Barca đánh mất bản sắc

Con số thống kê đáng chú ý sau trận hòa 1-1 của Barca trước Granada tại vòng 5 La Liga: Đội bóng của Koeman đã tung ra 54 cú tạt trong suốt 90 phút, nhiều nhất kể từ tháng 11/2016.

Marca sau trận nhận định: "Barca đánh mất bản sắc". Song trên thực tế, không cần đợi đến lúc Koeman xuất hiện và biến Barca thành phiên bản tạt bóng như máy hiện tại, đội chủ sân Camp Nou mới đánh mất tư duy bóng đá từng trở thành thương hiệu của họ.

Barca để lại thất vọng lớn trong mùa giải này. Ảnh: Reuters.

Câu chuyện dài của Barca

Chức vô địch Champions League gần nhất của Barca dưới thời Luis Enrique vào năm 2015 ghi dấu hình ảnh thiếu chất Johan Cruyff. Trên lý thuyết, Barca vẫn đá 4-3-3 cùng sự dâng cao của các hậu vệ biên. Tuy nhiên, hình ảnh thường thấy trong thời gian này là việc bóng được nhồi lên tuyến trên cho bộ ba tấn công hay nhất thế giới khi ấy, Lionel Messi - Luis Suarez - Neymar tự xử lý.

Giới chuyên môn gọi lối chơi của Barca khi ấy với cái tên "Vertical Tiki-taka" (Tiki-taka dọc). Đội chủ sân Camp Nou chơi trực diện hơn so với quá khứ dưới thời Pep Guardiola hay Tito Vilanova. Biến chuyển lớn nhất trong thời gian này là việc Xavi bị thay bởi Ivan Rakitic trên hàng tiền vệ.

Barca không chơi ban bật nhỏ ở giữa sân, tìm khoảng trống trước khi thực hiện những mũi đâm chí mạng vào khu vực nách hàng phòng ngự đối thủ. Họ đẩy cao tốc độ, chơi trực diện, phản công nhanh.

Triết lý của Cruyff là các cầu thủ chủ động di chuyển để tìm kiếm khoảng trống và tấn công (Juego de posicion), còn thứ bóng đá Barca - Enrique thi triển ngày đó là tấn công vào các khoảng trống đối thủ tự để lộ.

Thời gian trôi qua, Barca càng đánh mất bản sắc với những thay đổi khó tin. Ernesto Valverde, người kế nhiệm Enrique, thậm chí đưa Barca đá 4-4-1-1 với Messi chơi sau lưng Suarez. Định hướng đá kiểm soát của Barca hoàn toàn gãy nát khi Antonie Griezmann, cầu thủ sinh ra để đá phản công, được mang về Camp Nou.

Koeman tới Barca và biến bộ nhận diện trứ danh của đội bóng này thành chiếc máy tạt bóng với trung phong Luuk de Jong vốn chỉ là mẫu tiền đạo hạng 3 tại châu Âu cùng hàng phòng ngự 3 người, triết lý Barca không đơn thuần bị đánh mất. Nó đang sụp đổ.

Messi là thứ khiến Barca bấu víu vào triết lý của Cruyff suốt những năm tháng đi lệch chuẩn dưới thời Enrique, Valverde, Quique Setien hay Koeman. Siêu sao người Argentina làm được đồng thời quá nhiều vai trò tấn công, từ đi bóng, khai thác khoảng trống đến ghi bàn.

Sự xuất sắc của Messi làm lu mờ đi những lỗ hổng về triết lý và bản sắc của Barca. Siêu sao người Argentina đã ghi 268 bàn, kiến tạo 158 lần trong những năm tháng thi đấu dưới thời Enrique, Valverde, Setien hay Koeman. Trong 7 mùa, Messi đã góp dấu giày vào 426 bàn, tức xấp xỉ 61 bàn/mùa. Không cầu thủ nào trên bình diện châu Âu làm được điều tương tự.

