Bên trong kế hoạch hòa bình Ukraine 28 điểm mà Tổng thống Trump âm thầm bàn với Nga

Nỗ lực mới của Tổng thống Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng, Washington D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Theo các thông tin trên trang Axios và Financial Times, kế hoạch sẽ yêu cầu Ukraine từ bỏ quyền kiểm soát hoàn toàn vùng lãnh thổ miền Đông Donbass cho Nga, ngay cả khi Ukraine vẫn kiểm soát khoảng 12% lãnh thổ này với một tuyến phòng thủ kiên cố, đồng thời yêu cầu Ukraine cắt giảm một nửa quy mô lực lượng vũ trang.

Các chi tiết khác trong kế hoạch bao gồm giới hạn kho vũ khí của Ukraine và hạn chế hỗ trợ quân sự của Mỹ. Kế hoạch cũng cấm quân đội nước ngoài hiện diện trên lãnh thổ Ukraine, tức là về cơ bản phủ quyết ý tưởng về một lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu hoặc quốc tế để giám sát lệnh ngừng bắn, hoặc có thể cản trở việc Ukraine hợp tác với quân đội nước ngoài. Ukraine sẽ không còn nhận được vũ khí tầm xa của phương Tây có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.

Ngoài ra, kế hoạch còn có yêu cầu tiếng Nga được công nhận là ngôn ngữ nhà nước chính thức tại Ukraine và Ukraine phải trao quy chế chính thức cho chi nhánh của Giáo hội Chính thống Nga.

Nhiều điểm trong số này là điều Ukraine từ lâu không chấp nhận.

Đặc phái viên của Tổng thống, ông Steve Witkoff, là người phụ trách nỗ lực mới nhằm chấm dứt chiến sự. Các cuộc đàm phán tăng tốc trong tuần này do chính quyền Mỹ cảm nhận Điện Kremlin phát tín hiệu cho thấy họ cởi mở hơn với một thỏa thuận.

Người phát ngôn Lục quân Mỹ, Đại tá Dave Butler nói trong một tuyên bố rằng Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll và một phái đoàn cấp cao của Lầu Năm Góc đã đến Ukraine để tìm hiểu thực địa và gặp các quan chức Ukraine nhằm thảo luận nỗ lực chấm dứt chiến sự.

Theo một nguồn tin khác là quan chức Mỹ, nhiệm vụ này được thực hiện theo chỉ đạo của Tổng thống và là một phần trong nỗ lực của Nhà Trắng nhằm khôi phục đàm phán hòa bình.

Quan chức này cho biết ông Driscoll dự kiến thảo luận tình hình chiến trường và nhu cầu vũ khí với Tổng thống Volodymyr Zelensky và các quan chức cấp cao Ukraine, cùng những nỗ lực hòa bình đang hình thành.

Trong một bài đăng trên Telegram, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Denys Shmyhal viết rằng ông vinh dự được gặp ông Driscoll, đồng thời đăng ảnh hai người bắt tay. Ông Shmyhal bày tỏ cảm kích Mỹ vì hỗ trợ quan trọng. Ông nói thêm rằng ông trình bày với các đối tác những phát triển của Ukraine trong lĩnh vực đổi mới quốc phòng và tập trung vào các bước tiếp theo để thực hiện những thỏa thuận quốc phòng mang tính lịch sử mà Tổng thống Zelensky và Tổng thống Trump đã đạt được.

Các nguồn tin Nga cũng xác nhận với CNN rằng có các liên hệ cấp cao đang diễn ra giữa quan chức Mỹ và Nga, bao gồm cả ông Witkoff.

Đặc phái viên Nga Kirill Dmitriev đã đến Mỹ vào tháng 10 để gặp ông Witkoff và những quan chức khác. Theo một nguồn tin Nga, họ đã có những cuộc thảo luận rất hiệu quả.

Hiện vẫn chưa rõ châu Âu và Ukraine tham gia đàm phán đến đâu và cũng chưa rõ họ có ủng hộ kế hoạch này hay không. Nhà Trắng từ chối bình luận.

Các cuộc thảo luận diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump đã nhiều lần cố gắng tìm cách chấm dứt chiến sự, nhưng các cuộc đàm phán đều đổ vỡ.

