Bí mật chiến dịch ám sát lãnh đạo Hamas của Israel tại Qatar

Khói bốc lên từ vụ tấn công ở Qatar. (Video: Reuters)

CNN phỏng vấn hơn một chục quan chức và nguồn tin ở Israel, Qatar và Mỹ để xâu chuỗi lại những thời điểm quan trọng xung quanh chiến dịch ám sát lãnh đạo cấp cao Hamas mà Israel vừa thực hiện trên đất Qatar.

Lên kế hoạch

Trong hơn hai tháng, Israel lên kế hoạch cho một chiến dịch quân sự táo bạo và liều lĩnh: một cuộc tấn công nhằm vào các lãnh đạo cấp cao của Hamas tại Doha. Thành phố này vốn đang trở thành một trung tâm quan trọng cho các cuộc đàm phán giải cứu con tin và chấm dứt chiến tranh – và là nơi các quan chức cấp cao của Israel thường xuyên ghé thăm.

Ngay sau các cuộc tấn công ngày 7/10/2023, Israel tuyên bố rõ ràng rằng họ sẽ nhắm vào các lãnh đạo Hamas ở Gaza và nước ngoài. Nhưng những cuộc tấn công và hoạt động vốn chỉ được thực hiện ở các quốc gia đối địch, chẳng hạn như vụ ám sát Ismail Haniyeh ở Iran và Saleh al-Arouri ở Lebanon.

Khalil Al-Hayya (ở giữa)- mục tiêu ám sát của Israel.

Tấn công vào Qatar sẽ là cuộc tấn công nhằm vào một quốc gia có chủ quyền, vốn đóng vai trò trung gian quan trọng trong các cuộc đàm phán ngừng bắn và là nơi có sự hiện diện quân sự lớn của Mỹ.

Trong khi đó, mối quan hệ giữa Qatar và Mỹ ngày càng phát triển. Lầu Năm Góc sử dụng Căn cứ Không quân Al-Udeid làm cơ sở lớn nhất trong khu vực trong hơn hai thập kỷ. Năm 2022, cựu Tổng thống Joe Biden tuyên bố quốc gia vùng Vịnh này là đồng minh quan trọng ngoài NATO.

Năm ngoái, các nguồn tin từ Mỹ và Qatar nói với CNN rằng nước này đã đồng ý trục xuất các nhà lãnh đạo Hamas, nhưng lời hứa đã không được thực hiện, khi một số nhà lãnh đạo của nhóm này vẫn ở lại Doha.

Vào tháng 5, ông Trump đến thăm quốc gia vùng Vịnh này, hứa với Qatar rằng "chúng tôi sẽ bảo vệ đất nước này". Doha đã cam kết một khoản cam kết kinh tế trị giá 1,2 nghìn tỷ USD cho Mỹ trong chuyến thăm ngắn ngủi của ông Trump tại quốc gia này và tặng chính phủ của ông một chiếc máy bay phản lực khổng lồ để sử dụng làm Không lực Một.

Ông Trump đến thăm Qatar. (Ảnh: Reuters)

Israel có mối quan hệ phức tạp riêng với Qatar. Hai quốc gia Trung Đông này không có quan hệ chính thức, nhưng trong nhiều năm, các quan chức đã qua lại nhiều lần để thảo luận về các vấn đề liên quan đến Qatar.

Nhưng mối quan hệ đã xấu đi đáng kể kể từ khi chiến tranh ở Gaza bắt đầu, khi các quan chức Israel ngày càng bày tỏ sự tức giận đối với Qatar, cáo buộc chính phủ dung túng cho Hamas và không gây đủ áp lực để họ đồng ý ngừng bắn.

Chính phủ Israel kết luận rằng việc tấn công Qatar là xứng đáng với rủi ro. Trong những tuần gần đây, họ đẩy nhanh việc lên kế hoạch cho nhiệm vụ phức tạp này. Khi Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tiếp tục tấn công Thành phố Gaza, Không quân Israel đã chuẩn bị cho cuộc tấn công đầu tiên của Israel vào một quốc gia Ả Rập vùng Vịnh.

Vấn đề chỉ còn là thời điểm.

Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Trung tướng Eyal Zamir và Giám đốc Mossad David Barnea, người thường xuyên có mặt tại Doha trong hai năm qua, đã đặt câu hỏi về thời điểm của chiến dịch, vốn diễn ra chỉ vài ngày sau khi Mỹ đưa ra đề xuất ngừng bắn mới.

Nhưng gần đây, cả hai đã bị gạt sang một bên trong một số quyết định an ninh quan trọng khi Thủ tướng Netanyahu ưu tiên các yêu cầu của đối tác liên minh cực hữu.

Zamir đã phản đối kế hoạch của chính phủ nhằm tiếp quản và chiếm đóng Thành phố Gaza, cảnh báo rằng điều này sẽ đặt binh lính và 48 con tin còn lại vào tình thế nguy hiểm. Những lo ngại của ông bị gạt sang một bên. Vào tháng 2, Barnea bị thay thế ở vị trí người đứng đầu nhóm đàm phán Israel, và Ron Dermer, người bạn thân của ông Netanyahu, tiếp quản.

Giờ đây, ông Netanyahu một lần nữa lại thúc đẩy chiến dịch bất chấp sự e ngại của hai quan chức an ninh cấp cao này.

Tòa nhà bị hư hại sau cuộc tấn công của Israel ở Qatar. Ảnh: Reuters.

Theo một quan chức Israel, chiến dịch nhận được phê duyệt sơ bộ vào đầu tuần.

Shin Bet, cơ quan an ninh nội bộ của Israel - cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc giám sát Hamas, có thông tin tình báo rằng các quan chức cấp cao của Hamas đang nhóm họp tại Doha để thảo luận về đề xuất mà Mỹ đưa ra.

