Bảo vệ trẻ em trước tội phạm mạng - Bài 11: Liên Hợp Quốc sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam

Bà Silvia Danailov, Trưởng đại diện của UNICEF tại Việt Nam khẳng định: "Chuyển đổi kỹ thuật số đang định hình lại cách chúng ta học tập, làm việc và kết nối - nhưng cơ hội như vậy đi kèm với rủi ro."

Phát biểu tại Hội thảo Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về phòng chống xâm hại trẻ em và bạo lực giới trên không gian mạng và Triển lãm ảnh trước thềm Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) bà Silvia Danailov cho biết: Tại Việt Nam, 23% trẻ em sử dụng internet vô tình bắt gặp hình ảnh hoặc video khiêu dâm trên mạng trong năm qua và 14% xem chúng một cách có chủ ý, việc tiếp xúc như vậy có thể khiến trẻ em dễ bị mồi chài gạ gẫm vì mục đích tình dục và bóc lột. Gần 2% trong độ tuổi 15-17 cho biết đã nhận tiền hoặc quà tặng cho những hình ảnh có nội dung tình dục của chính mình và 1% đã bị chia sẻ những hình ảnh như vậy mà không có sự đồng thuận.

Trên toàn cầu, một cuộc khảo sát củaLiên minh Toàn cầu WeProtectcho thấy 34% thanh niên đã được yêu cầu làm một điều gì đó liên quan đến tình dục trực tuyến trong thời thơ ấu. Và trên toàn cầu, ước tính có khoảng 38% phụ nữtruy cập internet đã từng trải qua bạo lực trực tuyến. Trên khắp châu Á và Thái Bình Dương, từ 16 đến 58% phụ nữ đã trải qua một số hình thức xâm hại với sự tiếp tay của công nghệ, phản ánh rằng bạo lực trực tuyến hiện là một trong những rào cản phổ biến nhất đối với sự tham gia và an toàn của phụ nữ.

"Đằng sau mỗi thống kê là một cô gái trẻ bị mồi chài gạ gẫm vì mục đích tình dục hoặc tống tiền thông qua một nền tảng xã hội, một bé trai bị ép chia sẻ hình ảnh nhạy cảm, một người phụ nữ bị nhắm mục tiêu thông qua các mối đe dọa hoặc deepfake. Đây không phải là những vấn đề riêng biệt. Chúng là một phần của cùng một chuỗi bạo lực bắt đầu từ thời thơ ấu, gia tăng qua tuổi chuẩn bị thành niên và thông thường sẽ đi theo phụ nữ trong suốt cuộc đời của họ." bà nói.

Nhìn từ góc độ bóc lột và xâm hại tình dục trẻ em trực tuyến và bạo lực trên cơ sở giới trên nền tảng số, bà cho rằng vấn đề này cùng có chung một hệ sinh thái số, cùng một thủ phạm và thường nạn nhân cũng là một.

Sự chồng lắp của hai hình thức này rõ ràng nhất ở nhóm các em gái chưa thành niên, hữu hình trên mạng nhưng vô hình đối với các hệ thống bảo vệ vẫn tách biệt theo 2 nhóm "phụ nữ" và "trẻ em".

Khẳng định những tác hại này vi phạm quyền con người, quyền an toàn, quyền riêng tư, bình đẳng và sự tham gia của các em, bà cho rằng cần có sự phối hợp giữa các hệ thống, lấy nạn nhân và trẻ em làm trung tâm, với các dịch vụ chuyên biệt được kết nối thông qua chuyển tuyến, quản lý trường hợp và chia sẻ trách nhiệm giải trình về an toàn và phục hồi.

Theo vị Trưởng đại diện của UNICEF tại Việt Nam, Lễ mở ký Công ước phòng chống tội phạm mạng sắp được mở ký tại Việt Nam - "Công ước Hà Nội" - Công ước toàn cầu đầu tiên về tội phạm mạng - không chỉ là một hiệp ước, đó là một cam kết toàn cầu nhằm bảo vệ phẩm giá con người trong thời đại kỹ thuật số, và vai trò lãnh đạo của Việt Nam trong việc ủng hộ nó là một tín hiệu đáng chú ý cho thế giới.

"Liên Hợp Quốc đánh giá cao cam kết của Việt Nam đối với Công ước mới này và các hiệp ước làm nền tảng cho Công ước mới này – như Công ước quyền trẻ em CRC, Công ước CEDAW, Công ước về quyền của người khuyết tật CRPD, và Tuyên bố ASEAN về bạo lực đối với phụ nữ và bạo lực đối với trẻ em." bà nói.

Bà Silvia Danailov cũng cho rằng nhiệm vụ chung của chúng ta là làm cho Công ước Hà Nội không chỉ là một công cụ pháp lý mà còn là một khuôn khổ sống động để tăng cường các hệ thống bảo vệ để làm việc cùng nhau, không tách rời.

"Thông qua Chương trình Xóa bỏ Bạo lực đối với Phụ nữ và Trẻ em (EVAWC), chúng tôi đang kết nối các hệ thống này: đào tạo nhân viên ứng phó tuyến đầu, hỗ trợ các dịch vụ lấy nạn nhân và trẻ em làm trung tâm, đồng thời vận động đảm bảo an toàn số được đưa vào trong mọi lớp học, phòng khám và cộng đồng.

Đây là cách Việt Nam có thể biến các cam kết quốc tế thành hiện thực cho mọi phụ nữ, thanh thiếu niên và trẻ em.

Việt Nam đã thúc đẩy chương trình cải cách và số hóa, các bộ ngành cần lấy an toàn và bình đẳng số làm trọng tâm trong thiết kế, an toàn từ khâu thiết kế, bao trùm từ khâu thiết kế, trao quyền từ khâu thiết kế.

Cũng giống như Việt Nam đã từng xây dựng năng lực con người thúc đẩy cải cách, đổi mới thể chế, thế hệ ngày nay phải xây dựng lực lượng lao động trong thời đại số có khả năng bảo vệ và trao quyền cho mọi người dùng - đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.” – bà nói.

Hãy coi đây là thời điểm chúng ta khẳng định rằng tiến bộ kỹ thuật số và quyền con người là nền tảng chung của một quốc gia hiện đại. LHQ sẵn sàng, với tư cách là đối tác, điều phối và vận động, đồng hành cùng Việt Nam trong việc thực hiện Công ước Hà Nội theo những cách thức bảo vệ, trao quyền và kết nối tất cả phụ nữ, thanh thiếu niên và trẻ em. Cùng nhau, chúng ta có thể đảm bảo rằng lời hứa về tương lai kỹ thuật số của Việt Nam là lời hứa về sự an toàn, bình đẳng và phẩm giá cho tất cả mọi người.”

Vân Tùng