Bệnh ung thư nhạc sĩ Thế Hiển mắc đang có xu hướng trẻ hóa

Hình ảnh nhạc sĩ Thế Hiển còn mãi trong lòng khán giả yêu nhạc.

Nhạc sĩ Thế Hiển, tác giả của nhiều ca khúc quen thuộc như Nhánh lan rừng, Tóc em đuôi gà, Chuyện lứa đôi, Hoài niệm dấu yêu…, đã ra đi ở tuổi 70 sau thời gian chống chọi với ung thư phổi.

Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương trong lòng công chúng yêu nhạc, đồng thời nhắc nhở về mức độ phổ biến và xu hướng trẻ hóa của căn bệnh vốn được coi là “sát thủ thầm lặng”.

Thực tế, ung thư phổi hiện là một trong những loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam. Theo GLOBOCAN 2022, cả nước ghi nhận 24.426 ca mắc mới và 22.597 ca tử vong do ung thư phổi mỗi năm. Đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các loại ung thư, chiếm tới gần 18% tổng số ca tử vong do ung thư toàn cầu.

Tại các bệnh viện lớn, ngày càng nhiều bệnh nhân ung thư phổi được ghi nhận ở độ tuổi 40-50, thậm chí thấp hơn. Tỷ lệ sống thêm 5 năm sau chẩn đoán chỉ đạt 14,8%. Xu hướng này cho thấy căn bệnh không còn chỉ xảy ra ở người cao tuổi như quan niệm trước kia.

Người Việt mắc ung thư phổi trẻ hơn thế giới khoảng một thập kỷ

Chia sẻ tại hội nghị khoa học Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Chợ Rẫy năm 2025, TS.BS Nguyễn Hoàng Bình, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực, cho hay độ tuổi trung bình mắc ung thư phổi trên thế giới thường từ 65 đến 70. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nhiều bệnh nhân được chẩn đoán khi mới ngoài 50, thậm chí ở độ tuổi 40. Người Việt mắc bệnh sớm hơn khoảng 10 năm so với mặt bằng chung toàn cầu.

Theo bác sĩ Bình, nguyên nhân có thể đến từ yếu tố môi trường, thói quen hút thuốc lá, tiếp xúc hóa chất độc hại cũng như đặc điểm di truyền. Đáng chú ý, 64% bệnh nhân Việt Nam có đột biến gen EGFR, trong khi con số này ở Âu - Mỹ chỉ dao động 10-20%.

Đây là yếu tố giúp bệnh nhân Việt Nam có khả năng đáp ứng tốt hơn với liệu pháp điều trị nhắm trúng đích. Nhưng việc bệnh xuất hiện ở lứa tuổi trẻ hơn đồng nghĩa gánh nặng chăm sóc và điều trị kéo dài hơn cho cả bệnh nhân lẫn gia đình.

“Điều khiến chúng tôi trăn trở là nhiều bệnh nhân đến khám khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, khối u đã di căn, làm giảm cơ hội điều trị triệt để", bác sĩ Bình nói.

Bệnh nhân ung thư phổi được xạ trị. Ảnh: BVCC.

Nếu được phát hiện ở giai đoạn I, khả năng chữa khỏi có thể đạt tới 70-80%. Nhưng khi phát hiện muộn, dù áp dụng nhiều phương pháp hiện đại, tiên lượng vẫn rất dè dặt.

Trong nhiều thập kỷ, phẫu thuật phổi từng trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ mổ mở truyền thống đến nội soi lồng ngực ít xâm lấn. Bước ngoặt lớn nhất trong 20 năm qua chính là phẫu thuật nội soi bằng robot.

Phẫu thuật robot mang lại hình ảnh 3D sắc nét, độ phóng đại gấp 10 lần, giúp bác sĩ quan sát rõ cấu trúc mạch máu, phế quản và hạch lympho. Cánh tay robot linh hoạt với nhiều góc độ, loại bỏ tình trạng run tay, cho phép thao tác tinh vi và chính xác.

Kết quả lâm sàng trên thế giới đã chứng minh hiệu quả rõ rệt của phương pháp này. Một nghiên cứu đa trung tâm trên 1.300 bệnh nhân cho thấy tỷ lệ sống 5 năm sau phẫu thuật robot rất khả quan: giai đoạn I đạt 93%, giai đoạn II đạt 70%, giai đoạn III đạt 62%. Tỷ lệ biến chứng sau mổ thấp, chỉ từ 3-9% và tỷ lệ tử vong dưới 3%.

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, mỗi năm thực hiện khoảng 100 ca phẫu thuật phổi, trong đó một nửa áp dụng robot.

"Không chỉ kéo dài sự sống, robot còn giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn, ít đau hơn, sớm trở lại sinh hoạt bình thường", bác sĩ Bình nói thêm.

Xu hướng điều trị hiện đại

Theo TS.BS Lê Tuấn Anh, Giám đốc Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Chợ Rẫy, chiến lược điều trị ung thư phổi hiện nay không còn dừng ở phương pháp duy nhất. Đơn vị đã kết hợp phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, thuốc nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch, tùy thuộc vào đặc điểm từng bệnh nhân. Cách tiếp cận đa mô thức này vừa nâng cao tỷ lệ đáp ứng, vừa giảm tác dụng phụ nặng nề.

"Thời gian sống trung bình của bệnh nhân ung thư phổi đã tăng từ 6 tháng lên 30 tháng, tức gấp 5 lần so với trước kia", bác sĩ Tuấn Anh chia sẻ.

TS.BS Lê Tuấn Anh, Giám đốc Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Chợ Rẫy, chia sẻ với báo chí bên lề hội nghị khoa học. Ảnh: T.P.

Bác sĩ Tuấn Anh cũng cho biết tại Việt Nam, một số kỹ thuật mới như xạ phẫu não cho bệnh nhân di căn não đã giúp họ duy trì sinh hoạt tương đối bình thường. Các chương trình hỗ trợ bệnh nhân, chẳng hạn mô hình “ghế hóa trị” để giảm mệt mỏi hay câu lạc bộ bệnh nhân để chia sẻ kinh nghiệm, cũng đang được triển khai.

"Chúng tôi hướng đến một trung tâm nhân văn, với ba giá trị là chăm sóc - chia sẻ - chữa lành", bác sĩ Tuấn Anh nhấn mạnh.

Bác sĩ Tuấn Anh cho hay tầm soát ung thư phổi bằng chụp CT liều thấp hàng năm cho nhóm nguy cơ cao là giải pháp hiệu quả nhất. Phương pháp này cho phép phát hiện sớm khối u, khi bệnh nhân chưa có triệu chứng rõ rệt.

Chúng ta không thể dựa vào những triệu chứng mơ hồ như ho kéo dài để chẩn đoán ung thư phổi. Biện pháp duy nhất là chủ động tầm soát. Với người trên 40 tuổi, đặc biệt có hút thuốc lá hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm, cần định kỳ kiểm tra sức khỏe và nên cân nhắc CT liều thấp.

"Ung thư phổi đang trẻ hóa, chúng ta không thể chủ quan. Nhưng song song với thách thức là những tiến bộ y học vượt bậc", bác sĩ Tuấn Anh nhấn mạnh.

Nếu được phát hiện sớm, áp dụng điều trị hiện đại và duy trì tinh thần lạc quan, bệnh nhân hoàn toàn có thể sống thêm nhiều năm, thậm chí chung sống lâu dài với ung thư phổi.

Nguyễn Thuận