Bí ẩn ngôi mộ được tôn thờ bên bờ biển, gắn với số phận buồn của cô gái trẻ

Toàn cảnh khu mộ Cô tọa lạc trên đồi Cô Sơn, xã Long Hải - nhìn từ trên cao. Ảnh: Quang Hưng

Ngôi mộ trên đồi

Mộ Cô tọa lạc trên đồi Cô Sơn, xã Long Hải (trước đây là thị trấn Long Hải, huyện Long Đất, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), được xây dựng trên khu đất rộng, cao khoảng 20m so với mực nước biển. Khu mộ được bao quanh bởi khuôn viên hàng cây xanh rợp bóng mát, công trình thờ tự có mái ngói đỏ cam mang kiến trúc truyền thống Nam Bộ.

Lối chính dẫn lên mộ Cô là con đường bậc thang đá. Ảnh: Quang Hưng

Lối chính dẫn lên mộ với khoảng 60 bậc thang đá và các lối đi phụ uốn lượn bao quanh, bố trí hài hòa giữa cây xanh và các bồn hoa. Phía trước khu mộ là con đường ven biển chạy men theo bờ cát, từ đây có thể phóng tầm mắt ra biển.

Phần mộ và gian thờ nằm ở vị trí cao nhất khuôn viên. Ảnh: Quang Hưng

Nằm trang nghiêm ở vị trí cao nhất là phần mộ và gian thờ với hình dáng ngôi nhà hai mái cao, cột bê tông sơn đỏ nổi bật. Các trụ được chạm khắc hình rồng uốn lượn, sơn màu vàng, xanh, trắng, tạo cảm giác linh thiêng và uy nghi. Trên tường treo hoành phi, câu đối chữ Hán sơn son thếp vàng cùng nhiều bức tranh trang trí truyền thống.

Phần mộ xây bằng đá, phía trước bày lễ vật cúng như trái cây, chén bát, nhang đèn. Nền lát đá bóng loáng, tạo không gian tôn nghiêm nhưng gần gũi.

Theo lời kể dân gian và thông tin ghi tại bia tưởng niệm, Cô là một thiếu nữ trẻ tên Lê Thị Hồng, quê ở Tam Quan (tỉnh Bình Định, nay là Gia Lai).

Năm 17 tuổi, trong lúc theo cha vào thành Gia Định, Cô không may gặp nạn trên biển và qua đời. Thi thể sau đó trôi dạt vào khu vực Hòn Hang, bờ biển Long Hải và được ngư dân địa phương phát hiện, an táng rồi lập mộ để hương khói.

Nhiều ngư dân truyền tai nhau rằng Cô thường giúp các chuyến ra khơi thuận lợi. Sau đó họ góp công, góp của cùng nhau lập đền thờ và tôn xưng Cô là “Long Hải thần nữ Bảo an chánh trực nương nương chi thần”.

Phần mộ Cô được xây bằng đá. Ảnh: S.T

Ban đầu, mộ Cô chỉ là một ngôi mộ nhỏ, đơn sơ nằm sát biển. Trải qua thời gian, người dân chung tay trùng tu, xây dựng khang trang hơn trên đồi Cô Sơn.

Hiện nay, mộ Cô luôn được chăm sóc cẩn thận, giữ gìn sạch sẽ, là nơi người dân và du khách đến chiêm bái, cầu bình an, đặc biệt là những người làm nghề biển trước mỗi chuyến ra khơi.

Khu di tích dinh Cô, nơi thờ phụng cách mộ Cô khoảng 1km. Ảnh: Quang Hưng

Điểm du lịch hấp dẫn

Cách mộ Cô khoảng 1km về phía Nam là dinh Cô, nằm dưới chân mũi Thùy Vân. Công trình tín ngưỡng này được xây dựng trên diện tích khoảng 1.000m2 để thờ phụng Cô.

Dinh Cô mang kiến trúc truyền thống Nam Bộ với mái ngói cong, trang trí hoa văn rồng, phượng và các họa tiết dân gian. Lối lên các điện thờ gồm 37 bậc tam cấp. Không gian bên trong trang nghiêm, đậm dấu ấn tín ngưỡng thờ nữ thần của cư dân ven biển.

Lối lên chính điện với 37 bậc tam cấp. Ảnh: Quang Hưng

Bên trong chính điện bài trí 7 bàn thờ, trung tâm là bàn thờ Bà Cô với tượng cao hơn 0,5m, mặc áo choàng đỏ viền kim tuyến, đội mão gắn ngọc. Xung quanh là các bàn thờ Diêu Trì Phật Mẫu, Chúa Cậu (Cậu Tài, Cậu Quý), Ngũ Hành Nương Nương, Tứ Pháp Nương Nương (Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện), Ông Địa, Thần Tài.

Khu chính điện dinh Cô, trung tâm là bàn thờ Bà Cô với tượng cao hơn 0,5m, mặc áo choàng đỏ viền kim tuyến, đội mão gắn ngọc. Ảnh: T.Y.L.H

Ngoài chính điện, ngư dân còn lập nhiều bàn thờ và miếu thờ khác như Cửu Thiên Huyền Nữ, Chúa Ngọc Nương Nương, Chúa Tiên Nương Nương, Bà Mẹ Sanh, Tiền hiền, Hậu hiền; các miếu thờ Hỏa Tinh Thánh Mẫu, Quan Thánh Đế Quân, Quan Thế Âm Bồ Tát…

Hằng năm, từ ngày 10 đến 12 tháng 2 âm lịch, chính quyền và người dân Long Hải tổ chức lễ hội Nghinh Cô (vía Cô) theo nghi thức cổ truyền, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa. Đây là một trong những lễ hội lớn của địa phương, thu hút đông đảo người dân và du khách tham quan, chiêm bái.

Lễ hội Nghinh Cô được tổ chức vào tháng 2 âm lịch hằng năm, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách đến chiêm bái. Ảnh: T.Y.L.H

Ngày nay, mộ Cô - dinh Cô không chỉ là chốn linh thiêng trong đời sống tinh thần người dân Long Hải mà còn là điểm đến du lịch tâm linh hấp dẫn. Ngày 16/1/1995, Dinh Cô được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.

Dinh Cô là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Ảnh: Quang Hưng

Trao đổi với PV VietNamNet, lãnh đạo UBND xã Long Hải cho biết, khu di tích mộ Cô - dinh Cô không chỉ là công trình tín ngưỡng dân gian có giá trị đặc biệt đối với người dân địa phương mà còn là địa chỉ văn hóa, tâm linh quan trọng của ngư dân vùng biển.

Qua nhiều thế hệ, nơi đây trở thành điểm gửi gắm niềm tin, ước vọng về cuộc sống bình an, mưa thuận gió hòa, nhất là với ngư dân trước mỗi chuyến ra khơi; đồng thời phản ánh bản sắc văn hóa biển, tinh thần đoàn kết cộng đồng và đạo lý “uống nước nhớ nguồn”.

"Thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục tăng cường quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di tích, gắn với phát triển du lịch tâm linh, góp phần quảng bá hình ảnh Long Hải", vị lãnh đạo chia sẻ.

Quang Hưng