Bảo tồn và phát triển cây dược liệu dưới tán rừng

Bắc Kạn có tổng diện tích tự nhiên 485.996ha, trong đó diện tích rừng và đất lâm nghiệp (năm 2024) là 417.518ha, độ che phủ rừng đạt 73,38%.

Mô hình trồng sa nhân tím dưới tán rừng mỡ tại xã Mỹ Phương, huyện Ba Bể.

Trồng cây dược liệu dưới tán rừng là một phương pháp canh tác bền vững, kết hợp giữa bảo vệ môi trường và khai thác tài nguyên thiên nhiên. Bắc Kạn có địa hình đồi núi, khí hậu ôn hòa và mưa nhiều, có điều kiện thuận lợi cho việc trồng các loại cây rừng, đặc biệt là những loại cây cần độ ẩm cao và khí hậu mát mẻ. Điều này giúp tỉnh có thể phát triển mô hình rừng hỗn hợp và các cây dược liệu quý, phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu như: Nhân sâm, đinh lăng, hoàng kỳ, nghệ, bách bộ, sa nhân… Những loại cây này không chỉ có giá trị cao trong ngành y dược, mà còn có thể giúp bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái rừng tự nhiên.

Tại xã Mỹ Phương, huyện Ba Bể, mô hình trồng sa nhân tím của HTX Tạ Anh bước đầu đem lại những tín hiệu tích cực. Ông Mã Hoàng Tạ, Giám đốc HTX chia sẻ: Gia đình ông có 3.000m2 cây sa nhân tím. Sau khi trồng thử nghiệm, đến năm thứ 3 cây đã cho thu hoạch, chất lượng quả được đánh giá tốt, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng tại địa phương, vụ đầu ông thu nhập từ 3 - 5 triệu đồng/1.000m2. Đến nay HTX đã vận động bà con trên địa bàn xã trồng xen kẽ sa nhân tím dưới tán rừng với diện tích khoảng 1ha.

Được biết năm 2025 Công ty Cổ phần dược liệu quý Donavi Bắc Kạn cũng triển khai mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng như cây bách bộ, hồi, quế, nhân trần, kim tiền thảo... tại những rừng mỡ đã khép tán.

Có thể nhận thấy việc trồng cây dược liệu dưới tán rừng giúp duy trì hệ sinh thái tự nhiên, bảo vệ đất khỏi xói mòn và giảm thiểu sự mất mát đa dạng sinh học. Giúp điều hòa nhiệt độ, giữ ẩm cho đất, tạo ra môi trường lý tưởng cho cây dược liệu phát triển. Việc trồng dược liệu dưới tán rừng giúp nông dân có thêm nguồn thu nhập mà không cần phải phá hủy rừng. Một số cây dược liệu, như sâm, đinh lăng, nghệ, có giá trị kinh tế cao, bảo tồn nhiều loại cây có giá trị dược phẩm, đồng thời tạo ra nguồn dược liệu tự nhiên bền vững. Điều này không chỉ tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm rừng mà còn góp phần tạo việc làm cho người dân địa phương.

Tuy nhiên, bà con lưu ý việc phát triển kinh tế dưới tán rừng cần đảm bảo sự phát triển của tán rừng. Cần tính toán tỷ lệ che phủ của cây dược liệu sao cho không làm ảnh hưởng quá lớn đến sự phát triển của tán rừng, để giữ được cân bằng sinh thái. Có kế hoạch quản lý chặt chẽ để đảm bảo rằng việc thu hoạch cây dược liệu không làm ảnh hưởng đến tài nguyên rừng lâu dài.

Với những lợi thế về tài nguyên rừng phong phú, điều kiện tự nhiên thuận lợi, và các chính sách hỗ trợ, Bắc Kạn sẽ trở thành địa phương đi đầu trong việc phát triển kinh tế rừng bền vững. Việc kết hợp khai thác tài nguyên rừng với bảo vệ và phát triển môi trường sinh thái có thể tạo ra nguồn thu nhập ổn định, bền vững cho người dân, đồng thời góp phần bảo vệ, phát huy giá trị rừng tự nhiên của tỉnh./.

Triệu Hiển