Bảo vệ an toàn thông tin trên môi trường số

Ông Vũ Hoàng Thiên, Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông giới thiệu hoạt động của Trung tâm giám sát, điều hành, an toàn, an ninh mạng.

Không thể phủ nhận, hiện nay, chuyển đổi số đang tạo ra một không gian sống mới; đó là không gian mạng hay môi trường số. Trong không gian ấy, mọi người đều tham gia mạng xã hội, học online, xem phim online, mua hàng trực tuyến… Tuy nhiên, đó cũng là cơ hội để một số website quảng cáo giả danh nhận khuyến mãi, cuộc gọi dụ dỗ tham gia và các sàn chứng khoán bất hợp pháp, làm việc online tại nhà. Thậm chí, việc cài đặt phần mềm không rõ nguồn gốc xuất xứ, vô tình nhấn vào các đường link quảng cáo và làm theo hướng dẫn một cách thiếu hiểu biết đã vô tình tiếp tay tạo cơ hội cho kẻ xấu tìm kiếm, thu thập dữ liệu thông tin cá nhân của mình hoặc bị lừa đảo.

Chị T.T.D. phường Tân Thanh (TP. Điện Biên Phủ) nhận được cuộc gọi của một người tên H. với nội dung tư vấn và hướng dẫn làm việc tại nhà. Dù không biết đó là ai, song họ lại biết khá chi tiết về thông tin cá nhân của mình nên chị D. khá tin tưởng. Người tên H. đã hướng dẫn chị D. cài app và làm nhiệm vụ thanh toán các hóa đơn hàng trên app để nhận khoản lợi nhuận từ 20 - 40% của hóa đơn thanh toán.

Chị D chia sẻ: Làm theo lời người đó, lần đầu tiên thanh toán gần 1 triệu cho tài khoản ngân theo hóa đơn, chỉ mấy phút sau, tôi đã nhận lại cả tiền gốc và lãi hơn 1,4 triệu đồng. Lần thứ 2, tiếp tục thanh toán hóa đơn hơn 2 triệu đồng, tôi nhận lại tiền gốc và lãi hơn 2,2 triệu đồng. Cứ thế, từ lần thứ 3 trở đi số tiền thanh toán ngày càng tăng, nhưng đến lần thứ 4, tôi không thấy chuyển tiền. Đem thắc mắc của mình hỏi người hướng dẫn, họ giải thích đợt này thanh toán gộp nhiều lần làm nhiệm vụ một thể. Cảm thấy có điều bất thường, tôi lên mạng tìm hiểu, mới tá hỏa khi phát hiện đây là trò lừa đảo mà nhiều người đã bị lừa...

Sau đó, dù chị D. cố gắng liên hệ người hướng dẫn để đòi tiền gốc, song họ chỉ hứa nhiệm vụ sắp hoàn thành cố làm thêm mấy nhiệm vụ nữa rồi thanh toán. Bị hỏi dồn dập nên đối tượng lấy lý do bận và gọi lại sau và cuối cùng thì chị D. không liên lạc được với người đó nữa. Vì nhẹ dạ cả tin, chị D. đã bị lừa mất gần 20 triệu đồng. Đây chỉ là một trong nhiều hình thức lừa đảo trên mạng xã hội khi để lộ lọt thông tin cá nhân, kẻ xấu dựa vào đó để lừa đảo, khai thác dữ liệu cá nhân. Theo cơ quan chức năng, hiện nay rất nhiều người đang lưu trữ, chia sẻ, thu thập trên không gian mạng với nhiều hình thức và mức độ chia sẻ khác nhau. Việc chuyển đổi từ môi trường thực lên môi trường số đang đặt ra nhiều vấn đề mới về an toàn thông tin.

Cán bộ, nhân viên các đơn vị liên quan tham gia diễn tập thực chiến ứng cứu xử lý sự cố tấn công khai thác lỗ hổng bảo mật thông tin.

Năm 2024, Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với các cơ quan, đơn vị phòng chống tấn công mạng đã ghi nhận, cảnh báo và khắc phục 236.770 cuộc tấn công mạng vào các phần mềm, nền tảng dùng chung, cổng, trang TTĐT. Trong đó có 3.821 máy máy tính được xử lý virus, mã độc và 3.813 file, tập tin nhiễm mã độc được xử lý. Cùng với đó, 4.779 máy tính trên địa bàn tỉnh được giám sát hoạt động; 5 cơ quan đơn vị tham gia mạng botnet; ngăn chặn 526 kết nối nguy hiểm và phát hiện, xử lý 3.020 lỗ hổng phần mềm. Đồng thời, tổ chức diễn tập thực chiến an toàn an ninh thông tin cho các cán bộ chuyên trách, phụ trách các cơ quan, đơn vị. Phối hợp đào tạo kỹ năng số và an toàn thông tin số cho các cán bộ thuộc tổ chuyển đổi số cộng đồng…

Ông Vũ Hoàng Thiên, Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông (Sở Thông tin và Truyền thông) nhấn mạnh: Sự thuận tiện trên môi trường số luôn đối mặt với mất an toàn thông tin. Bất kỳ thiết bị công nghệ nào dù có hiện đại đến mấy cũng có lỗ hổng bảo mật. Các yếu tố gây mất an toàn thông tin chủ yếu do: Các thiết bị công nghệ không đặt mật khẩu và mật khẩu dữ liệu cá nhân hoặc mật khẩu không đủ mạnh; các thiết bị máy tính, điện thoại thông minh khi ra các điểm công cộng kết nối miễn phí, không có cơ chế bảo mật tốt nên dễ bị tấn công. Các camera gia đình, cơ quan không có mật khẩu hoặc không đổi mật khẩu thường xuyên hay cài đặt các phần mềm phòng chống mã độc cho điện thoại hoặc máy tính không rõ nguồn gốc… là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến những lỗ hổng trong việc bảo mật thông tin khi tham gia không gian mạng.

Các đội thi xử lý tình huống sự cố liên quan đến công tác bảo mật thông tin trên hệ thống quản lý văn bản và hồ sơ công việc.

Thực tế cho thấy, các vụ lộ lọt thông tin cá nhân chủ yếu là do người dùng bất cẩn, chủ quan và quy định về bảo vệ thông tin cá nhân chưa cụ thể. Cùng với đó là các nhóm hacker và tổ chức tội phạm công nghệ cao ngày càng chuyên nghiệp, sử dụng các phương pháp hiện đại để đánh cắp thông tin và tài sản. Vậy nên, các tốt nhất để không bị tấn công là phải chủ động nâng cao nhận thức trên không gian số. Cơ quan chuyên môn khuyến cáo tất cả mọi người khi tham gia vào môi trường số không nên đăng nhập tài khoản của mình trên thiết bị của người khác; không dùng thiết bị công nghệ đã có khuyến cáo mất an toàn. Hạn chế cho quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân, không nên tắt các tường lửa của hệ điều hành trên máy tính. Không đặt mật khẩu chung cho các tài khoản nên đặt mật khẩu nhiều ký tự gồm cả chữ, số và ký tự đặc biệt. Cùng với đó sử dụng mạng xã hội nên sử dụng xác nhận bằng số điện thoại chính chủ đang dùng để khi có nguy cơ mất mật khẩu có thể khôi phục tài khoản. Đồng thời, tích cực phối hợp với tổ công nghệ số cộng đồng, các tổ chức đoàn thể để tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhân dân; đào tạo, tập huấn các kỹ năng đảm bảo an toàn số cho nhân dân.

Phạm Quang