Mục tiêu chính là Al-Hayya. Israel đã trì hoãn chiến dịch một ngày để xác minh danh tính. Phê duyệt cuối cùng được đưa ra chỉ vài giờ trước cuộc tấn công.

Israel chờ đợi để thông báo cho Mỹ

Chiều thứ ba, hơn 10 máy bay chiến đấu của Israel xuất kích trên bầu trời Trung Đông để thực hiện cuộc tấn công. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) chưa công bố loại máy bay hoặc vũ khí nào được sử dụng trong chiến dịch này, nhưng các máy bay chiến đấu F-35I, F-15 và F-16 của Israel đã được sử dụng rộng rãi trong cuộc xung đột kéo dài 12 ngày với Iran, tương tự như một chiến dịch ở Qatar.

Các máy bay này được mua từ Mỹ.

Mỹ duy trì sự hiện diện quân sự quy mô lớn tại Căn cứ Không quân Al-Udeid ngay ngoại ô Doha. Cơ sở rộng lớn này là trung tâm cho phần lớn các hoạt động của Không quân Mỹ tại Trung Đông, và Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ, cơ quan quản lý các hoạt động của Mỹ trong khu vực, sẽ coi bất kỳ máy bay nào không xác định bay đến đều là mối đe dọa tiềm tàng. Qatar cũng tự hào sở hữu một trong những hệ thống radar cảnh báo sớm tiên tiến nhất trong khu vực, kết hợp với hệ thống tên lửa phòng không Patriot.

Israel phải thông báo cho Mỹ mà không gây nguy hiểm cho hoạt động. Việc cảnh báo trước quá nhiều sẽ cho chính quyền Trump thời gian để báo cho Qatar, và Qatar có thể thông báo cho Hamas về cuộc tấn công.

Thủ tướng Israel Netanyahu. (Ảnh: Reuters)

Khi các máy bay chiến đấu của Israel cắt ngang bầu trời hướng đến mục tiêu, ông Netanyahu ở trong Trung tâm Chỉ huy Tác chiến Đặc biệt của Shin Bet ở miền trung Israel. Trong một bức ảnh do Shin Bet công bố, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz và Chánh văn phòng của ông Netanyahu đang nhìn qua vai ông.

Lúc 3h46 chiều, hơn 10 quả đạn đã tấn công tòa nhà dân cư ở trung tâm Doha trong một cuộc tấn công mà IDF gọi là "chính xác".

Israel đợi đến phút cuối mới thông báo cho chính quyền Trump về cuộc tấn công, vì biết rằng Mỹ sẽ ngay lập tức thông báo cho Qatar.

Thay vì một cuộc gọi trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo - điều không có gì bất thường giữa ông Netanyahu và ông Trump - thông báo quan trọng về một cuộc tấn công chưa từng có vào đồng minh của Mỹ đã đi khá vòng vèo.

Vị tướng hàng đầu của Mỹ, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Dan Caine, đã thông báo cho ông Trump về chiến dịch này. Ông Trump đã thông báo cho đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, người sau đó đã thông báo cho phía Qatar.

Khi phía Qatar nhận được cuộc gọi, cuộc không kích đã diễn ra 10 phút trước đó.

Sau cuộc không kích

Israel đã nhanh chóng nhận hoàn toàn trách nhiệm về vụ tấn công nhằm cố gắng tách Mỹ khỏi nhiệm vụ. Ông Netanyahu nói rằng đó là một "chiến dịch hoàn toàn độc lập của Israel". Tuyên bố này được đưa ra theo yêu cầu của Mỹ.

Thủ tướng Qatar đã rất tức giận, gọi vụ tấn công là "khủng bố nhà nước".

Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với CNN, ông Al-Thani nói: “Nếu chúng ta xem xét mô hình hành động của ông Netanyahu kể từ ngày 7/10, kể từ khi chiến tranh bắt đầu, thì đó là một hành động rất có hệ thống nhằm phá hoại mọi cơ hội ổn định, hòa bình và giải cứu con tin của chính ông ta".

Đối với Israel, vấn đề lớn hơn nằm ở Mỹ. Ông Trump cho biết "rất không hài lòng về mọi khía cạnh" của cuộc không kích. Một số cố vấn của Trump đã tức giận về quyết định thực hiện cuộc tấn công. Nhiều người thất vọng vì họ không thể đưa ra ý kiến hoặc cảnh báo người Qatar.

Vài giờ sau cuộc không kích, ông Netanyahu đã nói chuyện với ông Trump qua hai cuộc điện thoại riêng biệt. "Các cuộc trò chuyện rất tốt đẹp", một quan chức Israel cho biết.

Israel mô tả vụ tấn công là một bước đi có thể đưa chiến tranh đến gần hồi kết, tương tự như tuyên bố mà họ đã đưa ra sau khi sát hại các thủ lĩnh Hamas là Yahya Sinwar và em trai Mohammed Sinwar ở Gaza. Tuy nhiên, cuộc xung đột hiện chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là tròn hai năm. Giữa sự thất vọng của Mỹ và việc Qatar tuyên bố ông Netanyahu “đã dập tắt mọi hy vọng cho những con tin đó”, nỗ lực đàm phán đột nhiên không có hướng đi rõ ràng nào.

Tối thứ Ba, Hamas tuyên bố Israel đã không ám sát được Al-Hayya và phái đoàn đàm phán. Thay vào đó, năm thành viên cấp thấp của Hamas đã thiệt mạng trong vụ tấn công, cùng với một nhân viên an ninh người Qatar.

Phương Anh (Nguồn: CNN )