Bí mật kinh doanh bất bại biến McDonald's thành gã khổng lồ bất động sản lọt top 5 thế giới

McDonald’s là một công ty kinh doanh bất động sản khi vay ngân hàng mua đất rồi cho thuê cố định với mức giá do họ đặt sẵn dưới danh tiếng nhượng quyền thương hiệu. Năm 2019, tổng giá trị bất động sản mà McDonald’s nắm giữ lên đến 39 tỷ USD, biến thương hiệu này thành hãng kinh doanh nhà đất lớn thứ 5 thế giới.

Ít ai biết được rằng bí mật của McDonald’s không hề nằm ở việc bán bánh burger hay những chiêu trò quảng cáo. Sự thành công và mở rộng nhanh chóng của những chuỗi đồ ăn nhanh như McDonald’s nằm ở địa điểm. Nói một cách đơn giản, yếu tố đảm bảo cho sự thành công vượt bậc và bền vững của đế chế này chính là việc kinh doanh bất động sản.

McDonald’s thực chất kinh doanh gì?

Khởi đầu từ một nhà hàng nhỏ tại California

Được thành lập bởi Richard và Maurice McDonald’s vào đầu những năm 1940, McDonald’s đi tiên phong trào lưu xây dựng hệ thống cung cấp dịch vụ nhanh - một hệ thống đơn giản sử dụng hiệu quả mô hình dây chuyền tại các nhà hàng để chế biến hamburger.

McDonald’s ban đầu chỉ phục vụ bánh hamburger và các bữa ăn gia đình tại một nhà hàng ở thị trấn nhỏ tại California. Đây được coi như là một cú hít lớn thời đó khi mà khách hàng mệt mỏi trong việc chờ đợi hàng giờ để thưởng thức bữa ăn tại các nhà hàng lân cận khác.

Du khách bắt đầu đổ xô đến nhà hàng của anh em McDonald’s để có được những món ăn ngon với giá cả phải chăng mà chỉ mất vài phút chờ đợi.

Dù thành công như vậy, McDonald’s đã mất một thời gian khá dài để trở thành một trong những thương hiệu nhà hàng hàng đầu thế giới. Công ty này chỉ nộp đơn đăng ký nhãn hiệu vào năm 1961, và giới thiệu linh vật là chú hề Ronald McDonald cùng năm đó.

Cửa hàng McDonald’s đầu tiên trên thế giới

Ray Kroc, một doanh nhân sinh ra tại Chicago, đã giúp đỡ anh em nhà McDonald mở rộng cơ hội kinh doanh sang vùng Nam California. McDonald’s mở thêm 9 nhà hàng vào cuối những năm 1950 và nhanh chóng trở thành thương hiệu hàng đầu.

Ngày nay, McDonald’s quản lý hơn 36.000 nhà hàng trên toàn thế giới, phục vụ mọi thứ từ bữa sáng với chiếc bánh McMuffins đến những món ăn độc đáo như McShrimp. Là một trong những tập đoàn toàn cầu thực sự trên thế giới, các nhà hàng của McDonald’s có thể được tìm thấy ở hầu hết các quốc gia.

Sự phát triển này đã thu hút được nhiều lời khen ngợi từ các nhà phân tích kinh doanh và cả những lời khinh miệt từ các nhà bảo tồn văn hóa, những người cho rằng McDonald’s đã góp phần gây xói mòn văn hóa của nhiều quốc gia. Đặt đạo đức của công ty sang một bên, thành công của chuỗi nhà hàng này vẫn là không thể phủ nhận, và nó là một trong những thành công lớn nhất của thế kỷ 20.

Ông Ray Kroc

Tuy nhiên, khoảng 20 năm sau, McDonald mới trở nên nổi tiếng là một thương hiệu nhượng quyền những năm 1960. Và sau gần 80 năm, McDonald đã có mặt hơn 100 quốc gia và có khoảng 40.000 cửa hàng trên toàn thế giới.

