Báu vật của Đông Đằng

Lực lượng kiểm lâm và tổ tuần tra bảo vệ rừng thôn Đông Đằng tuần tra bảo vệ rừng

Một buổi chiều giữa tháng 11/2025, chúng tôi có dịp đi cùng các thành viên trong tổ tuần tra bảo vệ rừng thôn Đông Đằng để “mục sở thị” cánh rừng gỗ nghiến nguyên sinh tại xã Bắc Sơn. Được biết, khu rừng nghiến nguyên sinh thuộc thôn Đông Đằng có diện tích 13,3ha, với hơn 2 nghìn cây gỗ có đường kính 20cm trở lên và đã được công nhận là khu bảo tồn loài - sinh cảnh Bắc Sơn năm 2018. Đây là cánh rừng nguyên sinh tập trung nhiều cây gỗ nghiến, có giá trị kinh tế cao, chỉ sinh trưởng trên núi đá ở độ cao khoảng 400m.

Ông Dương Hữu Thuận, thành viên tổ tuần tra bảo vệ rừng thôn Đông Đằng chia sẻ: Người dân trong thôn cũng không nhớ những cây gỗ nghiến nguyên sinh cổ thụ này có từ bao giờ. Chỉ biết rằng, đây là tài sản vô giá của thiên nhiên được người dân thôn Đông Đằng bảo vệ, gìn giữ như “báu vật”. Ngay cả những cành gỗ đã khô mục cũng không được phép mang ra khỏi rừng.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, khu rừng nghiến nguyên sinh tại thôn Đông Đằng không chỉ có giá trị về kinh tế mà là nguồn sống quý của bà con trong thôn. Giữ được rừng, người dân tránh khỏi sự tàn phá của thiên tai, hưởng bầu không khí trong lành và nguồn sinh thủy phục vụ sinh hoạt, sản xuất. Toàn thôn Đông Đằng hiện có 138 hộ với 630 nhân khẩu; trong đó, từng hộ dân và người dân trong thôn đều có ý thức bảo vệ rừng. Theo đó, để giữ gìn được những cây gỗ nghiến cổ thụ này, từ xa xưa đã có hương ước truyền miệng đời ông cha để lại, sau đó việc quản lý bảo vệ rừng được cụ thể hóa trong bản quy ước của thôn được xây dựng từ năm 1994.

Cụ thể, bản quy ước của thôn gồm 9 chương, 29 điều. Trong đó, tại chương VI, điều 25 quy định: tất cả người dân có trách nhiệm bảo vệ rừng, không chặt phá, đốt cháy, khai thác trái phép; không bẫy, săn, bắt động vật trong rừng; từng hộ phải có biện pháp chủ động phòng chống cháy rừng trong mùa khô hanh; không phát rừng làm nương rẫy... Đồng thời, quy ước cũng quy định rõ các hình thức khen thưởng với hộ có thành tích trong bảo vệ rừng và xử phạt với người vi phạm (lần 1 phạt hành chính, nhắc nhở trước toàn thôn; lần 2 đưa ra cộng đồng dân cư và các tổ chức, đoàn thể của người vi phạm có hình thức kỷ luật; lần 3 sẽ bị loại khỏi làng, hội hiếu, tước hết quyền lợi của hộ gia đình trong thôn).

Ông Dương Hữu Chung, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Đông Đằng cho biết: Đã từ lâu, người dân trong thôn không ai vi phạm những quy định về quản lý, bảo vệ rừng, thậm chí đến trẻ nhỏ cũng được giáo dục bảo vệ rừng. Bất cứ ai cũng không được mang thứ gì từ rừng về, đặc biệt người lạ không được tự ý lên rừng. Ngoài ra từ năm 2019, thôn đã thành lập tổ tuần tra bảo vệ rừng với 10 thành viên do trưởng thôn làm tổ trưởng, các thành viên là những người có tiếng nói, uy tín ở trong thôn. Hằng tháng tổ sẽ tiến hành đi tuần tra, kiểm tra rừng, đồng thời phối hợp với chính quyền và lực lượng chức năng bảo vệ rừng.

Ông Hoàng Văn Thùy, cán bộ phụ trách địa bàn rừng đặc dụng Bắc Sơn, Ban Quản lý rừng đặc dụng và phòng hộ cho biết: Trong thời gian qua, tổ tuần tra bảo vệ rừng thôn Đông Đằng đã chấp hành nghiêm các quy ước về bảo vệ rừng và huy động được sự tham gia tích cực của người dân trong việc gìn giữ diện tích rừng nghiến nguyên sinh. Nhờ đó, nhiều năm qua, tại đây không xảy ra cháy rừng hay tình trạng khai thác gỗ trái phép. Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu quả quản lý, chúng tôi cũng phối hợp với thôn tổ chức kiểm tra, tuần tra định kỳ 4 lần/tháng, qua đó góp phần duy trì và bảo vệ tốt diện tích rừng hiện có.

Chuyến đi thực tế tại xã đã khiến chúng tôi hiểu hơn vì sao diện tích rừng nơi đây vẫn được gìn giữ nguyên vẹn qua nhiều năm. Rời xã Bắc Sơn, hình ảnh về cánh rừng gỗ nghiến nguyên sinh vẫn in đậm trong tâm trí chúng tôi. Không chỉ là vẻ đẹp trầm mặc của cánh rừng hàng trăm năm tuổi mà còn là cách mà bà con nơi đây âm thầm gìn giữ rừng bằng quy ước riêng của cộng đồng. Giữa nhịp sống đổi thay từng ngày, sự bền bỉ ấy trở thành minh chứng cho sự đoàn kết và trách nhiệm sâu sắc của người dân Đông Đằng - những người đã biến lòng tin và sự đồng lòng thành “lá chắn xanh” vững bền cho núi rừng quê hương.

HIỂU LAM - CÁT TIÊN