Bến sông Kon HNgo Ktu

Sáng sớm tinh mơ khi tiếng gà gáy vang lên, cũng là lúc người Rơ Ngao (một nhánh của dân tộc Ba Na), ở thôn Kon HNgo Ktu chuẩn bị dụng cụ, thức ăn. Mọi người cùng di chuyển xuống bến sông để lên thuyền, vượt sông Đăk Bla chảy ngược, đến những cánh đồng mẫu lớn phía bên kia bờ sông để sản xuất.

Đứng trên bờ đê gần bến sông, già làng A Ngô chỉ tay về phía xa, tận bên kia bờ sông rồi nói: “Cơm áo, gạo tiền của người dân Kon HNgo Ktu đều ở những cánh đồng trồng lúa, bắp, mì, bí, kia. Muốn đi nhanh qua đó, chỉ có một cách là đi thuyền qua sông”.

Già làng A Ngô kể, bến sông có từ rất lâu. Dòng sông Đăk Bla uốn lượn, chia đôi hai bờ phù sa, tạo nên những vùng đất đai màu mỡ. Có được vùng đất trời phú, người dân Kon HNgo Ktu khai hoang rồi trồng trọt. Sau này, những mảnh đất trồng cây này được để lại qua nhiều thế hệ, cho con cháu của họ.

Ở dưới bến thuyền, tiếng nói cười của người dân Kon HNgo Ktu vang lên báo hiệu một ngày làm việc hiệu quả. Ai nấy đều sốt sắng lên thuyền để qua bên kia bờ sông. Một chiếc thuyền thường chở từ 5 - 7 người.

Thuyền ở đây đều là thuyền nhôm và đa số được mọi người chèo bằng tay. Xuyên qua những làn nước óng ánh bởi những tia nắng sớm mai, những chiếc thuyền do những người đàn ông khỏe mạnh chèo lái từ từ nuối đuôi nhau, xuôi theo dòng chảy rồi qua bên kia bờ sông.

Bến sông thôn Kon HNgo Ktu, xã Ngọk Bay.

Khung cảnh sông Đăk Bla buổi sáng thật đẹp. Già làng A Ngô chia sẻ, ngày xưa, lúc người còn thưa, rừng còn nhiều, người Rơ Ngao ở thôn Kon HNgo Ktu dùng thuyền độc mộc để qua sông, chứ không phải dùng thuyền nhôm như bây giờ.

Để làm được một chiếc thuyền độc mộc, phải vào rừng sâu, chọn những cây gỗ thẳng và đường kính thân lớn đem về đục, đẽo ròng rã vài tháng trời. Ngày nay, rừng nằm ở xa, nhà nước cũng quy định không được vào rừng chặt gỗ, vì vậy, người dân trong thôn chuyển sang dùng thuyền nhôm.

Với đôi tay chèo thuyền khéo léo và đầy kinh nghiệm của người đàn ông, những chiếc thuyền nhanh chóng cập bờ bên kia sông. Mọi người bước xuống thuyền rồi rảo bước, men theo những con đường mòn nhỏ để lên bờ, đến những mảnh ruộng của gia đình mình.

Theo kinh nghiệm của người dân thôn Kon HNgo Ktu, vào thời điểm từ tháng 8 năm trước đến tháng 3 năm sau, mực nước ở sông Đăk Bla sẽ dâng cao vì Thủy điện Ialy tích nước. Dù nước sông dâng cao, nhưng người dân trong thôn vẫn dùng thuyền mỗi ngày, chăm chỉ làm ruộng để có được mùa vụ bội thu.

Nhớ lại các cơn bão xảy ra vào năm 2009 và năm 2020, thôn trưởng Kon HNgo Ktu Y Lăm cho biết, những năm đó, khung cảnh từ xã Ngọk Bay sang phường Đăk Bla là biển nước mênh mông. Bến thuyền và hoa màu của người dân trong thôn bị ngập hoàn toàn.

Ngày bão vào, đàn ông, thanh niên trong thôn phải thức trắng đêm để kéo thuyền vào bờ. Nước dâng đến đâu kéo thuyền đến đó. Mọi người đều cố gắng để thuyền không bị nước lũ cuốn trôi, vì thuyền là tài sản có giá trị lớn và cũng là phương tiện để mưa sinh của mỗi gia đình.

“Năm 2017, nhà nước đầu tư xây dựng bờ kè và con đường bê tông dẫn từ thôn xuống bến sông. Có đường đi lại thuận lợi, ai cũng vui mừng và phấn khởi”, chị Y Lăm nói.

Buổi chiều, bến sông thôn Kon HNgo Ktu còn đẹp hơn buổi sáng. Ánh hoàng hôn phản chiếu làm rực vàng cả một vùng. Khi mặt trời dần khuất sau dãy núi, bến sông bắt đầu nhộn nhịp trở lại.

Những chiếc thuyền chở người và nông sản bắt đầu trở về. Một số chiếc thuyền ở phía xa thì vội thu lưới bắt cá để kịp về nhà. Chị em phụ nữ thì tranh thủ mang quần áo ra sông để giặt giũ. Trẻ em thì vui đùa, tắm mát bên bờ sông.

Và cứ như thế mỗi ngày, bến sông có lúc nhộn nhịp nhưng cũng có lúc bình yên, trầm lắng, luôn gắn bó mật thiết với nhiều thế hệ người con Rơ Ngao chất phác, hiền hòa ở thôn Kon HNgo Ktu.

Bài, ảnh: NGUYỄN CÔNG