Biểu tượng sinh động của tình đoàn kết chiến đấu đặc biệt

Thượng tướng, Tiến sĩ Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: Viết Lam

Đoàn chủ tịch chủ trì hội thảo có các đồng chí: Thượng tướng, Tiến sĩ Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Trung tướng Trịnh Văn Quyết, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị; Trung tướng Nguyễn Doãn Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Tư lệnh Quân khu 4; Tiến sĩ Thái Thanh Quý, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An; Thiếu tướng, Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Nhiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam.

Cùng dự hội thảo có các đồng chí: Sẻng Phết Hung Bun Nhuông, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam; Nò Bi Hả Đông Giao, Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Xiêng Khoảng và các đại biểu các cơ quan Bộ Quốc phòng, ban, ngành Trung ương và địa phương.

Khẳng định chiến thắng chiến lược quan trọng

Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng là một địa bàn có giá trị chiến lược quan trọng về quân sự, chính trị, kinh tế đối với nước Lào, một hướng chiến lược quan trọng trong kháng chiến chống Mỹ của ba nước Đông Dương và có tính chất phối hợp với chiến trường chung rất quan trọng, nhất là đối với cách mạng Việt Nam. Nhận thấy tầm quan trọng của địa bàn Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng đối với nước Lào và các nước Đông Dương nên Mỹ và lực lượng tay sai tìm mọi cách để chiếm lại khu vực này trong mùa mưa hằng năm.

Trung tướng Trịnh Văn Quyết, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị trình bày báo cáo đề dẫn hội thảo. Ảnh: Viết Lam

Phán đoán đúng âm mưu và thủ đoạn của địch, Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) và Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng Việt Nam và Quân ủy Trung ương, Bộ Chỉ huy tối cao Quân giải phóng nhân dân Lào thống nhất phải kiên quyết bảo vệ vững chắc vùng Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng để phát huy thế liên hoàn chiến trường.

Trên cơ sở đó, ngay sau khi kết thúc Chiến dịch Cánh Đồng Chum - Mường Sủi mùa khô 1971-1972, hai nước đã thống nhất chủ động tổ chức phòng ngự, kiên quyết không để địch tái chiếm địa bàn chiến lược quan trọng Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng mùa mưa 1972, giữ vững thế chiến lược của cách mạng Việt Nam và Lào ở khu vực Thượng Lào, bảo vệ “sườn phải” cho hai chiến dịch của Việt Nam diễn ra ở Bắc Tây Nguyên và Trị - Thiên.

Thực hiện chủ trương đề ra, đầu tháng 4-1972, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng Việt Nam và Quân ủy Trung ương, Bộ Chỉ huy tối cao Quân giải phóng nhân dân Lào, quyết định mở Chiến dịch phòng ngự Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng. Lần đầu tiên quân đội hai nước Việt Nam và Lào tiến hành một chiến dịch phòng ngự hoàn chỉnh trên chiến trường Lào, hai bên đã chuẩn bị chu đảo đảm bảo chiến dịch thắng lợi.

Việt Nam đã điều động gồm 5 trung đoàn bộ binh, 2 tiểu đoàn đặc công, 1 tiểu đoàn pháo binh, 4 tiểu đoàn pháo và súng máy phòng không, 1 tiểu đoàn xe tăng và 2 tiểu đoàn công binh. Lào cũng điều động gồm có 7 tiểu đoàn chủ lực, 1 đại đội xe tăng, 2 đại đội pháo binh, 2 đại đội súng máy phòng không, 1 đại đội công binh và 4 đại đội địa phương. Công tác hậu cần, tiếp tế được thực hiện khẩn trương đảm bảo bất luận trong tình huống nào cũng không để xảy ra bị động.

