Bí mật tên lửa Nga 9M729 khiến Mỹ rút khỏi Hiệp ước hạt nhân và EU thấp thỏm
Dường như Nga đã tận dụng việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước hạt nhân INF để triển khai sử dụng tên lửa hành trình 9M729 có tầm bắn xa trong xung đột Ukraine, khiến cả Kiev lẫn Brussels đều lo ngại về an ninh của mình.
Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha cho hay, Nga trong những tháng gần đây đã tấn công Ukraine bằng một loại tên lửa hành trình mà quá trình phát triển bí mật của vũ khí này đã thúc đẩy Tổng thống Mỹ Trump từ bỏ một hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân ký với Nga.
Bình luận của Ngoại trưởng Sybiha là xác nhận đầu tiên về thông tin Nga đã sử dụng tên lửa 9M729 (phóng từ mặt đất) trong tác chiến cả ở Ukraine và nơi khác.
Tên lửa hành trình 9M729 của Nga. Ảnh: Reuters.
Một quan chức cấp cao khác của Ukraine tiết lộ, Nga đã phóng tên lửa loại này vào Ukraine tới 23 lần kể từ tháng 8/2025. Nguồn tin này bổ sung, Ukraine cũng ghi nhận Nga phóng tên lửa 9M729 vào năm 2022.
Bộ Quốc phòng Nga chưa lập tức hồi âm lại đề nghị bằng văn bản về việc đưa ra bình luận trước thông tin trên.
Bộ Ngoại giao Ukraine không cung cấp chi tiết, bao gồm ngày tháng, về các vụ tập kích bằng 9M729. Đại diện ngoại giao Ukraine cho biết, các vụ tập kích này bắt đầu vào ngày 21/8, chưa đầy một tuần sau thượng đỉnh Trump - Putin ở bang Alaska.
Phóng viên Reuters đã xem lại hình ảnh các mảnh vỡ từ một vụ tập kích của Nga ngày 5/10 vào làng Lapaiivka (Ukraine) cách lãnh thổ Nga trên 600km. Hình ảnh cho thấy 2 mảnh vỡ tên lửa, bao gồm một ống chứa hệ thống dây cáp, được đánh dấu 9M729.
Tên lửa tầm xa mang được đầu đạn hạt nhân
Hỏa tiễn 9M729 từng khiến Mỹ từ bỏ Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm xa (INF) vào năm 2019. Washington cho rằng tên lửa này vi phạm Hiệp ước đó và có thể bay xa vượt ra ngoài cự ly 500km mặc dù Moscow phủ nhận điều này.
Tên lửa 9M729 có khả năng mang đầu đạn hạt nhân hoặc thông thường, với tầm bay 2.500km, theo trang web Missile Threat của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Washington.
Một nguồn tin quân sự cho hay, một quả tên lửa 9M729 do Nga phóng vào ngày 5/10 đã bay hơn 1.200km tới điểm va chạm ở Ukraine.
Ngoại trưởng Ukraine Sybiha viết: “Việc Nga sử dụng tên lửa 9M729 bị cấm trong Hiệp ước INF để tấn công Ukraine trong những tháng qua cho thấy ông Putin không coi trọng nỗ lực ngoại giao của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine”.
Ông Sybiha nói với Reuters rằng Kiev ủng hộ đề xuất hòa bình của Tổng thống Trump và rằng Nga sẽ đối diện áp lực tối đa buộc họ phải tiến tới hòa bình. Nhà ngoại giao Ukraine tuyên bố, việc nâng hỏa lực tầm xa của Kiev sẽ giúp thuyết phục Moscow chấm dứt xung đột Ukraine.
Kiev đã hối thúc Washington cung cấp cho họ tên lửa tầm xa Tomahawk không bị INF cấm do loại tên lửa này chỉ được phóng từ biển. Nga cho rằng đây là bước leo thang nguy hiểm.
Thách thức an ninh toàn châu Âu
Việc sử dụng tên lửa 9M729 mở rộng kho vũ khí tầm xa của Nga được dùng để tập kích Ukraine, đồng thời phù hợp với cách Nga gửi thông điệp răn đe tới châu Âu khi ông Trump nỗ lực tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột, theo các nhà phân tích quân sự phương Tây.
William Alberque - nhà nghiên cứu tại trung tâm “Diễn đàn Thái Bình Dương” phát biểu: “Tôi nghĩ rằng ông Putin đang cố gắng tăng áp lực cho việc đàm phán về Ukraine”. Ông này bổ sung rằng tên lửa 9M729 được thiết kế để bắn tới các mục tiêu ở châu Âu.
Nga thử tên lửa hành trình Burevestnik chạy bằng năng lượng hạt nhân vào tuần trước và hôm 29/10 lại công bố tiếp là họ đã thử thành công một ngư lôi cũng chạy bằng năng lượng hạt nhân, được đặt tên là Poseidon.
Nhà Trắng không phản ứng lại những câu hỏi cụ thể về việc Nga sử dụng tên lửa 9M729. Hôm 30/10, Tổng thống Trump ra lệnh cho quân đội nối lại việc thử vũ khí hạt nhân với lý do “các nước khác tiến hành chương trình thử nghiệm hạt nhân”.
Sau khi Mỹ rút khỏi Hiệp ước INF (cấm các tên lửa phóng từ mặt đất với tầm bắn từ 500 - 5.500km), Nga tuyên bố ngừng triển khai tên lửa tầm xa trong khi phương Tây nói rằng Nga đã triển khai một số tên lửa 9M729.
Ngày 4/8, ngay trước khi sử dụng tên lửa ở Ukraine, Nga tuyên bố họ sẽ không còn giới hạn về nơi triển khai tên lửa có tầm bắn INF có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.
John Foreman - cựu tùy viên quốc phòng Anh tại Moscow và Kiev, cho biết nếu như Nga thực sự sử dụng tên lửa với tầm bắn INF ở Ukraine thì đây là một thách thức đối với an ninh châu Âu chứ không riêng gì Ukraine.
