Bầu cử Mỹ: Ông Donald Trump lại dùng chiến thuật cũ?

Những tuyên bố gây "sốc" của ông Trump

Phát biểu trước những người ủng hộ trẻ tuổi tại nhà thờ lớn Phoenix, Tổng thống Trump nói: "Chúng ta không thể để điều này xảy ra. Họ muốn cuộc bầu cử này diễn ra một cách tồi tệ". Với tuyên bố trên, giới phân tích đánh giá rằng ở thời điểm chỉ còn 4 tháng trước bầu cử, vị tổng thống này đang đẩy mạnh những nỗ lực nhằm gây ngờ vực đối với tính chính danh của cuộc bầu cử.

Tại đất nước có lịch sử chuyển giao chính trị hòa bình, những nỗ lực của một ứng cử viên chính đảng nhằm suy yếu tính pháp lý của cuộc bầu cử đồng nghĩa với việc gây suy giảm danh tiếng về nền dân chủ Mỹ. Tuy nhiên, để làm được những điều tương tự trên trên cương vị tổng thống, giới sử gia cho rằng, đây là điều chưa từng có tiền lệ.

Năm nay, ông Trump đã tranh thủ cơ hội trên quy mô toàn quốc để mở rộng khả năng bỏ phiếu thông qua đường bưu điện. Đây là một diễn biến do tác động của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19, vốn ảnh hưởng đến gần 2,7 triệu người Mỹ và khiến gần 130.000 người thiệt mạng trên khắp nước Mỹ.

Hiện chưa có bằng chứng về cử tri gian lận bầu cử qua đường bưu điện gia tăng, thậm chí ngay cả trong tình trạng nếu bỏ phiếu hoàn toàn qua đường bưu điện. Mặc dù ông Trump và nhiều thành viên khác trong chính quyền đã đích thân bỏ phiếu nhiều lần tại những khu vực bỏ phiếu vắng người. Tuy nhiên, điều đó không ngăn cản được việc ông Trump cáo buộc đảng Dân chủ đang âm mưu gian lận bầu cử phân phát hàng chục triệu lá phiếu qua đường bưu điện, lợi dụng “virus SARS-CoV-2” làm cái cớ để cho phép người dân không cần tới các khu vực bỏ phiếu.

Tổng thống Trump trong buổi vận động tại Tulsa.

Ông Trump cho rằng trong giai đoạn Chiến tranh thế giới I, các cử tri đã đến các hòm phiếu để bỏ phiếu và đến giai đoạn Chiến tranh thế giới II cũng vậy. Chúng ta có thể an toàn tới các khu vực bỏ phiếu và bỏ phiếu trong giai đoạn dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do COVID-19 gây ra.

Những phàn nàn của ông Donald Trump được đưa ra trong bối cảnh ông đang bị tụt hậu trong cả hai cuộc thăm dò công khai và nội bộ. Một số nhà quan sát cho rằng những chỉ trích của ông Trump là một phần trong nỗ lực lớn hơn để khiến cư tri tại các thành phố lớn đi bỏ phiếu một cách an toàn hơn, nếu không sẽ đặt ra thách thức tiềm tàng cho kết quả bầu cử vào tháng 11 nếu ông thất cử. Mặc dù vậy, hiện ông Trump và chiến dịch tranh cử của ông khăng khăng phản đối điều này.

Chuyên gia Julian Zelizer, sử gia về tổng thống tại Đại học Princeton, cho biết ông Trump có thể đang nỗ lực để ngăn chặn việc bị “sỉ nhục” nếu thất cử trong nhiệm kỳ hai. Tuy nhiên, Zelizer cho biết "ông Trump dường như đang thiết lập nền tảng để hành động".

