âm lịch là ngày giỗ Đức Linh Lang Đại vương, ngày 6/3 Âm lịch là ngày giỗ Đức Quốc tổ Lạc Long Quân. Lễ hội Bình Đà có nhiều điểm đặc sắc, thủ tục tế lễ được lưu truyền qua hàng nghìn năm, đến nay vẫn được các thế hệ người dân Bình Đà trân trọng lưu truyền. Ngày 1/4/2014, Lễ hội Bình Đà đã được Nhà nước công nhận là Lễ hội Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đầu tiên của thành phố Hà Nội và được huyện chọn là Lễ hội cấp huyện duy nhất trên địa bàn.

Huyện Thanh Oai đã có chủ trương bảo tồn và phát huy giá trị Di tích Đình (Đền) Nội Bình Đà, báo cáo Thành phố quy hoạch thêm gần 20ha để xây dựng thêm một số công trình trong khuôn viên di tích và đã được Thành phố quan tâm phê duyệt quy hoạch chung. Đồng thời, Thành phố xác định đầu tư, hỗ trợ cho huyện Thanh Oai 150 tỷ đồng giai đoạn 2022 - 2025 (theo Nghị quyết 02/NQ-HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI) để thực hiện các nhiệm vụ tại di tích. Huyện xác định chọn di tích Đình (Đền) Nội Bình Đà để xây dựng điểm du lịch đề nghị Thành phố công nhận đạt chuẩn trước năm 2025.

PV