Bảo vệ bí mật Nhà nước là tất yếu, nhưng cần tránh tràn lan văn bản đóng dấu mật

Phát biểu thảo luận về dự án Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội) đề nghị cần cụ thể hóa phạm vi bí mật Nhà nước, giới hạn trong trường hợp cần thiết, có tiêu chí được lượng hóa rõ ràng, quy định trong luật hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết.

Cùng với đó, cần nghiêm cấm hành vi cố ý hoặc lạm dụng các quy định của pháp luật đối với thông tin không thuộc phạm vi bí mật Nhà nước. Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, trách nhiệm giải trình, trường hợp lạm dụng cần có chế tài xử lý rõ ràng. Đồng thời, cần đơn giản hóa cơ chế giải mật, nhất là với những thông tin không còn lý do bảo vệ bí mật Nhà nước.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: TRỌNG HẢI

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy cho rằng, bảo vệ bí mật Nhà nước là yêu cầu tất yếu, nhưng không đồng nghĩa với đóng kín, che giấu và cần tránh tình trạng tràn lan văn bản đóng dấu mật. Qua đó, giúp thúc đẩy chuyển đổi số, minh bạch hóa hoạt động công vụ.

Liên quan đến nguyên tắc sử dụng và bảo vệ bí mật Nhà nước, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, hiện nay, bí mật Nhà nước được chia làm 3 cấp độ: Tuyệt mật, tối mật và mật. Việc quy định rõ 3 cấp độ này là cần thiết, để bảo vệ tài liệu, thông tin có liên quan đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, kinh tế - xã hội và trên mọi lĩnh vực.

Tuy nhiên, theo đại biểu Phạm Văn Hòa, pháp luật cần chặt chẽ hơn để ngăn chặn tình trạng lạm dụng việc đóng dấu mật. Cần quy định rõ trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan, đơn vị trong việc xác định và phê duyệt độ mật, đồng thời có cơ chế kiểm tra, giám sát, nhắc nhở và có chế tài phù hợp để tránh lạm dụng.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) phát biểu thảo luận. Ảnh: TRỌNG HẢI

Một số đại biểu Quốc hội trao đổi về nội dung liên quan đến phạm vi bí mật nhà nước, trong đó có ý kiến lo ngại quy định như dự thảo luật còn rộng, dễ dẫn đến lạm dụng. Vì vậy, cần bổ sung nguyên tắc định hướng ngay trong dự thảo luật về việc phạm vi bí mật Nhà nước phải được thường xuyên rà soát, điều chỉnh theo hướng thu hẹp tối đa, để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động công khai thông tin và chuyển đổi số. Nguyên tắc này sẽ tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan chủ động và nghiêm túc thực hiện việc giải mật những thông tin đã cũ hoặc không còn cần thiết phải bảo vệ.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) nêu vấn đề về quy định cấm sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, điều khoản này rất tiến bộ khi đưa vào dự thảo luật quy định liên quan đến trí tuệ nhân tạo. Đại biểu đề nghị cần làm rõ hơn phạm vi cấm, cụ thể: Nghiêm cấm sử dụng các công cụ, phần mềm, ứng dụng có ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích, tổng hợp, tóm tắt nội dung tài liệu, thông tin có chứa bí mật Nhà nước, trừ trường hợp được cơ quan có thẩm quyền cho phép và được triển khai trên hệ thống đã được kiểm soát an ninh.

MẠNH HƯNG