Bí ẩn ở sa mạc Qatar

Bí ẩn ở sa mạc Qatar: Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy tổng cộng khoảng 900 tác phẩm chạm khắc trên đá tại Al Jassasiya. (Nguồn: CNN)

Nghệ thuật độc đáo

Ở đây, nhiều thế kỷ trước, con người đã chạm khắc trên các phiến đá vôi các biểu tượng, họa tiết và đồ vật mà họ quan sát được trong cuộc sống.

Đến nay, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy tổng cộng khoảng 900 tác phẩm chạm khắc trên đá tại Al Jassasiya. Đó là các dấu hiệu bí ẩn được sắp xếp theo nhiều mẫu khác nhau, bao gồm các đường kẻ và hoa thị, nhưng cũng là những hình ảnh những con tàu buồm cùng với các biểu tượng khác.

Ông Ferhan Sakal, trưởng bộ phận khai quật của Bảo tàng Qatar, khẳng định: “Nghệ thuật chạm khắc ở Al Jassasiya rất độc đáo và không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác. Những tác phẩm chạm khắc này thể hiện sự sáng tạo và kỹ năng quan sát cao của các nghệ nhân”.

Có khoảng 12 địa điểm khắc đá đáng chú ý ở Qatar, nằm hầu hết dọc theo bờ biển. Al Jassasiya, cách thủ đô của Qatar khoảng một giờ về phía Bắc, được phát hiện vào năm 1957.

Sau đó, vào cuối năm 1973 và đầu năm 1974, một nhóm nghiên cứu người Đan Mạch do nhà khảo cổ học Holger Kapel và con trai ông là Hans Kapel dẫn đầu đã đến đây và thực hiện một nghiên cứu trong đó họ lập danh mục chi tiết toàn bộ địa điểm bằng hình ảnh và bản vẽ.

Trong số tất cả các hình vẽ và bố cục đơn lẻ được ghi lại, hơn một phần ba bao gồm các lỗ được người cổ đại đục lõm xuống đá, trông tựa như lòng cốc chén, có hình dạng và kích thước khác nhau. Nổi bật nhất là một cấu trúc gồm hai hàng song song, mỗi hàng có bảy lỗ, khiến một số người đặt giả thiết rằng, những lỗ này được sử dụng để chơi mancala, một trò chơi bàn cờ phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới từ thời cổ đại.

Một số nhà nghiên cứu khác lại cho rằng, những “chiếc cốc” này được sử dụng để bói toán, hoặc để phân loại và lưu trữ ngọc trai, hoặc có thể là các hệ thống để tính toán thời gian và thủy triều.

Những giả thuyết

Vậy, chúng thực sự để làm gì và ý nghĩa của chúng là gì? Ông Sakal, người không ủng hộ “giả thuyết bàn cờ” nói: “Theo tôi, chúng có thể có một ý nghĩa và chức năng nghi lễ, rất lâu đời nên không thể giải thích được về mặt dân tộc học”.

Trong khi các chuyên gia không thể nói chắc chắn các bức tranh khắc đá ở Al Jassasiya được tạo ra khi nào và do ai tạo ra, tất cả họ đều đồng ý rằng, những bức chạm khắc hấp dẫn nhất và bất thường nhất tại địa điểm này là hình ảnh những con thuyền. Những sáng tạo này cung cấp thông tin quan trọng về các loại tàu được sử dụng trong ngành công nghiệp đánh bắt cá, là trụ cột của nền kinh tế Qatar trong nhiều thế kỷ.

Hầu hết những chiếc thuyền nhìn từ trên cao thường có hình cá với đuôi nhọn và hàng mái chèo, được chạm khắc bằng công cụ kim loại nhọn.

Hành trình sang thế giới bên kia

Hai chuyên gia Frances Gillespie và Faisal Abdulla Al-Naimi cho rằng, những chiếc thuyền xưa kia từng được thả neo gần bờ, mái chèo được để nguyên để các thợ lặn mò ngọc trai bám vào và nghỉ ngơi mỗi khi họ nổi lên.

Gillespie và Al-Naimi lưu ý: “Tàu thuyền đóng một vai trò quan trọng trong tín ngưỡng của các dân tộc cổ đại, những người coi chúng như một phương tiện biểu tượng để đi từ thế giới này sang thế giới bên kia”.

Cả người Babylon và người Ai Cập cổ đại đều tin rằng người chết sang thế giới bên kia trên một con tàu. Thần thoại Hy Lạp nói về người lái đò Charon chở linh hồn người chết qua sông Styx đến thế giới âm phủ. Có thể là hình khắc trên tàu cổ nhất là dư âm của một ký ức dân gian xa xôi về thời tiền sử”.

(tổng hợp)

HOÀNG TRUNG HIẾU