Bình xét danh hiệu văn hóa cần đi sâu vào thực chất

Trong những năm qua, phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được xác định là phong trào quần chúng rộng lớn, giúp xây dựng con người văn hóa, cộng đồng văn hóa, đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Trong đó, việc xây dựng "gia đình văn hóa”, "làng văn hóa"... được lan tỏa sâu rộng đến từng xóm, tổ dân phố và từng gia đình. Qua phong trào, nhiều gia đình trở thành tấm gương sáng, đi đầu trong các phong trào thi đua yêu nước, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH của địa phương.

Năm 2023, Ban chỉ đạo phong trào các huyện, thành phố đã triển khai đến 151 xã, phường, thị trấn, 1.482 khu dân cư thực hiện đăng ký các danh hiệu phong trào. Kết quả, toàn tỉnh có 191.833/217.236 hộ đạt danh hiệu "Gia đình văn hóa”, đạt 88,3%; 1.428/1.482 khu dân cư đạt danh hiệu văn hóa, đạt 96,3%. Bên cạnh kết quả đã đạt được, các phong trào còn bộc lộ tồn tại, hạn chế như: việc bình xét, công nhận danh hiệu "Gia đình văn hóa” ở một số nơi còn mang tính hình thức, chưa đi sâu vào thực chất. Kết quả bình xét đôi lúc chưa sát với tình hình thực tế nên không phát huy được ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm, cũng như sự phấn đấu của nhân dân trong việc thực hiện các tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa, làng, thôn, tổ dân phố văn hóa.

Nhằm tiếp tục đẩy mạnh phát triển và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng các danh hiệu văn hóa, Chính phủ ban hành Nghị định số 86/2023/NĐ-CP, ngày 7/12/2023 quy định về khung tiêu chuẩn và trình tự, thủ tục, hồ sơ xét tặng danh hiệu "Gia đình văn hóa”, "Thôn, tổ dân phố văn hóa”, "Xã, phường, thị trấn tiêu biểu”. Trong đó, đối với khung tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu gia đình văn hóa phải đáp ứng những tiêu chuẩn: Gương mẫu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua lao động, sản xuất, học tập, bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội của địa phương; gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh; thường xuyên gắn bó, đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ trong cộng đồng. Thành viên trong gia đình vi phạm một trong các trường hợp sau thì không xét tặng danh hiệu: Bị truy cứu trách nhiệm hình sự; không hoàn thành nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ nộp thuế; bị xử phạt vi phạm hành chính về: Hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn; vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng; vi phạm quy định về trật tự công cộng; đánh bạc trái phép; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ và phòng, chống bạo lực gia đình.

Đối với khung tiêu chuẩn danh hiệu thôn, tổ dân phố văn hóa phải đáp ứng: Đời sống kinh tế ổn định và phát triển; đời sống văn hóa, tinh thần lành mạnh, phong phú; môi trường an toàn, thân thiện, cảnh quan sạch đẹp; chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giữ vững trật tự, an toàn xã hội; tích cực tham gia các phong trào thi đua của địa phương; có tinh thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng. Thôn, tổ dân phố vi phạm một trong các trường hợp: Có khiếu kiện đông người, vượt cấp trái pháp luật; có hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo vi phạm pháp luật thì không xét tặng danh hiệu.

Để được xét tặng danh hiệu xã, phường, thị trấn tiêu biểu phải đáp ứng những tiêu chuẩn: Thực hiện tốt các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, trật tự, an toàn xã hội được giao; đời sống kinh tế ổn định và từng bước phát triển; đời sống văn hóa, tinh thần lành mạnh, phong phú; môi trường an toàn, thân thiện, cảnh quan sạch đẹp; chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Xã, phường, thị trấn vi phạm một trong các trường hợp: Để xảy ra tụ điểm phức tạp về hình sự, ma túy, tệ nạn xã hội; tỷ lệ tội phạm, tệ nạn xã hội và tai nạn giao thông, cháy, nổ không được kiềm chế, tăng so với năm trước, gây hậu quả nghiêm trọng; để công dân cư trú trên địa bàn lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo tập trung đông người gây rối an ninh, trật tự, biểu tình, tuần hành, khiếu kiện vượt cấp; để xảy ra hoạt động chống Đảng, chính quyền, phá hoại khối đại đoàn kết thì không xét tặng danh hiệu.

Việc đưa ra quy định cụ thể về khung tiêu chuẩn và trình tự, thủ tục, hồ sơ xét tặng danh hiệu "Gia đình văn hóa”, "Thôn, tổ dân phố văn hóa”, "Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” sẽ góp phần đưa phong trào ngày càng lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng và chất lượng ngày càng cao hơn.

Linh Trang