Bí ẩn thiết giáp hạm Novorossiysk phát nổ ngay tại cảng Sevastopol

Thiết giáp hạm Novorossiysk được đặt tên vào năm 1949. Ban đầu nó là chiếc Giulio Cesare của Ý, ra mắt năm 1911. Con tàu đã trải qua Thế chiến thứ nhất khá bình lặng khi chưa phải tham chiến và được bảo vệ khỏi những thiệt hại.

Sau đó chiếc chiến hạm được hiện đại hóa để trở thành một tàu pháo huấn luyện, trong Chiến tranh thế giới thứ hai, nó tham gia vào cuộc chiến toàn diện và nhận rất nhiều thiệt hại, nó phục vụ cho đến năm 1942 rồi bị loại biên do việc sửa chữa và bảo trì rất tốn kém.

Sau chiến tranh, các nước chiến thắng chia sẻ hạm đội Ý. Chiến hạm của Liên Xô lúc đó đã lạc hậu nên không nhận được ngay. Trên thực tế, con tàu vẫn neo đậu từ năm 1943 đến năm 1948 mà không được bảo dưỡng thích hợp.

Trong thời gian tiếp theo vũ khí trang bị trên tàu đã được thay đổi. Kết quả là Novorossiysk trở thành con tàu mạnh nhất của Hạm đội Biển Đen và được sử dụng để huấn luyện chiến đấu cho đến ngày định mệnh.

Chuyến hải trình cuối cùng của chiến hạm gắn với lễ kỷ niệm 100 năm bảo vệ Sevastopol. Chiếc thiết giáp hạm trở lại vịnh vào buổi tối và cập cảng tại khu vực Bệnh viện hải quân, một phần thủy thủ đoàn đã lên bờ.

Lúc 1h31 sáng đã xảy ra vụ nổ khủng khiếp. Một lỗ thủng có diện tích 150 m2 ngay lập tức được đục ở phần dưới nước của con tàu, điều này được phát hiện sau đó. Gần 200 người chết ngay lập tức.

Các thuyền viên khác lao vào cứu tàu. Lúc đầu họ cố gắng kéo nó đến khu vực nông hơn, nhưng chỉ huy Hạm đội Biển Đen - Phó Đô đốc Viktor Parkhomenko đã ra lệnh từ chối việc này. Sau đó việc kéo chiếc thiết giáp hạm đã trở nên vô nghĩa, con tàu bắt đầu bị hút vào lớp phù sa có độ sâu 30 m.

Quyết định sơ tán các thủy thủ được đưa ra quá muộn. Đầu tiên con tàu hoàn toàn nghiêng xuống bên mạn trái, và sau đó bị lật ngửa phần mũi. Dưới đó là hàng trăm người không kịp nhảy xuống nước vào giây phút cuối cùng.

Nhiều người vẫn bị mắc kẹt trong các khu sinh hoạt có đệm khí. Lực lượng cứu hộ đã nghe thấy tiếng nói của họ cho đến ngày 1/11 - mọi người hát và gõ vào để báo hiệu. Một lỗ được tạo ra trên thân để cứu các thủy thủ: 7 người đã thoát nạn theo cách này.

Tuy nhiên không khí bắt đầu thoát ra qua các lỗ, chiếc thiết giáp hạm dần chìm dưới mặt nước ngay trước mắt những người làm công tác cứu hộ trong sự bất lực của họ. Tới mùa hè năm sau con tàu mới được trục vớt để tháo dỡ làm sắt vụn.

Từ đêm 29/10/1955, trong một thời gian dài tồn tại câu hỏi: nguyên nhân nào đã khiến chiến hạm bị chết máy? Đêm đó tiếng nổ nào đã vang lên? Ủy ban điều tra thảm họa cho rằng con tàu vướng phải một quả thủy lôi đặt dưới đáy trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại.

Cả trước thảm kịch và sau thảm kịch, thủy lôi LMB của Đức (nặng 986 kg, lượng thuốc nổ là 690 kg) và RMH đã nhiều lần được tìm thấy dưới đáy vịnh. Người ta có thể kích nổ một chiếc khác - và vụ nổ đủ để đánh chìm một con tàu khổng lồ như vậy.

Tuy nhiên những người phản đối kết quả trên lập luận rằng ngòi nổ nếu không có cầu chì sẽ không hoạt động, hơn nữa nó sẽ không thể tồn tại cho đến năm 1955 trong tình trạng sẵn sàng.

Cũng có những suy đoán về sự phá hoại đối với con tàu, cả bên trong và bên ngoài bởi người Anh. Kịch bản kỳ lạ nhất liên quan đến lỗi của "Hoàng tử áo đen" Valerio Borghese, người chỉ huy các tàu ngầm Ý.

Được biết đây là một người nhiệt thành chống Liên Xô và các thuộc hạ của ông ta bị cáo buộc đã dính líu đến một số vụ khủng bố ở châu Âu.

Tuy nhiên giả thiết trên bị các nhà phê bình từ chối vì có nhiều điểm bất hợp lý: làm thế nào những kẻ phá hoại Ý có thể xâm nhập vào cảng Sevastopol và đưa hàng tấn thuốc nổ tới địa điểm này?

Tới năm 1999, các thủy thủ đã thiệt mạng cùng thiết giáp hạm Novorossiysk vào năm 1955 đã được trao tặng Huân chương Dũng cảm.

Tại nghĩa trang Bratsk của Sevastopol, có một tấm bia với dòng chữ: "Gửi những thủy thủ dũng cảm của chiến hạm Novorossiysk đã hy sinh trong nhiệm vụ ngày 29/10/1955. Tình yêu Tổ quốc và lòng trung thành với lời thề quân đội mạnh hơn cái chết đối với các bạn."

Bạch Dương