Bến xe khách Thái Nguyên tiên phong thu phí không dừng

Giảm ùn tắc, tăng minh bạch

Chia sẻ với phóng viên Báo Xây dựng, ông Phạm Đăng Thiện, Phó chủ tịch HĐQT Bến xe khách tỉnh Thái Nguyên cho biết, sau hơn 3 tháng vận hành, hệ thống thu phí không dừng đã phát huy hiệu quả rõ rệt, góp phần thay đổi phương thức quản lý bến xe theo hướng số hóa, minh bạch và chuyên nghiệp.

Bến xe khách Thái Nguyên áp dụng thu phí không dừng từ tháng 9/2025.

Thực tế cho thấy, thu phí không dừng đã giúp giảm mạnh các khâu thủ công trong vận hành bến xe. Trước đây, bến phải bố trí nhiều vị trí thu ngân, điều độ, kế toán để thực hiện thu, nộp tiền mặt, lập bảng kê, xuất hóa đơn. Khi hệ thống mới được áp dụng, dữ liệu thanh toán được liên thông tự động từ cổng vào, ra, hóa đơn điện tử đến phần mềm kế toán.

Nhờ đó, nhiều bộ phận trong bến xe cắt giảm đáng kể nhân sự trực tiếp tới một nửa hoặc hoàn toàn, điển hình như không còn bộ phận thu ngân, kế toán phụ trách xuất hóa đơn..., đồng thời giảm khoảng 85% giao dịch tiền mặt. Việc quản lý dòng tiền trở nên minh bạch, chính xác hơn, giảm áp lực kiểm soát tài chính và phù hợp yêu cầu cải cách hành chính trong lĩnh vực dịch vụ công.

Một hiệu quả nổi bật khác là rút ngắn thời gian phương tiện qua cổng. Nếu trước đây, mỗi lượt xe thanh toán tiền mặt trung bình 1 - 1,5 phút, thì nay với ETC, thời gian chỉ còn khoảng 4 giây. Việc này giúp giảm ùn ứ cục bộ tại cổng bến, nâng cao năng lực thông hành và hiệu quả khai thác hạ tầng.

Đối với doanh nghiệp vận tải, hệ thống cho phép quản lý chi phí tập trung, chỉ cần nạp tiền một lần cho toàn bộ phương tiện, mọi giao dịch được cập nhật tức thời trên ứng dụng, thuận tiện cho theo dõi, đối soát và kiểm soát tài chính. Cơ quan quản lý Nhà nước cũng có thêm công cụ giám sát dựa trên dữ liệu số, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý ngành giao thông.

Bến xe khách Thái Nguyên có 330 xe khách đăng ký cố định.

Ông Thiện cũng cho biết thêm: Bến xe khách Thái Nguyên hiện là bến xe đầu tiên trong cả nước áp dụng mô hình thu phí không dừng. Từ kết quả bước đầu, mô hình được xác định sẽ tiếp tục nhân rộng ra các bến xe trên địa bàn tỉnh và hướng tới triển khai trên phạm vi toàn quốc. Đến nay, khoảng 20 đơn vị bến xe trong cả nước đã đến khảo sát, nghiên cứu, đặt vấn đề hợp tác áp dụng mô hình theo kinh nghiệm triển khai tại Thái Nguyên.

Hướng tới nhân rộng...

Từ thực tế vận hành, anh Nguyễn Bá Thành, lái xe tuyến cố định Tuyên Quang - Yên Bái với gần 10 năm kinh nghiệm cho hay, thu phí không dừng giúp giảm đáng kể thời gian và áp lực khi ra vào bến.

"Trước đây, mỗi lượt xe phải dừng lấy vé, chờ thu tiền, rất mất thời gian. Nay, xe qua cổng nhanh, gọn, thuận tiện hơn nhiều", anh Thành chia sẻ.

Tài xế Nguyễn Bá Thành, lái xe tuyến cố định Tuyên Quang - Yên Bái hài lòng với hệ thống thu phí không dừng tại bến xe.

