Bịt 'lỗ hổng' trong quản lý y, dược tư nhân - Bài 1
BPO - Thời gian qua, hoạt động hành nghề y, dược tư nhân trên địa bàn tỉnh phát triển mạnh cả về lượng và chất. Trong đó, nhiều cơ sở đã đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị hiện đại, ứng dụng các kỹ thuật cao và cung cấp nhiều dịch vụ chăm sóc sức khỏe có chất lượng, góp phần đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của nhân dân và giúp giảm tải cho các cơ sở y tế công lập. Tuy nhiên, mạng lưới các cơ sở hành nghề y, dược tư nhân cũng bộc lộ nhiều “lỗ hổng” trong công tác quản lý. Do đó, áp dụng các chế tài để siết chặt quản lý, đưa hệ thống y, dược tư nhân hoạt động theo đúng "quỹ đạo" là việc làm cấp bách nhằm tránh các tình huống đáng tiếc có thể xảy ra.
BỘC LỘ NHIỀU "LỖ HỔNG"
Không thể phủ nhận cơ sở y, dược tư nhân trên địa bàn tỉnh đã giúp người dân địa phương dễ dàng tiếp cận các dịch vụ y tế. Tuy nhiên, việc quản lý các cơ sở không dễ dàng và tồn tại nhiều bất cập.
Qua giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh về công tác quản lý nhà nước đối với hành nghề y, dược tư nhân giai đoạn từ năm 2018 đến nay cho thấy, còn tồn tại những bất cập trong công tác quản lý, cũng như những sai phạm trong quá trình hoạt động của các cơ sở. Điều đáng nói, những bất cập này ai cũng biết, cũng thấy nhưng đến nay vẫn chưa có “thuốc đặc trị”.
Bác sĩ bán thuốc, dược sĩ khám bệnh
Có một thực tế dễ bắt gặp hiện nay tại các nhà thuốc tư nhân là người quản lý chuyên môn vắng mặt, nhưng không thực hiện ủy quyền theo quy định; bán thuốc không có đơn của bác sĩ.
Trong vai người dân đến mua thuốc đau đầu tại một nhà thuốc tư nhân trên địa bàn xã Bom Bo, huyện Bù Đăng, chúng tôi được một người đàn ông bán cho hộp C sủi và 1 vỉ Panadol extra. Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu được biết, vợ anh mới là chủ tiệm thuốc. Trong lúc người vợ ra ngoài giải quyết công việc nên anh đã phụ vợ trông tiệm và bán thuốc cho khách.
Thực trạng “bác sĩ bán thuốc, dược sĩ khám bệnh” cũng là nội dung được các thành viên Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đặc biệt quan tâm trong đợt giám sát tại Sở Y tế về công tác quản lý nhà nước đối với hành nghề y, dược tư nhân giai đoạn từ năm 2018 đến nay. Theo các thành viên đoàn giám sát, vấn đề “nóng” hiện nay là tình trạng phòng khám tư nhân vừa khám bệnh, kê đơn vừa bán thuốc, dù đây là hành vi bị cấm theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh.
Các cơ sở y, dược tư nhân đã có nhiều đóng góp tích cực trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 của tỉnh. Trong ảnh: Nhân viên y tế Phòng khám đa khoa Tâm Đức (TP. Đồng Xoài) lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cho người dân thời điểm dịch bùng phát mạnh trên địa bàn tỉnh
Liên quan đến vấn đề này, đại diện lãnh đạo Sở Y tế cho hay, hiện nay một số phòng khám tư nhân đã thực hiện mô hình tổ chức khám, chữa bệnh gắn liền quầy bán thuốc. Còn một số phòng khám vừa kê đơn vừa bán thuốc, phía sở đã nắm thông tin nhưng vẫn khó phát hiện, thấy rõ ràng bệnh nhân cầm thuốc đi ra nhưng khi hỏi thì nhiều bệnh nhân không hợp tác. Trong khi đó, mạng lưới cơ sở hành nghề y, dược tư nhân ngày càng mở rộng, lực lượng chức năng lại “mỏng” đã ảnh hưởng đến công tác thanh, kiểm tra. Mặt khác, các cơ sở luôn tìm cách đối phó nên rất khó phát hiện, chấn chỉnh và xử phạt.
Ông Quách Ái Đức, Giám đốc Sở Y tế cho biết: Để công tác quản lý nhà nước trong hành nghề y, dược tư nhân được tăng cường hơn nữa, góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người tiêu dùng, ngoài thanh, kiểm tra, các ngành chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền giúp người dân phân biệt các cơ sở y, dược tư nhân hoạt động có phép và trái phép trên địa bàn. Việc phân biệt được ghi rõ ràng trên các biển hiệu.
