Bệnh viện với hành trình bảo vệ nạn nhân bị bạo lực, xâm hại

Giảm sang chấn cho bệnh nhân

Nhớ lại những lần tiếp xúc, hỗ trợ người bệnh là nạn nhân bạo hành, BS.CKII Phạm Quốc Hùng, Trưởng phòng Công tác xã hội - Bệnh viện Hùng Vương vẫn không khỏi ám ảnh trước những tổn thương sâu sắc mà họ phải chịu, không chỉ về thân thể mà còn cả tinh thần.

Thực tế trước đây, muốn được hỗ trợ, người bệnh đã chịu nhiều đau đớn, lại phải kể đi kể lại câu chuyện của mình cho điều dưỡng, bác sĩ, công an, luật sư, chuyên viên tâm lý, khiến họ mệt mỏi chán nản, thậm chí có trường hợp bỏ cuộc.

Xuất phát từ thực tế đó, mô hình hỗ trợ nạn nhân bạo lực giới theo hình thức “một cửa” được triển khai, giúp giảm thiểu sang chấn tâm lý cho người bệnh.

Mô hình “một cửa" Bồ Công Anh được Bệnh viện Hùng Vương chính thức đưa vào vận hành từ năm 2023, với sự chủ trì của Phòng Công tác xã hội, phối hợp chặt chẽ cùng các bác sĩ lâm sàng, chuyên gia tâm lý, pháp lý và phối hợp cùng lực lượng công an địa phương khi cần thiết.

Mô hình một cửa Bồ Công Anh là mô hình thí điểm đầu tiên ở TP.HCM về giúp đỡ, hỗ trợ nạn nhân bị bạo hành, xâm hại (Ảnh Bác sĩ cung cấp)

Quy trình phát hiện nạn nhân bạo lực được thiết kế đơn giản nhưng chặt chẽ. Khi tiếp nhận người bệnh có dấu hiệu nghi ngờ bị bạo hành, nhân viên y tế sẽ báo cho Phòng Công tác xã hội. Từ đó, các đánh giá nhanh được thực hiện để xác định nguy cơ.

Sau khi xác định trường hợp cần hỗ trợ, đội ngũ sẽ đưa người bệnh vào phòng riêng, trao đổi sâu và kín đáo. Cơ quan ban ngành liên quan cũng phối hợp để giải quyết tại một điểm, bệnh nhân không cần tới cơ quan công an nữa. Trong trường hợp cần thiết, bệnh viện sẽ bố trí nơi lưu trú tạm thời để bảo vệ người bệnh.

BS. Hùng cho hay, có những ca đặc biệt nghiêm trọng, cần sự hỗ trợ 100% về y tế, pháp lý lẫn đời sống hậu chấn thương.

Điển hình là trường hợp em Đ.N.G., 14 tuổi, ngụ huyện Hóc Môn, mang thai ở tuần thứ 27 sau khi bị xâm hại tình dục.

G. mồ côi cha mẹ, sống với bà nội đã lớn tuổi và anh trai. Khi được đưa vào Bệnh viện Hùng Vương, em hoảng loạn và còn quá non nớt để hiểu hết điều gì đang xảy ra.

Bệnh viện nhanh chóng phối hợp với Trung tâm Công tác xã hội - Giáo dục dạy nghề thiếu niên thành phố để hỗ trợ toàn diện cho em.

Tổ chức chuyến gửi cho trường hợp 4 mẹ con bị đuổi khỏi nhà sống lang thang được đơn vị Bồ Công Anh tiếp nhận hỗ trợ (Ảnh Bác sĩ cung cấp)

Sau đó, G. sinh một bé gái nặng 2,58 kg. Theo nguyện vọng, em được đưa con về sống cùng bà nội. Trung tâm đã làm việc với địa phương để theo dõi và hỗ trợ cuộc sống sau này của hai mẹ con.

“Hơn một năm chúng tôi vận hành mô hình đã tiếp nhận 250 trường hợp. Phân tích hành vi cho thấy, đa phần các nạn nhân đều có sự quan hệ thuận tình trong tuổi vị thành niên. Tỷ lệ nạn nhân bị cưỡng hiếp, xâm hại, bạo hành có nhưng không nhiều. Kết quả của hành vi là 95,6% có thai không mong muốn trong độ tuổi vị thành niên, các trường hợp còn rất trẻ”, BS.CKII Phạm Quốc Hùng nói.

