Bảo vệ và thúc đẩy quyền của người lao động di cư: Nhiều sáng kiến của Việt Nam được quốc tế đánh giá cao

Hội thảo có sự tham dự của đại diện Văn phòng Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và đại diện các Bộ, ngành, cơ quan liên quan của Việt Nam như Bộ Tài chính, Bộ Công an, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội xuất khẩu lao động; các đơn vị liên quan của Bộ Nội vụ; các cơ quan Liên hợp quốc, tổ chức quốc tế tại Việt Nam như Văn phòng ILO tại Việt Nam, Tổ chức di cư quốc tế (IOM), GIZ, JICA...; một số doanh nghiệp đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài; các nhà nghiên cứu trong nước và các cơ quan thông tấn báo chí.

Là thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong ASEAN

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Cao Huy - Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, với mục tiêu bảo vệ tốt hơn nữa quyền của lao động di cư, Việt Nam đang nỗ lực thực hiện chủ trương, chính sách trong nước nhằm bảo vệ và thúc đẩy quyền của người lao động nước ngoài đến Việt Nam và người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Đồng thời, hoàn thiện các chính sách phát triển nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng, tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế, bao gồm cả các nỗ lực thúc đẩy thực hiện các hoạt động của Ủy ban ASEAN về Bảo vệ và Thúc đẩy quyền của người lao động di cư (ACMW).

Với vai trò là thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong ASEAN, Việt Nam đã thực hiện các cam kết khu vực trong lĩnh vực lao động di cư với nhiều sáng kiến được quốc tế và khu vực đánh giá cao như: Nghiên cứu đánh giá luật pháp và chính sách quản lý lao động di cư trong ASEAN; Hướng dẫn ASEAN về Lồng ghép giới trong chính sách lao động và việc làm; thúc đẩy nghiên cứu khu vực về Hỗ trợ lao động di cư quay trở về tái hòa nhập thị trường lao động...

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Vân Anh

Những nỗ lực này đang và sẽ góp phần giúp Việt Nam và các quốc gia thành viên ASEAN học hỏi, chia sẻ được nhiều kinh nghiệm, chính sách hướng tới nâng cao trình độ của người lao động nói chung nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường khả năng chống chịu của thị trường lao động trong và ngoài nước trước những biến đổi nhanh chóng của thế giới.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ hy vọng tại hội thảo này, cùng với việc rà soát các nỗ lực đã được Việt Nam triển khai theo các khuyến nghị của các Diễn đàn trước đây, các đại biểu sẽ có cơ hội được trao đổi về việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững về di cư an toàn và việc làm thỏa đáng, đặc biệt liên quan đến Mục tiêu SDG 8, trong đó nhấn mạnh sự cần thiết tạo ra các cơ hội việc làm thỏa đáng cho tất cả mọi người, bao gồm cả lao động di cư và Mục tiêu SDG 10 đề cập đến việc tạo điều kiện cho di cư và dịch chuyển con người có trật tự, an toàn, thường xuyên và có trách nhiệm.

Thứ trưởng Cao Huy phát biểu. Ảnh: Vân Anh

Tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ về các hoạt động quốc gia đã được triển khai để thực hiện khuyến nghị của Diễn đàn Lao động di cư ASEAN lần thứ 17 năm 2024. Đồng thời, để chuẩn bị cho Diễn đàn lần thứ 18 với chủ đề “Đẩy nhanh hành động hướng tới các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) về di cư an toàn và việc làm bền vững cho lao động di cư ở ASEAN”, các đại biểu đã tập trung thảo luận 2 nội dung chính, cụ thể: Môi trường làm việc an toàn và được bảo vệ khỏi cưỡng bức lao động; Giảm chi phí tuyển dụng và chuyển kiều hối.

Đẩy mạnh công tác tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho đoàn viên, người lao động

Tham luận tại hội thảo, đại diện Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam (Tổng Liên đoàn) cho biết, trong thời gian qua, Tổng Liên đoàn đã có nhiều hoạt động tích cực để triển khai các khuyến nghị của AFML 17. Đáng chú ý là đẩy mạnh các hoạt động tham gia hoàn thiện chính sách pháp luật có liên quan trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ của người lao động, tổ chức công đoàn.

Trong năm 2024 - 2025, Tổng Liên đoàn đã chủ động, tích cực tham gia góp ý xây dựng, ban hành Luật Việc làm (sửa đổi), trong đó, tập trung tham gia ý kiến đối với các quy định về hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, việc công nhận, thừa nhận lẫn nhau về chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia giữa Việt Nam với các quốc gia khác.

Đại biểu phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Vân Anh

Luật Việc làm (sửa đổi) đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 9; đặc biệt, Luật Công đoàn năm 2024 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) do Tổng Liên đoàn là cơ quan chủ trì soạn thảo cũng có quy định về quyền gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động là công dân nước ngoài.

Theo đó, người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên có quyền gia nhập và hoạt động công đoàn tại công đoàn cơ sở. Trên cơ sở đó, quyền gia nhập công đoàn của người lao động nước ngoài cũng đã được quy định trong Điều lệ Công đoàn Việt Nam.

Tổng Liên đoàn cũng đẩy mạnh công tác đối thoại, thương lượng tập thể để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động (bao gồm cả lao động di cư, lao động là người nước ngoài).

Các đại biểu chụp ảnh chung tại hội thảo. Ảnh: Vân Anh

Công tác tư vấn pháp luật, hỗ trợ pháp lý cho đoàn viên, người lao động được thực hiện và đẩy mạnh. Trong 6 tháng đầu năm, đã tư vấn pháp luật 17.463 vụ cho 38.659 lượt người; tuyên truyền phố biến pháp luật cho 814.862 lượt người. Duy trì và tổ chức mô hình Trung tâm tư vấn pháp luật và hỗ trợ người lao động ở nhiều địa phương. Đoàn viên công đoàn, người lao động được hỗ trợ pháp lý miễn phí trong lĩnh vực lao động, công đoàn và một số lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền lợi người lao động.

Ngoài ra, Công đoàn Việt Nam đã triển khai nhiều hoạt động củng cố, duy trì, làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác, hữu nghị, truyền thống với công đoàn các nước và từng bước mở rộng quan hệ hợp tác với các đối tác mới. Trên bình diện đa phương, Tổng Liên đoàn đã tích cực tham gia, phát huy vai trò tại các tổ chức Công đoàn quốc tế, các cơ chế đa phương mà Công đoàn Việt Nam là thành viên.

“Có thể nói, trong xu hướng di cư lao động ngày càng gia tăng, tổ chức công đoàn đã tập trung nguồn lực thực hiện công tác đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, người lao động cả trong nước và nước ngoài, lao động di cư được chăm lo, đối xử công bằng như lao động trong nước, thụ hưởng chính đáng quá trình phát triển của quốc gia” - đại diện Tổng Liên đoàn cho biết.

Trên cơ sở các kết quả thảo luận, các đại biểu đã thống nhất các khuyến nghị chung của Việt Nam để gửi đến Diễn đàn Lao động di cư ASEAN lần thứ 18 xem xét.

Diễn đàn lao động di cư ASEAN là sự kiện thường niên do nước chủ nhà ASEAN tổ chức trong khuôn khổ Ủy ban ASEAN về việc Thực hiện tuyên bố của ASEAN về Bảo vệ và thúc đẩy quyền của người lao động di cư (ACMW). Các khuyến nghị và giải pháp thúc đẩy quyền của lao động di cư được đề xuất tại Diễn đàn sẽ tạo cơ sở để xây dựng và triển khai các hoạt động của quốc gia và khu vực.

Khánh Chi