Ngay lối vào ngôi làng Ogimi có một tấm bia đá ghi: "Ở tuổi 80, bạn chỉ đơn thuần là một thanh niên. Ở tuổi 90, nếu tổ tiên mời bạn đến thiên đàng, hãy xin họ đợi đến khi bạn 100 tuổi, lúc này, bạn có thể cân nhắc điều đó".
Sống đến trăm tuổi là một thực tế ở ngôi làng này. Thống kê mới nhất cho thấy có 15 trong số 3.000 dân làng Ogimi là những người trăm tuổi. 171 người ở độ tuổi 90.
Tại sao Ogimi và những nơi khác trên đảo Okinawa có nhiều người sống thọ như vậy? Theo Craig Willcox, giáo sư sức khỏe cộng đồng và lão khoa tại Đại học Quốc tế Okinawa, điều đó xuất phát từ 3 yếu tố chính: chế độ ăn uống, tập quán xã hội và di truyền.
Khoảng 2/3 tuổi thọ liên quan đến chế độ ăn uống và cách sống, phần còn lại là do di truyền. GS Willcox khẳng định: “Tuổi thọ có trong di truyền của các gia đình ở đây"
Ngoài di truyền, chế độ ăn uống là yếu tố cần lưu ý để xác định cách sống thọ của người dân Okinawa. Người dân ở đây có cụm từ “nuchi gusui”, có thể dịch là "hãy để thức ăn là thuốc của bạn".
“Khoai lang, mướp đắng, thực phẩm biển giàu carotenoid như rong biển, rau lá xanh và trái cây trong chế độ ăn uống có tác dụng chống lão hóa, giúp giảm viêm, ứng kích oxy hóa. Chế độ ăn có hơn 5 khẩu phần trái cây cùng rau mỗi ngày, kết hợp nhiều cá, tốt cho tim mạch hơn thịt, đồng thời giúp ngăn ngừa ung thư và bệnh tim mạch”, Willcox nói.
Một số người cho rằng Chouju-zen, hay "thực phẩm trường thọ", giàu dinh dưỡng nhưng chứa ít calo, góp phần mang đến cuộc sống lâu dài cho người dân Okinawa. Giáo sư Willcox cho biết chế độ ăn truyền thống của người Okinawa giàu dinh dưỡng nhưng nghèo calo. Nguyên nhân là thay vì gạo trắng, khoai lang được coi là lương thực chính ở đây cho đến những năm 1960.
Chế độ ăn này là điều lý tưởng. Nghiên cứu cho thấy, nếu bạn hạn chế lượng calo trong khẩu phần ăn của động vật có vú, chúng sẽ sống lâu hơn rất nhiều.
Sự thiếu hụt năng lượng kéo dài sẽ kích hoạt chế độ tự duy trì, bạn thích ứng để có tỷ lệ chuyển đổi thực phẩm thành năng lượng có thể sử dụng cao hơn và kích hoạt các enzym thúc đẩy tuổi thọ.
Môi trường sống trên đảo Okinawa cũng không giống những nơi khác của Nhật Bản. Người Okinawa sống tại hòn đảo xinh đẹp, có khí hậu cận nhiệt đới, với mùa đông ôn hòa.
Cộng đồng ở đây có những sắp xếp giúp các cư dân lớn tuổi giữ được ikigai (khái niệm tiếng Nhật có nghĩa là "lý do tồn tại") trong cuộc sống của họ. Nghề dệt vải basho-fu mang lại cho nhiều người ở Ogimi một ikigai.
Tại trung tâm basho-fu, những người phụ nữ lớn tuổi thường làm sạch sợi và cuộn chỉ. Công việc này không chỉ giúp những người cao niên có thêm thu nhập, mà còn là cách để duy trì hoạt động xã hội.
Sự hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng còn được thể hiện thông qua moai - cơ chế xã hội tập hợp những nhóm người có cùng mối quan tâm lại với nhau, cho phép họ phát triển các kết nối tình cảm. Điều này quan trọng để giúp bạn sống lâu vì "cô đơn cũng tệ như hút thuốc vậy".
Moai là nơi bạn có thể trao đổi thông tin và giao tiếp với những người khác. Ông Takashi Inafuku, người dân Ogimi tham gia 2 moai, một với nhóm bạn cùng trường và một với đồng nghiệp cũ, cho biết: " Tôi nghĩ rằng tham gia moai, có chung sở thích và xả stress, có thể giúp tăng tuổi thọ".
Ở Ogimi việc tham gia nhiều moai là điều phổ biến, có người thậm chí tham gia đến 7 moai. Giáo sư Willcox cho biết ông đã gặp nhóm phụ nữ 80 tuổi và “họ đã ở cùng nhau từ khi còn học tiểu học".
Mời quý độc giả xem video: Vì sao người Nhật sống thọ nhất thế giới
An Lê