Nhưng người đóng góp công sức lớn trong việc phát triển và xây dựng thương hiệu là Ray Knoc - người mà nhiều người vẫn lầm tưởng ông là người sáng lập ra McDonald. Năm 52 tuổi, Ray Knoc đã sáng suốt khi mua lại McDonald với giá 2,7 triệu USD và chính thức trở thành ông chủ của McDonald.

Trước khi có quyết định này, ông đã phát triển thương hiệu này một cách chóng mặt. Đã có những lúc hai anh em nhà McDonald sợ hãi vì phát triển quá nhanh và muốn dừng lại.

Hiện nay, với số lượng hàng chục ngàn cửa hàng, có vị trí đắc địa, nguồn thu từ nhượng quyền có thể nói là rất lớn. Đặc biệt, các cửa hàng của McDonald phần lớn có thể cung cấp dịch vụ Drive-thru.

Dịch vụ này cho phép người mua ngồi ngay trong ô tô nhưng vẫn có thể mua được hàng hóa bằng cách lái xe quanh cửa hàng của họ. Vì vậy, lượng khác hàng và doanh thu từ thức ăn nhanh vẫn duy trì và tăng trưởng.

Ray Kroc đã mua lại toàn bộ BĐS của McDonald's trước khi mua lại cả tập đoàn này

Bí mật của McDonald, những ‘ông trùm’ địa ốc phải kính nể

Với giá trị bất động sản ngày càng tăng trong những thập niên gần đây, khấu hao bất động sản dường như không có. Ngược lại, nó còn tăng nhanh trong bối cảnh xã hội hiện nay. Điều này khiến giá trị tài sản của McDonald ngày càng tăng.

Khi đó, giá trị thế chấp để mở rộng đầu tư tại ngân hàng cũng tăng, và chắc chắn McDonald sẽ được hưởng mức lãi suất cho vay cực kì thấp. Đây là một lợi thế để McDonald mở rộng đầu tư và tạo lợi thế cạnh tranh với các đối thủ còn lại.

Theo số liệu năm 2014, doanh thu của McDonald từ bất động sản những năm 2009 đến 2014 là 6.11 tỷ đô la. Trong khi đó phí thường niên và phí nhượng quyền chưa được 4 tỷ đô la. Đây là một con số chứng minh rằng McDonald là công ty bất động sản đúng hơn là một công ty kinh doanh thức ăn nhanh.

McDonald’s là một công ty chuyên kinh doanh bất động sản hơn là hoạt động trong mảng nhà hàng ăn uống

Việc kinh doanh bất động sản của McDonald phụ thuộc phần lớn vào sự phát triển thương hiệu. Vì một khi thương hiệu McDonald còn giữ vị trí số 1, thì doanh thu từ nhượng quyền, cho thuê, bán bất động sản cho nhà đầu tư sẽ tăng tương ứng. Do vậy, để có được doanh thu khủng từ bất động sản, McDonald cũng chú trọng duy trì phong độ về chất lượng, dịch vụ mà họ đã làm được trong suốt thời gian qua.

Điển hình là McDonald quyết định đầu tư 6 tỷ USD để hiện đại hóa chuỗi cửa hàng tại Mỹ, năm 2018 và 2019. Ngân sách này dùng để làm mới chuỗi cửa hàng để nâng cao dịch vụ và nhận diện thương hiệu.

Đây được coi là việc làm cần thiết để duy trì vị trí số 1 ở Mỹ, trong khi các đối thủ của McDonald đang có những lợi thế kinh doanh hơn McDonald. Đơn cử như Subway đang có số của hàng bán lẻ ở Mỹ nhiều hơn họ, và chiếm 10.8% thị phần so với 17% thị phần của McDonald, theo số liệu 2017.

"Tôi không kinh doanh Hamburger. Tôi kinh doanh bất động sản"

Trong một lần diễn thuyết tại Đại học Texas-Mỹ, Nhà sáng lập Ray Kroc của McDonald’s đã hỏi các sinh viên bên dưới: "Đố các bạn, tôi kinh doanh cái gì?". Hầu hết các sinh viên đều cười vì nghĩ rằng Ray đang nói đùa. Không có ai trả lời cả, Ray lại hỏi lần nữa: "Theo các bạn thì tôi kinh doanh cái gì?".