Theo các lái xe, việc loại bỏ thao tác tiền mặt giúp hạn chế ùn ứ, giảm va chạm không đáng có và tạo môi trường làm việc văn minh, hiện đại. Sau một thời gian vận hành, hệ thống hoạt động ổn định, ít phát sinh sự cố, tạo sự yên tâm cho người sử dụng.

Ở góc độ kiểm soát, anh Dương Văn Định, cán bộ làm việc lâu năm tại Bến xe khách tỉnh Thái Nguyên cho rằng, công nghệ đã thay đổi căn bản cách tổ chức giao thông nội bộ. Trước đây, mỗi xe vào bến đều phải dừng thao tác thủ công; nay phương tiện được nhận diện tự động, luồng xe di chuyển liên tục, trật tự hơn.

Theo anh Định, thu phí không dừng giúp giảm cường độ lao động trực tiếp, chỉ cần bố trí nhân sự giám sát, điều tiết và xử lý tình huống phát sinh. “Vai trò của con người chuyển từ làm thủ công sang giám sát và hỗ trợ hệ thống”, anh nói.

Bên cạnh những kết quả tích cực, Phó chủ tịch HĐQT Bến xe khách tỉnh Thái Nguyên Phạm Đăng Thiện cũng thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn trong quá trình triển khai. Trước hết là chi phí đầu tư ban đầu lớn, do hệ thống bao gồm nhiều thiết bị IoT như vòng từ, camera nhận diện biển số, đầu đọc thẻ, máy chủ lưu trữ dữ liệu... Hệ thống đòi hỏi hạ tầng điện, mạng Internet ổn định, phương án dự phòng khi mất điện, cùng chi phí duy trì, bảo trì thường xuyên.

Ngoài ra, một số vướng mắc phát sinh từ yếu tố kỹ thuật và thói quen người dùng. Một số ứng dụng ETC đời đầu chưa tự động trừ tiền, người sử dụng phải thao tác thủ công, trong khi việc đồng bộ giữa thẻ ETC, biển số xe và tài khoản định danh chưa hoàn toàn thống nhất, nhất là khi phương tiện mua bán, sang tên nhưng chưa cập nhật thông tin.

Để khắc phục và nhân rộng mô hình, ông Thiện cũng cho biết, nhà cung cấp hệ thống đã có giải pháp công nghệ, tài chính phù hợp quy mô từng bến, đồng thời phối hợp các đơn vị cung cấp dịch vụ ETC, ví điện tử tăng cường truyền thông, hướng dẫn người dân sử dụng. Về lâu dài, chuẩn hóa dữ liệu định danh phương tiện được xác định là yêu cầu then chốt để hệ thống vận hành ổn định.

Việc áp dụng công nghệ hiện đại đã giảm đáng kể nhân lực lao động trực tiếp tại bến, tăng hiệu quả làm việc.

Theo ông Trần Văn Long, Phó giám đốc Sở Xây dựng Thái Nguyên, từ thành công bước đầu của mô hình thu phí không dừng tại Bến xe khách Thái Nguyên, sở tiếp tục nghiên cứu, chỉ đạo mở rộng áp dụng cho toàn bộ 10 bến xe trên địa bàn tỉnh, đồng thời sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với các địa phương, đơn vị trong cả nước để nhân rộng mô hinh.

Trong bối cảnh ngành Giao thông - Xây dựng đang đẩy mạnh chuyển đổi số theo chỉ đạo của Chính phủ và tỉnh Thái Nguyên, việc Bến xe khách Thái Nguyên chủ động áp dụng thu phí không dừng được đánh giá là bước đi kịp thời, phù hợp xu thế phát triển giao thông thông minh. Khi được triển khai đồng bộ, phù hợp điều kiện thực tế, mô hình này sẽ góp phần xây dựng hệ thống giao thông hiện đại, minh bạch, hiệu quả.

Việt Hoan