Biến đổi khí hậu khiến não người bị teo nhỏ?

Nhà khoa học nhận thức tìm ra mối tương quan giữa biến đổi khí hậu và sự thay đổi của kích thước não người. Ảnh: Shutterstock.

Nhà khoa học nhận thức Jeff Morgan Stibel đến từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên (bang California, Mỹ) mới đây đã thực hiện một nghiên cứu, tìm ra mối liên hệ giữa thay đổi khí hậu trong quá khứ và sự sụt giảm kích thước bộ não của con người trong 50.000 năm qua. Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Brain, Behavior and Evolution vào đầu tháng 4, theo ScienceAlert.

"Với tình trạng nóng lên toàn cầu trong thời gian gần đây, điều quan trọng là chúng ta phải hiểu rõ tác động của biến đổi khí hậu (nếu có) đối với kích thước não người và sau đó là đối với hành vi của con người", ông Stibel viết.

Để thực hiện nghiên cứu này, ông Stibel đã thu thập dữ liệu về kích thước hộp sọ của con người từ 10 nguồn riêng biệt đã được công bố. Dữ liệu bao gồm 298 mẫu vật được tính bằng 373 phép đo. Nhà khoa học nhận thức cũng ước tính kích thước cơ thể - được điều chỉnh theo khu vực địa lý và giới tính - để ước tính kích thước của bộ não.

Các mẫu vật được ông Stibel gom lại thành từng nhóm khác nhau dựa theo độ tuổi hóa thạch. 4 nhóm được ông sử dụng trong nghiên cứu là 100 năm, 5.000 năm, 10.000 năm và 15.000 năm.

Sau đó, nhà nghiên cứu so sánh kích thước não bộ với 4 bản ghi khí hậu, bao gồm bản ghi dữ liệu nhiệt độ của Dự án Châu Âu về lõi băng ở Nam Cực tại Dome C. Lõi băng ở Dome C giúp đưa ra các phép đo chính xác về nhiệt độ bề mặt Trái Đất từ hơn 800.000 năm trước.

50.000 năm qua có sự xuất hiện của Cực đại Băng hà cuối cùng, khiến nhiệt độ trung bình trên trên Trái Đất luôn lạnh hơn và kéo dài cho đến cuối kỷ Pleistocen muộn. Từ thế Holocen trở đi, nhiệt độ trung bình tăng lên và đạt mức nhiệt như ngày nay.

Thông qua phân tích dữ liệu kích thước não bộ và các bản ghi khí hậu, ông Stibel tìm ra một mô hình chung cho thấy sự thay đổi kích thước não người có sự tương quan với biến đổi khí hậu, khi nhiệt độ tăng và giảm. Trong suốt thời kỳ ấm lên của thế Holocen, kích thước não con người có sự suy giảm đáng kể.

"Sự thay đổi kích thước não dường như diễn ra trong hàng nghìn năm sau khi khí hậu thay đổi. Điều này thể hiện rõ rệt sau Cực đại Băng hà cuối cùng, trong khoảng 17.000 năm", tác giả của nghiên cứu giải thích.

Phân tích cũng cho thấy độ ẩm và lượng mưa cũng có ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, mặc dù mức ảnh hưởng thấp hơn so với nhiệt độ.

Hiện vẫn còn những câu hỏi còn bỏ ngỏ về nguyên nhân chính xác gây ra những thay đổi trong kích thước bộ não con người. Mặc dù nghiên cứu của ông Stibel đã đưa ra những mối quan hệ rõ ràng giữa biến đổi khí hậu và sự khác biệt của kích thước não bộ, chúng ta vẫn phải thừa nhận một thực tế rằng chỉ khí hậu thì chưa đủ để giải thích cho tất cả sự thay đổi.

Theo ông Stibel, các yếu tố liên quan hệ sinh thái như động vật ăn thịt, tác động khí hậu gián tiếp như thảm thực vật, hoặc các yếu tố phi khí hậu như văn hóa và công nghệ đều có thể góp phần làm thay đổi kích thước não.

Sắp tới, giới khoa học sẽ cần thêm nhiều nghiên cứu để xác định những tác động của biến đổi khí hậu đối với sinh lý học con người là kết quả cụ thể của sự thay đổi nhiệt độ hay chỉ là tác động gián tiếp của những yếu tố khác khi môi trường thay đổi.

Thái An