Hầi hết mọi người đều cho rằng McDonald’s là hãng kinh doanh dịch vụ ẩm thực chứ không phải bất động sản

Các sinh viên lại cười và cuối cùng một người la to: "Ray, ai mà không biết ông kinh doanh Hamburger chứ." Ray tỏ vẻ khoái trá: "Tôi cũng nghĩ anh sẽ nói như vậy." Ông ngừng một lúc và nói nhanh: "Này các bạn, tôi không kinh doanh Hamburger. Tôi kinh doanh bất động sản!".

Trên thực tế, McDonald’s là một công ty chuyên kinh doanh bất động sản hơn là hoạt động trong mảng nhà hàng ăn uống. Báo cáo tài chính năm 2019 của McDonald’s cho thấy tổng giá trị tài sản bao gồm trang thiết bị, bất động sản… trước khi khấu trừ đạt tới 39 tỷ USD. Con số này biến McDonald’s trở thành hãng kinh doanh bất động sản lớn thứ 5 thế giới tính theo tổng giá trị tài sản.

Vậy tại sao mọi người lại cho rằng McDonald’s là hãng kinh doanh dịch vụ ẩm thực chứ không phải bất động sản? Câu chuyện này liên quan đến hoạt động nhượng quyền của thương hiệu nổi tiếng này.

Tương tự như những chuỗi đồ ăn nhanh khác như Subway hay Burger King, hãng McDonald’s mở rộng nhanh chóng nhờ chiến lược nhượng quyền thương hiệu thay vì tự mở các chi nhánh. Khoảng 85% số nhà hàng mang tên McDonald’s có chủ sở hữu là những người ký hợp đồng nhượng quyền, thuê tên thương hiệu với chuỗi đồ ăn nhanh này.

Nghe đến đây nhiều người sẽ lầm tưởng McDonald’s dựa chủ yếu vào việc thu phí bản quyền, nhượng quyền thương hiệu. Thế nhưng chiến lược của chuỗi đồ ăn nhanh này lại tinh vi hơn nhiều.

McDonald's xuất hiện ở hầu hết các quốc gia trên thế giới

Với kinh nghiệm lâu năm trong ngành bất động sản, các cửa hàng của McDonald’s đều sở hữu những vị trí đắc địa như góc hai mặt tiền hay trên những con đường lớn sầm uất. Hãng không chỉ đơn thuần việc thuê một mặt bằng để kinh doanh mà họ sẽ đàm phán để thuê mua hoặc nhờ một đối tác tài chính đứng vào hỗ trợ để mua lại toàn bộ mặt bằng này.

Với uy tín của mình, McDonald’s dễ dàng vay được vốn từ ngân Hàng. Như vậy họ chỉ cần bỏ ra 1/3 số tiền để mua lại bất động sản đó. 2/3 số tiền còn lại, ngân hàng hay các đối tác tài chính sẽ cho vay.

Số tiền lãi cộng với lợi nhuận hàng tháng sẽ được trả bằng chính dòng tiền từ hoạt động kinh doanh của McDonald’s. Điều thú vị là sau vài năm, McDonald’s dần trả hết nợ và sở hữu được những khu đất này. Với tính chất tăng giá theo thời gian của bất động sản, tổng giá trị của McDonald’s cũng tăng theo.

Đối với những chủ sở hữu nhượng quyền, họ sẽ buộc phải ký kết hợp đồng kinh doanh theo tiêu chuẩn của McDonald’s, qua đó trả phí nhượng quyền và tiền thuê đất theo hợp đồng. Bất cứ ông chủ nào muốn từ bỏ cuộc chơi cũng sẽ được McDonald’s loại trừ và tìm kiếm một đối tác mới.