Ngay sau khi El Pulga chia tay Barca, mọi thứ sớm trở thành mớ hỗn độn. Koeman về lý thuyết không phải HLV tồi. Sau hơn một mùa giải dẫn dắt Barca, Koeman nâng tầm Pedri, Frenkie de Jong hay nói như chính HLV này là ông đã "khiến Barca có tương lai".

Song với CLB đặc biệt như Barca, "có tương lai" là chưa đủ. Triết lý, bản sắc nắm giữ vai trò lớn trong lịch sử Barca. Đặt trong thời đại kim tiền của bóng đá hiện đại, những danh hiệu và vị thế trước phần còn lại cũng là yếu tố quan trọng.

El Nacional nhấn mạnh điều khiến CĐV thất vọng nhất trong trận thua Bayern 0-3 là việc Barca ra sân với nguyện vọng không để bị đè bẹp thay vì chiến thắng.

Marca tiết lộ vào cuối mùa giải trước, Chủ tịch Laporta đã xông vào phòng thay đồ Barca sau trận thua Granada 1-2 ở vòng 33 để bày tỏ sự thất vọng tràn trề với các cầu thủ. "Chúng ta không thể để đua vô địch như thế này được" là một trong những tuyên bố của Laporta khi đó.

Barca buộc phải có danh hiệu, chứ không thể thi đấu với những lời tự huyễn về tương lai như Koeman vẫn nói.

Thời gian cho Koeman tại Barca đang cạn dần. Ảnh: Reuters.

Ai sẽ thay Koeman?

Trận thua 0-3 trước Bayern Munich, trận hòa thất vọng trước Granda cùng những tuyên bố căng thẳng giữa Koeman và Chủ tịch Laporta là những lý do khiến báo chí Tây Ban Nha tin chặng đường gắn bó của nhà cầm quân người Hà Lan với Barca sắp đi đến hồi kết.

Việc tìm người thay Koeman lúc này thực ra không khó. El Nacional tiết lộ Pep Guardiola đã tiến cử người thấm nhuần tư tưởng của Johan Cruyff, và chưa bị những CLB hàng đầu nhòm ngó tới. Đó là Erik ten Hag, thuyền trưởng hiện tại của Ajax.

Ten Hag từng làm việc cùng Pep Guardiola tại Bayern. Nhà cầm quân này khi đó là HLV đội B của Bayern. Pep ấn tượng trước sự hiểu biết về chiến thuật, kế hoạch tấn công cùng khát khao của nhà cầm quân sinh năm 1970. Tại Ajax, Ten Hag từng khiến châu Âu chấn động khi hạ knock-out cả Juventus lẫn Real Madrid ở mùa giải 2018/19 dù sở hữu đội hình không quá mạnh.

Nếu tới Barca, Ten Hag sẽ tái ngộ với cậu học trò cũ De Jong. Với đội hình hiện tại của Barca, tài thao lược của Ten Hag sẽ có đất dụng võ. Ở Ajax, David Neres, Hakim Ziyech đều vươn mình thành ngôi sao. Và với Ansu Fati, Ousmane Demble hay Memphis Depay, những kỳ vọng về Barca tấn công đẹp mắt với triết lý Cruyff của Ten Hag là có cơ sở.

Vấn đề lúc này là Barca sẽ sa thải Koeman như thế nào? Nhiều nguồn tin nhấn mạnh Barca phải bồi thường 9 triệu euro cho Koeman nếu chia tay với HLV này.

Đó lại số tiền Barca không có khi lỗ gần 500 triệu euro trong mùa giải 2020/21. Câu chuyện buồn về bản sắc trứ danh một thời của Barca vì thế nhiều khả năng vẫn sẽ kéo dài.

Barca chơi áp đảo đối phương nhưng lại tạt liên tục. Đồ họa: Minh Phúc.

Depay tin Barca có thể gây bất ngờ trước các đội bóng Anh Tối 17/9, ngôi sao tấn công người Hà Lan có buổi giao lưu trực tuyến với các phóng viên châu Á. Zing là cơ quan báo chí Việt Nam duy nhất tham gia buổi phỏng vấn này.

Việt Nhật