Ông nói: "Những điều tôi nghĩ là rất thực tế, đó là sự lặp lại của cuộc bầu cử năm 2000", đề cập đến sự kiện pháp lý mà Tòa án Tối cao phải vào cuộc để giải quyết tranh chấp liên quan đến ứng cử viên đã giành chiến thắng tại bang Florida. Chiến thắng cuối cùng thuộc về ứng cử viên đảng Cộng hòa George W. Bush trước ứng cử viên đảng Dân chủ Al Gore.

Theo ông Zelizer, khi cuộc bầu cử năm nay kết thúc, ông Trump có thể đệ đơn kháng cáo và tiến hành chiến dịch chính trị nói rằng cuộc bầu cử bị đánh cắp và làm bế tắc những nỗ lực kiểm phiếu.

Thậm chí, nhà sử gia chuyên viết về tổng thống, ông Douglas Brinkley còn đưa ra cảnh báo rằng liệu ông Trump có rời Nhà Trắng hay không nếu ông thất cử? Nhà sử học Brinkley cho hay ông Donald Trump từng bày tỏ quan điểm rất rõ ràng rằng ông sẽ không rời Nhà Trắng. Ngay cả khi không xảy ra động thái cực đoan như vậy, theo ông Brinkley, những nhận định của tổng thống sẽ làm xói mòn niềm tin của công chúng vào hệ thống bầu cử. Nó tạo ra tình trạng lộn xộn và phá vỡ tâm điểm của cái được cho là dân chủ.

Bên cạnh đó, bà Wendy R. Weiser - Giám đốc Chương trình dân chủ tại Trung tâm Tư pháp Brennan thuộc Đại học Luật NYU - cho rằng trong khi không có hệ thống nào miễn nhiễm với sự gian lận, việc mở rộng hình thức bỏ phiếu qua đường bưu điện "rõ ràng là an toàn nhất và ứng phó cần thiết trong bối cảnh đại dịch". Theo bà, những nỗ lực của Trump đang cực kỳ gây hại cho nước Mỹ, cho nền dân chủ Mỹ và đối với nhiều phương diện khác, đồng thời lưu ý rằng các thế lực thù địch nước ngoài lâu nay vẫn cố gây xói mòn niềm tin vào hệ thống chính trị Mỹ.

Cơ hội chiến thắng đang nghiêng về ông Joe Biden

Trong khi đó, cơ hội chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 vẫn đang nghiêng nhiều hơn về tay ứng viên Joe Biden. Giới phân tích cho rằng triển vọng của cuộc bầu cử Mỹ đã thay đổi chóng mặt trong những tháng gần đây, khi lợi thế của ứng cử viên đảng Dân chủ tiếp tục lớn dần.

Đáng nói, mọi chuyện đã thay đổi mạnh mẽ so với thời điểm đầu năm nay, khi ông Trump từng được kỳ vọng sẽ chiến thắng thêm một nhiệm kỳ nữa sau tiến trình kinh tế Mỹ tăng trưởng tốt, thất nghiệp thấp và nhiều vấn đề nội tại của đảng Dân chủ. Tuy nhiên, giờ đây các chuyên gia nhận định rằng tất cả mọi chuyện đều đã thay đổi trong bối cảnh đại dịch COVID-19, suy thoái kinh tế và tình hình bất ổn nội địa Mỹ tồi tệ nhất trong nửa thế kỷ.

Cách Tổng thống Trump phản ứng với cả hai cuộc khủng hoảng đã bộc lộ điểm yếu trong vai trò lãnh đạo của ông. Mặc dù, Tổng thống Trump vẫn có lực lượng cử tri ủng hộ khá vững, các chuyên gia phân tích về chính trị ước tính khoảng 40 đến 44% dân số, song ông Donald Trump cần phải thu hút được cử tri từ bên ngoài lực lượng nòng cốt đó để có thể chiến thắng ông Biden trong tháng 11 tới. Yếu tố quan trọng giúp chiến dịch vận động tranh cử của Tổng thống Trump thành công chính là tình trạng của kinh tế Mỹ.

Quang Nguyễn