Biên đạo múa, đạo diễn Tuyết Minh - người kể chuyện bằng ngôn ngữ múa

Những vở múa do Tuyết Minh dàn dựng thường chia sẻ những điều tốt đẹp, những suy tư, trăn trở về số phận con người.

Khát vọng làm mới

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, bố và mẹ đều là nghệ sĩ tuồng, con đường đến với sân khấu của Tuyết Minh dường như được "gieo mầm" từ thuở nhỏ. Chị theo học tại Trường Cao đẳng Múa Việt Nam (nay là Học viện Múa Việt Nam) và có 4 năm tu nghiệp tại Pháp. Mỗi sáng tác của chị không chỉ đơn thuần là sự phô diễn kỹ thuật vũ đạo mà còn trở thành câu chuyện được kể bằng cơ thể, một triết lý được gợi mở bằng chuyển động, một thông điệp nhân văn thấm đẫm hơi thở thời đại.

"Trong các tác phẩm của Tuyết Minh, chuyển động ngoài vai trò kỹ thuật hình thể còn là "chữ viết" để ghi dấu tư tưởng, là "âm thanh vô thanh" để dẫn dắt khán giả đi vào thế giới nội tâm của nhân vật" - NSƯT Ca Lê Hồng nhận xét.

Biên đạo múa, đạo diễn Tuyết Minh. (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Tuyết Minh thường khai thác sự uyển chuyển, linh hoạt của cơ thể như một dòng chảy kết nối truyền thống và hiện đại. Chính vì vậy, dù là tái hiện hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong lịch sử hay khắc họa bi kịch, khát vọng của con người đương đại, múa dưới bàn tay Tuyết Minh luôn giàu tính biểu tượng, mở ra nhiều tầng nghĩa để khán giả tự chiêm nghiệm. Bên cạnh đó, tính nhân văn trong mỗi câu chuyện được kể bằng múa đều là một lát cắt đời sống, được thăng hoa bằng cảm xúc nghệ thuật. Có khi, đó là sự tri ân đối với quá khứ - nơi những con người bình dị đã cống hiến và hy sinh anh dũng.

Điểm nổi bật trong sự nghiệp của Tuyết Minh chính là việc đưa những tác phẩm văn học lớn như: "Truyện Kiều", "Vợ chồng A Phủ", "Quan Âm Thị Kính"… lên sân khấu múa, ballet và nhạc kịch. Với chị, múa không chỉ là những động tác uyển chuyển mà còn là ngôn ngữ kể chuyện, là phương tiện để chuyển tải tinh thần dân tộc, khát vọng nhân văn và sự đồng cảm giữa người nghệ sĩ với công chúng.

Một trong những tác phẩm gây tiếng vang của chị là nhạc kịch "Người cầm lái", dàn dựng cho Nhà hát Công an Nhân dân, đoạt giải xuất sắc tại Liên hoan Ca múa toàn quốc năm 2022. Với vở diễn này, chị chọn khắc họa Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng phong cách nhạc kịch - một thể loại mới mẻ và đầy thách thức. Chính khát vọng làm mới, cùng tình cảm đặc biệt dành cho Bác đã thôi thúc chị vượt qua áp lực để sáng tạo nên một tác phẩm giàu cảm xúc, nhân văn, mang đến cho khán giả một góc nhìn vừa gần gũi vừa sâu sắc về vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.

Kiến tạo giá trị tinh thần

Trước đó, Tuyết Minh cũng đã gây chú ý với dòng tác phẩm về các nhân vật lịch sử như Đức Thánh Trần Hưng Đạo, Quang Trung - Nguyễn Huệ, Hai Bà Trưng, nữ tướng Bùi Thị Xuân, nữ Anh hùng Võ Thị Sáu… Tuyết Minh tâm sự: "Tái hiện các nhân vật lịch sử không chỉ là cách gìn giữ ký ức dân tộc, mà còn là một phương thức nuôi dưỡng tình yêu Tổ quốc trong thế hệ trẻ".

Ngày 17-8 vừa qua, tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Đình (TP Hà Nội), chương trình nghệ thuật "80 năm - Vinh quang Công an Nhân dân Việt Nam" đã diễn ra trong không khí thiêng liêng, trang trọng. Với vai trò tổng đạo diễn kiêm tác giả kịch bản, Tuyết Minh đã kiến tạo một không gian nghệ thuật vừa uy nghiêm vừa giàu xúc cảm, tái hiện hành trình 80 năm lịch sử vẻ vang của lực lượng Công an Nhân dân. Chị cũng đã dàn dựng xuất sắc chương trình nghệ thuật chính luận "Hà Nội - Từ mùa thu lịch sử năm 1945" - tái hiện lịch sử hào hùng của thủ đô tại Quảng trường Cách mạng Tháng Tám (Hà Nội).

NSND Trần Minh Ngọc nhận xét: "Ngôn ngữ hình thể trong sáng tác của Tuyết Minh không dừng lại ở giá trị thẩm mỹ, mà còn hàm chứa tính giáo dục - khơi dậy ý thức lịch sử và bản sắc văn hóa dân tộc qua việc sử dụng chất liệu truyền thống hòa quyện với dàn dựng hiện đại. Người xem như được học lại bài học về nguồn cội văn hóa dân tộc. Có thể nói, Tuyết Minh đã khẳng định vị trí đặc biệt trong đời sống múa Việt Nam đương đại: một nghệ sĩ dùng hình thể để kiến tạo giá trị tinh thần, giáo dục thẩm mỹ và đánh thức tình người".

THANH HIỆP