Bệnh nhẹ thành nặng vì nhiệt kế điện tử sai

Theo báo Khoa học Đời sống cho biết: Bé Nguyễn Văn K. (3 tuổi, Hà Nội) được đưa vào viện cấp cứu trong tình trạng co giật, chân tay run rẩy, mặt đỏ, môi tím tái. Bố mẹ bé cho biết, đo nhiệt kế điện tử cho con nhiều lần ở nhà chỉ có 37,5 độ C, sốt không cao nên gia đình chưa cho bé uống thuốc. Nhưng khi bác sĩ đo thân nhiệt cho bé bằng nhiệt kế thủy ngân thì nhiệt độ đạt 39,9 độ C. Mẹ bé đo lại bằng nhiệt kế mang theo thì mới ngã ngửa vì nhiệt kế báo sai.

BS Cao Hồng Phúc, Bệnh viện Quân y 103 cho biết, nhiều trẻ bệnh nhẹ thành nặng vì cha mẹ tin dùng nhiệt kế điện tử để cặp sốt.

Nhiệt kế điện tử có những ưu điểm vượt trội như thao tác đo nhanh, thời gian cho kết quả nhanh, chỉ mất vài giây. Nhưng nó lại kém chính xác bởi nguyên lý đo nhiệt kế điện tử không dựa vào mức thân nhiệt cao hay thấp, mà dựa vào sự thay đổi điện trở của bộ cảm biến hoặc dựa vào sóng hồng ngoại thu được. Thân nhiệt của cơ thể cao hay thấp sẽ làm thay đổi điện trở của bộ cảm biến nằm trong nhiệt kế điện tử hoặc thay đổi cường độ phát tia hồng ngoại từ thân nhiệt phát ra. Nhiệt kế điện tử sẽ thu nhận sự thay đổi này và biến nó thành dạng ký hiệu số trên màn hình LCD. Tuy nhiên, do đáp ứng quá nhanh với nhiệt độ nên nhiều khi nhiệt kế điện tử báo về nhiệt độ giả.

Vì vậy, khi thấy con sốt cao thì nên đo bằng nhiệt kế thủy ngân cho chính xác, tránh tình trạng tưởng con sốt nhẹ hóa nặng.

Sốt là khi nhiệt độ cơ thể trên 37,5 độ C. Nhiệt độ đo ở nách và đo bằng nhiệt kế.

Chăm sóc trẻ bị sốt như thế nào?

Theo các bác sĩ Viện Dinh dưỡng Quốc gia, sốt là một triệu chứng thường gặp ở trẻ em đặc biệt là trẻ nhỏ, bình thường nhiệt độ của cơ thể từ 36,5 - 37,5 độ C. Ở trẻ em cũng có nhiệt độ như người lớn nhưng ở trẻ do trung tâm điều hòa chưa hoàn chỉnh nên dễ bị sốt và sốt cao.

Cách phát hiện và đánh giá mức độ khi trẻ bị sốt

Cách phát hiện: Khi thấy trẻ mặt má đỏ bừng hoặc hơi tái, mắt mất vẻ tinh nhanh, trẻ hay quấy khóc hay mệt mỏi, ngủ nhiều. Sờ trán, lòng bàn tay hoặc chân tay thấy trẻ nóng; hay lấy má người mẹ áp lên trán của trẻ thấy nóng hơn là trẻ bị sốt. Cách phát hiện chính xác nhất là dùng nhiệt kế thủy ngân để đo nhiệt độ, nếu nhiệt độ ở trên 37,5 độ C là trẻ bị sốt.

Đánh giá mức độ sốt: Khi nhiệt độ từ 37,5 - 38,5 độ C là sốt nhẹ; Khi nhiệt độ từ 38,5 - 39 độ C là sốt vừa; Khi nhiệt độ từ 39 - 40 độ C là sốt cao; Khi nhiệt độ >40 độ C là sốt rất cao.