Chiến dịch phòng ngự Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng diễn ra từ ngày 21- 5 đến ngày 15 -11-1972. Trải qua 4 đợt chiến đấu, với 244 trận đánh lớn, nhỏ, Quân tình nguyện Việt Nam cùng với quân và dân Lào đã kiên cường, dũng cảm vượt qua mưa bom, bão đạn của kẻ thù, đánh lui các đợt tiến công của địch vào khu vực phòng ngự. Đồng thời chủ động phản kích và đưa lực lượng ra tuyến trung gian đánh tiêu hao địch, phá thế tiến công của chúng và cuối cùng đã đánh bại hoàn toàn cuộc tiến công quy mô lớn có tính chất chiến lược của Mỹ và tay sai. Chiến dịch thắng lợi đã loại khỏi vòng chiến đấu 5.759 tên địch, đánh bại 8 binh đoàn cơ động, 3 tiểu đoàn quân Thái Lan, bắn rơi 38 máy bay, thu 859 súng các loại…

Chiến thắng Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng mùa mưa 1972 đánh dấu bước trưởng thành lớn về nhận thức, tư tưởng, kỹ thuật, chiến thuật và cách đánh trong điều kiện phòng ngự kéo dài suốt mùa mưa, khả năng tiếp tế khó khăn. Chiến dịch thắng lợi đã giữ vững Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng trong mùa mưa năm 1972, qua đó làm thay đổi cục diện chiến trường có lợi cho cách mạng Lào, tạo thế phối hợp hiệu quả với chiến trường miền Nam Việt Nam trong cuộc tiến công chiến lược năm 1972.

Nhiều bài học trường tồn cùng thời gian

Ban tổ chức Hội thảo khoa học “50 năm Chiến dịch phòng ngự Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng - Thắng lợi và bài học kinh nghiệm” đã nhận được hơn 80 tham luận của các đồng chí lãnh đạo Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, Bộ Tổng Tham mưu; lãnh đạo các cơ quan Trung ương và địa phương; các quân khu, quân chủng, binh chủng, quân đoàn, binh đoàn; các học viện, nhà trường, viện nghiên cứu, các nhân chứng lịch sử, tướng lĩnh, sĩ quan, các nhà khoa học trong và ngoài Quân đội; đặc biệt, có sự tham gia của đại sứ quán, tùy viên quốc phòng nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.

Các đại biểu trao đổi bên lề hội thảo. Ảnh: Viết Lam

Các tham luận đã tập trung luận giải nhiều nội dung cụ thể, với nguồn tư liệu phong phú, tiếp cận đa chiều, góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn, khẳng định thành công xuất sắc trong lãnh đạo, điều hành chiến tranh cách mạng của Đảng; rút ra những bài học kinh nghiệm có giá trị sâu sắc đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Tại cuộc hội thảo, các tham luận đã tập trung đi sâu phân tích và làm sáng rõ những nội dung chủ yếu khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt của Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) và Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng Việt Nam và Quân ủy Trung ương, Bộ Chỉ huy tối cao Quân giải phóng nhân dân Lào, nhân tố quyết định làm nên chiến thắng Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng.

Đồng thời, hội thảo cũng đã khẳng định sự nhạy bén, sáng tạo của Bộ Tư lệnh Chiến dịch trong chỉ đạo, điều hành tác chiến chiến dịch; sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả tạo nên sức mạnh tổng hợp của liên quân Việt - Lào để đánh bại cuộc tiến công quy mô lớn của Mỹ và tay sai.

Thành công của chiến dịch để lại nhiều bài học quý góp phần làm phong phú thêm lý luận về nghệ thuật chiến dịch Việt Nam, đặc biệt là với loại hình chiến dịch phòng ngự để tiếp tục nghiên cứu, vận dụng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Chiến thắng Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng khẳng định liên minh chiến đấu Việt Nam - Lào trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc được hình thành một cách tự nhiên như chính yêu cầu của lịch sử, ngày càng được củng cố bền chặt. Đây cũng chính là thắng lợi đặc biệt của liên minh chiến đấu đặc biệt, thể hiện tình đồng chí, đồng bào của hai nước Việt Nam - Lào, sát cánh bên nhau trong cùng chiến hào chiến đấu chống kẻ thù chung, tô thắm thêm những trang lịch sử hào hùng về mối quan hệ của hai dân tộc Việt Nam - Lào anh em.

Nhiều ý kiến tại hội thảo đã cung cấp thêm tư liệu có giá trị để hiểu rõ, hiểu sâu thêm về sự kiện lịch sử trọng đại. Tham luận tại hội thảo đã được tập hợp, in thành kỷ yếu để chỉ huy các cơ quan, đơn vị, học viện, nhà trường, các cơ quan, ban, ngành trong và ngoài quân đội đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nhằm đưa kết quả nghiên cứu vào thực tiễn; trở thành động lực thúc đẩy cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang cùng toàn Đảng, toàn dân phấn đấu thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ; góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Viết Lam