Tất nhiên, hãng cũng phải duy trì tiêu chuẩn, hình ảnh và doanh thu cho những đối tác này để gián tiếp thu lợi cho vay vốn kinh doanh bất động sản.

Khi danh tiếng và tổng tài sản của McDonald’s đi lên, hãng sẽ nhận được những khoản vay ngày càng ưu đãi từ ngân hàng và cứ thế như một quả cầu tuyết, công ty liên tục mở rộng. Mô hình này thường được gọi là kinh doanh bất động sản dòng tiền kép.

Các cửa hàng của McDonald’s đều sở hữu những vị trí đắc địa như góc hai mặt tiền hay trên những con đường lớn sầm uất

Năm 2019, khoảng 64% trong số 11,6 tỷ USD tiền nhượng quyền của McDonald’s đến từ tiền thuê đất. Xin được nhắc rằng những ông chủ muốn được nhượng quyền kinh doanh McDonald’s phải trả cái giá không hề rẻ. Tại Mỹ, họ phải thanh toán tiền cọc 1-2 triệu USD, phí nhượng quyền khoảng 45.000 USD cùng nhiều khoản thanh toán khác.

Một nghiên cứu từng chỉ ra rằng bình quân các nhà hàng nhượng quyền tại Mỹ trả 6-10% doanh số của họ cho tiền thuê đất, thì với McDonald’s, con số này lên đến 8,5-15%.

Rõ ràng, McDonald’s là một công ty kinh doanh bất động sản khi vay ngân hàng mua đất rồi cho thuê cố định với mức giá do họ đặt sẵn dưới danh tiếng nhượng quyền thương hiệu. Hãng hoàn toàn có thể tìm ông chủ mới sau khi hợp đồng nhượng quyền hết hạn hoặc đơn giản là bán khu đất đó đi.

Thậm chí trong thời kỳ khủng hoảng, McDonald’s còn có cơ hội mua đất với giá rẻ hơn để kinh doanh và phát triển. Đây là một trong những yếu tố khiến thương hiệu này tiếp tục mở rộng bất chấp suy thoái kinh tế 2008.

Đại dịch không hề ảnh hưởng tới chuỗi kinh doanh đồ ăn nhanh

Dịch bệnh chẳng ảnh hưởng nhiều khi người dân tìm đến những đồ ăn rẻ tiền nhiều hơn thay vì các nhà hàng hạng sang

Khủng hoảng kinh tế, đại dịch COVID-19 là những thảm họa với những ngành như hàng không hay du lịch. Tuy nhiên với những chuỗi đồ ăn nhanh, suy thoái kinh tế có vẻ chẳng ảnh hưởng nhiều khi người dân tìm đến những đồ ăn rẻ tiền thay vì các nhà hàng hạng sang.

Trong suốt thời kỳ 2008 - 2010 khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu diễn ra, một loạt các nhà hàng, doanh nghiệp phải đóng cửa thì những chuỗi đồ ăn nhanh như Subway lại mở rộng tới thêm 6.000 chi nhánh. Chuỗi KFC thì mở tới hơn 300 còn McDonald’s mở tới hơn 600 địa điểm mới.

Lấy McDonald's làm ví dụ, tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của chuỗi đồ ăn nhanh này đạt tới 29% trong cùng kỳ, trở thành một trong những chuỗi kinh doanh thành công nhất mùa khủng hoảng.

Nếu chỉ là sự thành công kì diệu của việc bán những suất ăn với gà rán và bánh kẹp mà tạo ra cả một tập đoàn khổng lồ thì ngoài McDonald’s, chúng ta còn thấy cả KFC, vốn không xa lạ. Tuy nhiên, điểm khác biệt của McDonald’s so với các tập đoàn thức ăn nhanh khác ở chỗ, nếu không xét đến thương hiệu, về bản chất, kinh doanh tập đoàn này là một tập đoàn bất động sản hàng đầu thế giới.

McDonald's khó có cửa để cạnh tranh với quán ăn đường phố Việt Nam

Hải Yến