Nguyên nhân của sốt

Sốt không phải là một bệnh mà là triệu chứng của nhiều bệnh, do phản ứng của cơ thể đối với các bệnh nhiễm khuẩn, hoặc do bị nóng lạnh đột ngột hoặc do cơ thể có những biến đổi về chuyển hóa... Nếu sốt nhẹ nhiệt độ không quá 38,5 độ C, chưa gây tác hại cho trẻ mà còn tạo điều kiện tốt cho trẻ chống lại các bệnh nhiễm khuẩn. Nhưng nếu sốt cao hoặc sốt quá cao sẽ làm cho trẻ mệt mỏi do mất nước, rối loạn điện giải và có thể gây co giật.

Vì vậy khi trẻ bị sốt cần phải tìm nguyên nhân, thường có hai nhóm nguyên nhân chính gây ra sốt.

Sốt do những nguyên nhân thông thường: viêm mũi họng, viêm amydal, sốt do cảm cúm, do virus…, thường sốt chỉ kéo dài 3-4 ngày, trẻ tuy sốt nhưng vẫn tỉnh táo, vẫn ăn uống được và thường kèm theo các dấu hiệu như sổ mũi, hắt hơi, ho hoặc phát ban... thường là lành tính.

Sốt còn là một trong những dấu hiệu của các bệnh nguy hiểm như: viêm phổi, sốt rét, sốt xuất huyết, viêm màng não, viêm não nhiễm khuẩn huyết… Trẻ thường sốt cao và rất mệt mỏi kèm theo các triệu chứng khác như rét run, xuất huyết, co giật, nôn, khó thở, tím tái, li bì, vật vã hay hôn mê gọi hỏi không biết… Những trường hợp sốt kèm theo các triệu chứng trên rất nguy hiểm, có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của trẻ nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.

Cách xử trí khi trẻ em bị sốt

Khi trẻ sốt nhẹ nhiệt độ từ 37,5 - 38,5 độ C chưa cần dùng thuốc hạ nhiệt mà chỉ cần cởi bớt quần áo, cho trẻ uống nhiều nước, nếu trẻ đang bú mẹ cho bú nhiều hơn. Tránh để trẻ ở nơi có gió lùa, tiếp tục theo dõi, 3-4 giờ đo nhiệt độ lại.

Khi trẻ sốt trên 38,5 độ C cần cởi bớt quần áo, cho mặc quần áo lót mỏng, mềm, thoáng, rộng, giảm nhiệt độ trong phòng, mở cửa, bật quạt (tránh gió lùa), cho uống thuốc hạ nhiệt hoặc đặt thuốc ở hậu môn.

Song song với thuốc, dùng thêm khăn bông mềm thấm nước bình thường vắt khô đặt lên trán của trẻ rồi dùng khăn lau 2 hõm nách, 2 bẹn của trẻ hoặc lau người cũng góp phần làm hạ nhiệt độ của trẻ, chú ý không nên dùng nước đá hoặc đá chườm cho trẻ sẽ gây cho trẻ phản ứng không tốt. Cho trẻ uống nhiều nước đặc biệt là nước hoa quả tươi. Tránh tình trạng khi trẻ bị sốt cao lại kiêng gió, nhiều khi càng làm cho trẻ sốt cao hơn, có khi nguy hại đến tính mạng trẻ.

Khi nào cần đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Tất cả trẻ em dưới 5 tuổi bị sốt sau khi đã xử trí trên 1 ngày vẫn còn sốt cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để tìm nguyên nhân. Những trường hợp sốt cao dùng thuốc hạ nhiệt và các biện pháp không giảm.

Trẻ sốt kèm theo các dấu hiệu như mệt mỏi, li bì, co giật, bỏ ăn không uống hoặc nôn, đau bụng, xuất huyết, rét run, khó thở…

Khi trẻ sốt cần bình tĩnh theo dõi và xử trí. Cho uống thuốc hạ sốt, sau đó cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để tìm nguyên nhân. Những trường hợp sốt kèm theo các dấu hiệu nguy hiểm như co giật, không ăn uống... cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế.

P.Vân (tổng hợp)