“Người tiêu dùng lưu ý khi bị bệnh, không nên tự ý mua thuốc điều trị mà hãy đến các cơ sở khám, chữa bệnh uy tín để được tư vấn, kê và sử dụng thuốc theo đơn. Ngành y tế khuyến khích người dân cùng giám sát, phát hiện sai phạm của các cơ sở y, dược tư nhân để có phương án xử lý kịp thời, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân” - ông Quách Ái Đức đề nghị.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 524 cơ sở hành nghề y tư nhân và 1.162 cơ sở kinh doanh dược. Từ năm 2018 đến nay, Sở Y tế đã cấp 302 chứng chỉ hành nghề khám, chữa bệnh; 126 giấy phép hoạt động khám, chữa bệnh ngoài công lập; 519 chứng chỉ hành nghề y dược; 581 giấy chứng nhận thực hành tốt cơ sở bán lẻ thuốc; 4 giấy chứng nhận thực hành tốt phân phối thuốc.
Thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với cơ sở hành nghề y, dược tư nhân, từ năm 2018 đến hết quý 1/2022, Sở Y tế đã thu hồi 12 chứng chỉ hành nghề khám, chữa bệnh; 13 giấy phép hoạt động khám, chữa bệnh ngoài công lập; 64 chứng chỉ hành nghề dược. Nguyên nhân thu hồi là do các cá nhân không hành nghề ở phạm vi đã được cấp phép; một số cá nhân tự nguyện trả lại giấy phép, chứng chỉ hành nghề...
Chế tài chưa đủ mạnh
Theo Đội Quản lý thị trường số 3, Cục Quản lý thị trường tỉnh, trên địa bàn huyện Bù Đăng hiện có 80 cơ sở kinh doanh thuốc, vật tư y tế của các công ty, nhà thuốc, quầy thuốc. Thời điểm dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, đơn vị đã ra quân kiểm tra, phát hiện và xử phạt 16 trường hợp với số tiền 32 triệu đồng do không thực hiện niêm yết giá các mặt hàng thiết bị y tế theo quy định.
Trong khi đó, thành phố Đồng Xoài có 185 cơ sở hành nghề y, dược tư nhân, trong đó có 1 bệnh viện tư nhân, 9 phòng khám đa khoa, 49 phòng khám chuyên khoa; 6 phòng khám, chẩn trị y học cổ truyền; 3 công ty dược và 117 cơ sở kinh doanh dược, các dịch vụ y tế. Trong thời gian hơn 3 năm, Đội Quản lý thị trường số 1 khu vực Đồng Xoài - Đồng Phú đã kiểm tra 70 lượt cơ sở, phát hiện xử lý 28 cơ sở vi phạm về lập, ghi chép các loại hồ sơ, sổ sách; niêm yết giá… và đã tham mưu xử phạt với số tiền 78,5 triệu đồng. Ngoài ra, thời điểm dịch Covid-19 bùng phát, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố về tăng cường các biện pháp quản lý đối với việc mua, bán, sử dụng thuốc điều trị Covid-19, lực lượng chức năng cũng đã kiểm tra, phát hiện và lập biên bản xử lý vi phạm hành chính 1 cơ sở kinh doanh vật tư y tế, với số tiền 14 triệu đồng.
Các cơ sở y, dược tư nhân đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho người dân. Trong ảnh: Nhân viên Phòng khám đa khoa 123 Hùng Vương, TP. Đồng Xoài kiểm tra sức khỏe cho người dân
Ở góc độ chuyên môn, lãnh đạo Sở Y tế cho rằng, trong những năm qua, công tác thanh, kiểm tra các cơ sở hành nghề y, dược tư nhân được đảm bảo và xuyên suốt. Ngoài thực hiện thanh tra theo kế hoạch, Thanh tra sở còn phối hợp tổ chức các đợt thanh tra liên ngành. Từ năm 2018 đến nay, Thanh tra sở đã phối hợp thực hiện hơn 30 cuộc thanh, kiểm tra đối với 423 cơ sở, phát hiện 18 cơ sở vi phạm trong lĩnh vực hành nghề y tế tư nhân, 6 cơ sở vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 24 cá nhân, tổ chức với tổng hơn 150 triệu đồng.
Từ những thống kê nêu trên có thể thấy, phần lớn các vụ vi phạm đều chỉ dừng ở mức xử phạt vi phạm hành chính, số tiền xử phạt cũng không quá lớn, điều này dẫn đến tình trạng “nhờn luật”. Trong khi đó, theo Nghị định số 176/2013/NĐ-CP ngày 14-11-2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, có khung xử phạt đối với nhiều hành vi vi phạm vượt quá thẩm quyền xử phạt của huyện, thị xã, thành phố. Đơn cử như hành vi cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh mà không có giấy phép hoạt động; cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh vượt quá phạm vi chuyên môn được ghi trong giấy phép hoạt động, mức phạt tiền từ 50-70 triệu đồng… đã gây khó khăn cho cơ sở khi xử lý.
Hoạt động hành nghề y, dược tư nhân thời gian tới dự kiến còn tiếp tục mở rộng hơn, để bịt “lỗ hổng” trong quản lý cần có chế tài đủ mạnh. Ngoài xử phạt hành chính, cần thiết có thể thông báo công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng về danh tính, mức độ, hình thức xử phạt đối với các cơ sở vi phạm. Có như vậy, các cơ sở y, dược tư nhân mới biết… sợ!
