Bí mật về gia tộc ba đời giàu nhất Trung Quốc

Với 3 thế hệ liên tiếp có người giàu nhất Trung Quốc, gia tộc họ Rong là một trong những trường hợp hiếm hoi duy trì được sự giàu có, ảnh hưởng và vị thế xã hội trong suốt hơn 100 năm qua.

Từ những bước đi đầu tiên với tiệm cầm đồ nhỏ ở Thái Thương, gia đình họ Rong đã từng bước xây dựng một đế chế công nghiệp và tài chính được xem là hình mẫu trong lịch sử kinh tế tư nhân Trung Quốc.

Rong Xitai là người đặt nền móng cho sự thịnh vượng của gia tộc họ Rong. Rong Xitai khởi đầu từ một tiệm cầm đồ ở Thái Thương. Năm 1896, ông mở ngân hàng Guangsheng tại Thượng Hải, đưa hai con trai Rong Zongjing và Rong Desheng vào làm quản lý và kế toán. Đây là bước ngoặt giúp gia sản nhà họ Rong ngày càng lớn mạnh.

Bột mì và sợi bông: Hai trụ cột của đế chế họ Rong

Ý tưởng sản xuất bột mì và sợi bông nội địa bắt nguồn từ quan sát của Rong Desheng tại cảng biển: hàng nhập khẩu đang chiếm lĩnh thị trường, khiến tiền của người Trung Quốc chảy vào túi người nước ngoài.

4 thành viên chủ chốt của gia tộc họ Rong (từ trái sang phải) qua nhiều đời gồm: Rong Zongjing, Rong Desheng, Rong Yiren, Rong Zhijian. Ảnh: Baike

Rong Desheng, khi đó 27 tuổi, đã cùng anh trai Rong Zongjing, 29 tuổi, xây dựng nhà máy bột mì của riêng người Trung Quốc. Nhà máy bột mì Bảo Hưng ra đời năm 1902. Dù khởi đầu gặp nhiều khó khăn, anh em họ Rong nhanh chóng tận dụng bối cảnh quốc tế như chiến tranh Nga – Nhật và Thế chiến I để lấp khoảng trống cung ứng, đưa sản phẩm nội địa lên chiếm lĩnh thị trường.

Năm 1922, các nhà máy của anh em họ Rong đã chiếm 1/3 thị trường bột mì toàn quốc.

Nhận thấy ăn và mặc là hai nhu cầu lớn, họ lấn sân sang ngành dệt. Trong thời kỳ phong trào tẩy chay hàng Nhật diễn ra mạnh mẽ, sản phẩm của họ trở thành lựa chọn hàng đầu, đưa Rong Zongjing và Rong Desheng được mệnh danh là "Vua bột mì" và "Vua sợi" – hai vị trí then chốt trong công nghiệp Trung Quốc đầu thế kỷ 20.

Từ công nghiệp đến tài chính

Thế hệ thứ ba của gia tộc - Rong Yiren, đã đưa họ Rong đặt chân sang lĩnh vực tài chính quốc gia. Năm 1979, ông được lãnh đạo Đặng Tiểu Bình tin tưởng giao trọng trách thành lập Công ty Tín thác và Đầu tư Quốc tế Trung Quốc (CITIC). Đây là tổ chức kinh tế đầu tiên của Trung Quốc có vai trò thu hút vốn quốc tế và đưa doanh nghiệp Trung Quốc ra thế giới.

Dưới sự chèo lái của Rong Yiren, CITIC phát hành thành công 10 tỷ yen trái phiếu tại Nhật Bản năm 1982 – một trong những cột mốc lịch sử của dòng vốn quốc tế vào Trung Quốc thời kỳ mở cửa. Không nhận lương, không giữ cổ phần, ông để lại một di sản tài chính đồ sộ và được quốc tế đánh giá cao. Năng lực của ông được cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger ca ngợi: "Một doanh nhân vừa hiểu kinh tế kế hoạch, vừa am tường kinh tế thị trường như ông Rong quả là của hiếm".

Sự nghiệp này được con trai ông – Rong Zhijian kế thừa và tiếp tục phát triển, từng được vinh danh là người giàu nhất Trung Quốc.

Bí quyết thịnh vượng trăm năm

Các thành viên trong gia đình ông Rong Yiren. Ảnh: Baike

Gia tộc họ Rong đã phá vỡ lời nguyền "không ai giàu ba họ" nhờ vào những di sản tinh thần truyền lại qua nhiều thế hệ.

Yếu tố quan trọng nhất giúp gia tộc họ Rong giữ được sự thịnh vượng trong suốt trăm năm là cách thức quản lý tài sản và nguyên tắc đạo đức chặt chẽ.

Bí quyết nằm ở hai câu gia huấn nổi tiếng. Thứ nhất là "Giữ vững sự ổn định, hành sự thận trọng, tuyệt đối không đầu cơ”, của người sáng lập Rong Xitai.

Thứ hai là lời của Rong Desheng khắc trên một cặp câu đối: "Mang hoài bão thượng đẳng, kết duyên trung đẳng, hưởng phúc hạ đẳng" - khuyên dạy về cách sống có chí nhưng khiêm nhường, biết dừng đúng lúc.

Bên cạnh gia huấn, gia tộc họ Rong xây dựng một “văn phòng gia đình” – tổ chức chuyên biệt để quản lý tài sản chung, điều phối quyền lực, đồng thời bảo vệ giá trị cốt lõi của dòng tộc.

Mỗi thành viên bước sang tuổi 18 sẽ tham gia vào hội đồng quản trị và được cấp quỹ riêng để khởi nghiệp, trong khi vẫn phải tuân thủ ba nguyên tắc tối thiểu: không nghiện ngập, không lừa đảo, không cờ bạc.

Nhờ cách làm này, các thế hệ sau có điều kiện phát triển độc lập, trong khi vẫn duy trì được tính kế thừa và trách nhiệm với tài sản chung.

Hoàng Minh (tổng hợp)