Cần chính sách và ngân sách bền vững

Từ kết quả tích cực của mô hình “Bồ Công Anh” tại Bệnh viện Hùng Vương, TP.HCM đang mở rộng triển khai mô hình một cửa này tại các bệnh viện: Nhi đồng 1, Nhi đồng Thành phố và Chấn thương chỉnh hình TP.HCM.

Hội chẩn liên ngành để hỗ trợ nạn nhân (Ảnh Bác sĩ cung cấp)

BS.CKII Nguyễn Trần Nam, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cho biết, trước đây, bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ bị bạo hành. Đáng nói, nhiều trường hợp giấu giếm, do trẻ bị chính người thân của mình tác động. Trong đó có những ca trẻ còn nhỏ, không có khả năng trình bày rõ ràng, hoặc có trẻ sợ bị đánh thêm, không dám khai.

Theo BS. Nam, việc nhận diện trẻ bị bạo hành thường bắt đầu từ những dấu hiệu bất thường khi đến khám: tổn thương cơ thể không phù hợp với lời kể, thái độ sợ sệt, tránh né tiếp xúc. Khi nghi ngờ, các bác sĩ, điều dưỡng sẽ phối hợp với nhân viên công tác xã hội và chuyên viên tâm lý để đánh giá sâu hơn.

“Khi chúng ta cùng chung tay thì có thể đẩy lùi và giúp bảo vệ, ngăn ngừa những trường hợp có thể xảy ra trong tương lai và có thể tái xảy ra cho những người đã bị bạo hành. Mong muốn rằng chúng ta sẽ có một quy trình chung và lan tỏa mô hình này cho tất cả các cơ sở y tế và các cơ sở xã hội nói chung, để chúng ta có thể phát hiện sớm những trường hợp bị bạo hành”, BS.CKII Nguyễn Trần Nam cho hay.

TP.HCM ra mắt 3 mô hình một cửa hỗ trợ phụ nữ, trẻ em bị bạo lực tại 3 bệnh viện lớn

Theo bà Lê Thị Thanh Nhã, chuyên viên Ban Vì sự tiến bộ phụ nữ và bình đẳng giới TP.HCM, mô hình “một cửa” giúp khắc phục tình trạng lúng túng trong phối hợp xử lý các vụ xâm hại trước đây.

Việc nạn nhân được tiếp cận dịch vụ hỗ trợ ngay tại bệnh viện tạo thuận lợi lớn cho việc điều trị, tư vấn tâm lý và tái hòa nhập:

“Khi có sự phối hợp liên ngành như vậy sẽ giúp các bệnh viện chuyển động ngay từ quá trình ban đầu tiếp cận, nhận diện, từ đó tham vấn, tư vấn, hỗ trợ hiệu quả, cũng như phối hợp liên ngành, đặc biệt với các địa phương trong quá trình tiếp tục giúp đỡ sau này”, bà Thanh Nhã nhận định.

Tuy nhiên, BS.CKII Phạm Quốc Hùng, Trưởng phòng Công tác xã hội -Bệnh viện Hùng Vương cho hay, việc triển khai mô hình hiện vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Nguồn lực dành riêng cho hoạt động này gần như chưa có. Bệnh viện phải vận dụng nhân lực từ các bộ phận khác nhau, hoạt động kiêm nhiệm.

Theo bà Lương Thị Hải Anh – Phó Vụ trưởng Vụ Công tác thanh niên và Bình đẳng giới, Bộ Nội vụ, khó khăn hiện nay là nguồn lực vận hành mô hình. TP.HCM cần nghiên cứu cơ chế hỗ trợ tài chính tương tự mô hình Ngôi nhà Ánh Dương tại Quảng Ninh, nơi chính quyền đã cam kết ngân sách để duy trì hoạt động sau khi kết thúc hỗ trợ từ tổ chức quốc tế.

Đồng thời, Thành phố cần cân nhắc phân bổ nguồn lực cho các đơn vị y tế triển khai mô hình, đảm bảo tính bền vững và hiệu quả trong bảo vệ nạn nhân bạo lực giới.

Kim Dung - CTV Trang Thư/VOV TPHCM