Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng

Trách nhiệm đầu tiên thuộc về phụ huynh

Chia sẻ với báo chí, ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) cho biết, tình trạng bạo lực đối với trẻ em năm 2022 gia tăng so với năm 2021, đặc biệt là bạo lực trong trường học và gia đình. Trong 4 tháng đầu năm 2023, chỉ tính riêng các cuộc gọi đến Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111 liên quan đến bạo lực trong trường học đã tăng 11% so với cùng kỳ năm 2022. Xu hướng xâm hại trẻ em năm 2023 gia tăng so với năm 2022. Cùng với đó là tình trạng trẻ em bị xâm hại trên môi trường mạng vẫn diễn biến phức tạp. Các hành vi, hậu quả của vi phạm quyền trẻ em nói chung, xâm hại trẻ em nói riêng trên môi trường mạng đã và đang tác động đến trẻ em trước mắt và lâu dài, đặc biệt là liên quan đến vấn đề tâm lý, tình cảm, đạo đức, sức khỏe tâm thần của trẻ.

Để bảo vệ con trẻ trên không gian mạng, ông Đặng Hoa Nam nhấn mạnh: “Chúng ta phải rất rõ ràng đây là trách nhiệm của gia đình, trách nhiệm của cha mẹ đối với việc phòng ngừa tổn hại cho trẻ, trong đó có phòng ngừa xâm hại, phòng ngừa tai nạn thương tích, phòng ngừa đuối nước. Không ai có thể bảo vệ trẻ em tốt hơn chính cha mẹ các em và cũng không ai có thể tạo lập môi trường sống an toàn cho con em mình bằng chính cha mẹ”. Ông Đặng Hoa Nam khuyến cáo, trẻ em sắp vào kỳ nghỉ hè, đòi hỏi các gia đình phải tăng cường quan tâm, không để gia tăng tai nạn thương tích, đặc biệt là tình trạng đuối nước, bảo đảm một mùa hè an toàn, lành mạnh cho các em. Do đó, các địa phương cần quan tâm bố trí nguồn lực để thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ trẻ em.

Nêu ý kiến về công tác ngăn ngừa những tác động xấu, giảm tổn hại cho trẻ, bà Đinh Thị Như Hoa, Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, một trong số những mối nguy hại tác động tới trẻ em là tình trạng phát tán, rò rỉ thông tin riêng tư, thông tin cá nhân của trẻ trên môi trường mạng. Trong đó, chính bố mẹ lại là người chia sẻ thông tin, hình ảnh con mình một cách vô tư không kiểm soát trên mạng xã hội, việc này có thể dẫn đến nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho trẻ em.

Bà Đinh Thị Như Hoa cho biết thêm, theo thống kê, tỷ lệ sử dụng internet ở trẻ từ 12 đến 17 tuổi rất cao, chiếm 93% ở thành thị, 88% ở nông thôn, trong đó trẻ em gái sử dụng internet chiếm tới 89%. Đặc biệt, trẻ tiếp cận qua phương tiện là điện thoại thông minh chiếm tới 98%. Theo báo cáo của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) năm 2022, 23% trẻ em cho biết đôi khi các em vô tình thấy hình ảnh hoặc video nhạy cảm quảng cáo trên mạng. Trên thực tế, nội dung khiêu dâm có ở khắp nơi, vì vậy việc chặn các trang web khiêu dâm là không đủ và không hiệu quả. Trẻ em cần một công cụ mạnh mẽ, hiệu quả hơn để thanh lọc nội dung trên mạng, giúp các em không bị ảnh hưởng trước thông tin độc hại.

Cha mẹ cần có phương pháp để bảo vệ trẻ em an toàn trên môi trường mạng.

Thanh lọc nội dung độc hại trên mạng

Về vấn đề bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, Đại tá Nguyễn Hồng Quân, Trưởng phòng 7, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), cho biết: Thực tế cho thấy, không gian mạng cung cấp nhiều tiện ích để trẻ em phát triển cả về khía cạnh giải trí và học tập, rất nhiều môi trường tốt cho các em phát triển. Tuy nhiên, trên thực tế trẻ em đang phụ thuộc vào không gian mạng rất nhiều. Trẻ em ngày càng dành nhiều thời gian sử dụng internet với những mục đích khác nhau như học tập, xem phim, sử dụng mạng xã hội, trò chuyện với bạn bè, người thân...; cùng với đó, trẻ em sẽ phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn bị xâm hại qua môi trường mạng nguy hiểm không kém đời thực. Từ nhận thức như vậy, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an đã phối hợp với các cơ quan, các tổ chức xã hội liên quan để xây dựng chương trình bảo vệ, hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh trên môi trường mạng.

Đối với mạng xã hội nước ngoài được cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam, điển hình là Facebook và YouTube, đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, Bộ đã và đang tích cực đàm phán với các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam, yêu cầu họ gỡ bỏ những nội dung không phù hợp, tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam, yêu cầu có giải pháp quản lý các nội dung dành cho trẻ em, đồng thời tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin về những tác động tiêu cực của mạng xã hội nói riêng và của internet nói chung để trẻ em nhất là các bậc phụ huynh biết, hướng dẫn con em mình lựa chọn những chương trình, nội dung phù hợp, bổ ích, biết tự bảo vệ thông tin riêng tư của mình, của con em mình khi tham gia mạng xã hội. Bộ Thông tin và Truyền thông đã yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ internet có các giải pháp khuyến cáo, hướng dẫn các thuê bao về cách thức quản lý thông tin trên mạng, thực hiện nghiêm việc ngăn chặn các nội dung thông tin trên mạng không phù hợp với trẻ em theo quy định của pháp luật.

Bài và ảnh: LAN VŨ