Sau cuộc điện đàm với Tổng thống Putin tháng trước, Tổng thống Trump tin rằng đã có đủ tiến triển để ông tuyên bố sẽ sớm đến Budapest (Hungary) dự hội nghị thượng đỉnh trực tiếp với nhà lãnh đạo Nga. Nhưng chỉ năm ngày sau, hội nghị bị hủy và Mỹ áp dụng các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga. Đây là đợt trừng phạt đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.

Các quan chức Mỹ tiết lộ rằng trong khoảng thời gian đó, Tổng thống và chính quyền Mỹ kết luận rằng lập trường của ông Putin về việc chấm dứt chiến sự không thay đổi đáng kể so với lần ông gặp ông Trump tại Alaska.

Các cuộc đàm phán hòa bình trước đây của Mỹ tập trung vào đóng băng chiến sự dọc theo các đường chiến tuyến hiện tại. Châu Âu và Ukraine ủng hộ kế hoạch này làm điểm khởi đầu cho đàm phán mới, trong khi Điện Kremlin bác bỏ đề xuất, nói rằng họ không quan tâm đến một lệnh ngừng bắn mà muốn một thỏa thuận hòa bình dài hạn.

Phản ứng của các bên

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: PAP/TTXVN

Theo kênh CNN, khi được hỏi ngày 19/11, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng hiện chưa có diễn biến mới nào để thông báo liên quan việc chấm dứt chiến sự. Ông nói: “Đã có các cuộc thảo luận ở Anchorage. Ngoài những gì được thảo luận ở Anchorage, đến nay chưa có cập nhật nào”. Anchorage tại Alaska là nơi diễn ra cuộc gặp giữa Tổng thống Nga và Mỹ vào tháng 8.

Theo tờ The Hill, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói với truyền thông nhà nước Nga rằng bộ này chưa nhận được bất kỳ thông tin nào từ Mỹ qua các kênh chính thức liên quan đến các thỏa thuận về Ukraine.

Những nghị sĩ ủng hộ hàng đầu của Ukraine tại Quốc hội Mỹ dường như cũng không nắm được thông tin về kế hoạch trên. Ông Lindsey Graham, Thượng nghị sĩ Cộng hòa nói tại một sự kiện sáng 19/11: “Tôi không biết kế hoạch 28 điểm này là gì. Tôi vui vì chúng ta đang xây dựng một kế hoạch”. Nhưng ông Graham nói thêm rằng kế hoạch nào cũng phải được củng cố bằng cam kết quân sự mạnh mẽ của Mỹ đối với Ukraine và các biện pháp nhằm vào Nga.

Một số nghị sĩ phải tìm hiểu chi tiết của kế hoạch hòa bình 28 điểm chủ yếu qua báo chí.

Ông Mike Rounds, Thượng nghị sĩ Cộng hòa bang South Dakota, nói với báo giới: “Tôi vừa nghe nói nhưng chưa thấy chi tiết nào”.

Ông Pete Ricketts, Thượng nghị sĩ Cộng hòa bang Nebraska và là thành viên Tiểu ban Quan hệ Đối ngoại Thượng viện về châu Âu và Hợp tác An ninh Khu vực, nói: “Tôi chưa được thông báo về các chi tiết đó”.

Hạ nghị sĩ Don Bacon, nghị sĩ Cộng hòa của Nebraska, chỉ trích chính quyền vì đàm phán với Nga mà không có Ukraine và gây sức ép lên Ukraine.

Về phần mình, trong các bình luận trên Telegram, Tổng thống Zelensky không đề cập đến kế hoạch hòa bình mà báo chí đưa tin, chỉ kêu gọi vai trò lãnh đạo hiệu quả của Mỹ để giúp chấm dứt cuộc chiến kéo dài hơn ba năm rưỡi. Sau cuộc gặp với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, ông Zelensky viết: “Điều quan trọng nhất để ngăn chặn đổ máu và đạt được hòa bình lâu dài là chúng ta phối hợp với tất cả các đối tác và vai trò lãnh đạo của Mỹ vẫn hiệu quả, mạnh mẽ”. Ông Zelensky nói chỉ Mỹ và Tổng thống Donald Trump mới có đủ sức mạnh để chấm dứt chiến sự.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc