Blacka: 'Nói rapper lên mainstream bị mất chất là sai'

Blacka là một trong những truyền nhân của huyền thoại Việt Dragon trong giới rap Việt. Anh tự ví bản thân như bản sao của Wowy, tức cũng lớn lên trong khu phố nghèo, với đầy đủ cạm bẫy phải đối diện mỗi ngày. Rap/Hip hop giúp Blacka tìm thấy đam mê và đưa anh vượt qua hoàn cảnh để trở thành người có sức ảnh hưởng.

Giờ đây, sau hơn 10 năm làm nhạc, từ những trận freestyle rap và beef (rap chiến) nảy lửa, Blacka bắt đầu tìm thấy hào quang nhờ Rap Việt. Trả lời Zing, Blacka nhấn mạnh một điều: "Nói rapper lên mainstream bị mất chất là sai. Cụ thể là đang có định kiến về những rapper lên mainstream để kiếm tiền. Nhưng tôi nghĩ một khi bạn bỏ công sức làm việc thì sẽ nhận thù lao xứng đáng".

Trong cuộc phỏng vấn, Blacka kể lại hành trình một cậu bé rap từ đường phố, cho đến á quân Rap Việt mùa hai. Anh cũng thẳng thắn nêu góc nhìn về sự xa cách của giới underground và mainstream trong rap Việt.

Cuộc sống của Blacka thay đổi tích cực sau hiệu ứng Rap Việt. Ảnh: Phương Lâm.

Cả khu phố đều biết Blacka là rapper

- Khi tôi tham gia Rap Việt, khán giả tìm lại video tôi chơi freestyle rap cùng Vsoul và một số anh em khác từ trước. Chính xác là trận freestyle khi đó diễn ra vào năm 2013, khi tôi 14-15 tuổi.

Trước đó, tôi vô địch 3 năm liên tiếp ở Rap UP (giải freestyle lớn nhất thời đó - PV). Tôi cũng là quán quân ở một sân chơi rap do chị Suboi và anh DSK tổ chức. Tôi từng nghĩ rap chỉ là đam mê làm cho vui thôi, nhưng đam mê tích lũy từ những năm 2013-2014 và kéo dài đến giờ.

- Tôi sinh ra ở gia đình có mẹ là người khuyết tật. Tổ ấm của tôi không hoành tráng, nhưng cũng chưa đến mức quá nghèo khó. Những người tôi tiếp xúc khi lớn lên chủ yếu là chất đường phố. Xung quanh nơi tôi sống, có người ở lớp thấp nhất xã hội, và người ở tầng cao nhất cũng có.

Môi trường sống tác động trực tiếp đến suy nghĩ của tôi. Cụ thể là nỗi niềm của từng người sau khi tiếp xúc, tôi đều tiếp thu và suy nghĩ hết. Thế nên trong âm nhạc, tôi rap về người xung quanh là chủ yếu.

Tôi nghĩ thế mạnh của mình là được tiếp xúc với nhiều mảng màu trong cuộc sống, dẫn đến rất dễ đồng cảm với những thứ xung quanh. Tôi có thể viết rap về một người nghèo khó, một tay giang hồ hoặc nhân vật đàng hoàng.

- Có chứ! Từ lâu, cả khu phố đều biết tôi là rapper. Họ ủng hộ khi thấy đâu đó câu chuyện ở chính mình xuất hiện trong bản rap của Blacka. Đến khi tôi tham gia Rap Việt và được biết tới nhiều hơn từ chương trình này, những người xung quanh mới cảm nhận rõ cái nghề của Blacka.

Tham gia Rap Việt như một lời khẳng định chính thức của Blacka đến với những người trong khu phố về việc tôi là rapper chuyên nghiệp.

Mọi thứ về Blacka giờ đây đều tốt hơn so với khoảng 10 năm trước, nhưng thể hiện rõ nhất có lẽ là cách hành xử. Giờ đây, tôi không thể mang 100% chất đường phố lên sân khấu Rap Việt. Thay vào đó, tôi chủ động mở lòng với khán giả, trước khi cho họ thấy nội lực thật sự trong âm nhạc của mình là gì.

Anh Wowy dạy tôi những thứ như vậy. Với một rapper có xuất thân thô kệch từ vẻ bề ngoài đến phong cách, tôi cần nhẹ nhàng để khán giả hiểu và ủng hộ mình. Còn đưa sự nhiệt tình và thẳng thắn quá mức của một rapper đi lên từ đường phố đến với khán giả đại chúng sẽ khiến mọi thứ đi trật hướng.

"Tươm tất" là 2 chữ Blacka có thể tóm gọn về sự thay đổi của tôi sau cột mốc tham gia Rap Việt.

- Tất nhiên! Nhiều khán giả biết đến Blacka là từ Rap Việt. Trong khi đó, sự nghiệp của tôi vun đắp theo quá trình cụ thể. Từ những thứ nhỏ nhất, tôi xây dần lên. Tôi nhìn thành công của rapper khác và suy nghĩ đấy chứ. Có lẽ họ chọn đúng thời điểm và làm đúng.

Tôi từng hỏi vấn đề này với một rapper thân thiết trong nghề. "Tại sao Blacka chưa thành công", tôi nhắn. Người đó đáp: "Có lẽ thứ mà Blacka mong cầu to lớn quá, trong khi con hẻm của Rap Việt còn nhỏ. Nên Blacka cần chờ thêm để con hẻm nới ra và chiếc xe chở Blacka qua lọt".

Tôi nhận ra mình không thể đi nhanh được. Blacka chấp nhận trễ một hoặc vài nhịp nhưng khi vào đúng guồng sẽ làm tốt.

Blacka muốn giới rap có cái nhìn thoáng hơn về mainstream. Ảnh: Phương Lâm.

"Hãy rap vì gia đình, bố mẹ, anh em, con cái"

- Tôi lấy thước đo từ những rapper từng cùng mình chơi freestyle gần 10 năm trước. Đến nay, tới 60-70% không còn làm nghề. Một số rapper vẫn bền bỉ chơi rap nhưng chưa nhận lại thành công tương xứng. Theo tôi, nhiều rapper dừng lại vì vấn đề lớn nhất là cơm áo gạo tiền. Còn trụ lại được lâu như tôi và một số anh em khác là nhờ yếu tố may mắn.

- Chính là sự chủ động trong mọi bước đi của tôi. Ngày xưa, khi tìm gặp các producer (những người sản xuất âm nhạc cho rapper - PV), tôi nói với họ mình không có tiền. Bù lại, thứ tôi có là giọng rap, phong cách âm nhạc và có thể hỗ trợ các producer ở nhiều khía cạnh khác để đổi lấy con beat.

Đó là kinh nghiệm tôi muốn chia sẻ với thế hệ rapper sau này. Một bản rap luôn cần sự kết hợp của beat. Nếu rapper đó chưa thể tự làm ra con beat, hãy mạnh dạn mở lời và tích lũy mối quan hệ cho công việc. Thời đại này chẳng còn khái niệm "hữu xạ tự nhiên hơn", do đó từng cá nhân phải chủ động khi bạn chưa có mọi thứ.

- Từ ngày đầu, tôi xác định rõ lý tưởng là phải làm nhạc để hướng đến nhiều khán giả nhất. Tôi về đội Wowy ở Rap Việt là để cụ thể cho khát vọng đó. Anh Wowy có nền tảng giống hệt tôi, đó là cùng lớn lên từ gian khó, rồi hoạt động lâu ở underground để lấy đó làm nền tảng, tìm cách vươn lên mainstream.

Chỉ Wowy mới nắm rõ công thức để hướng dẫn Blacka. Tôi học cách tiết chế bản thân để dịu dàng hơn một tý và được khán giả đồng cảm. Khi họ đồng cảm, Blacka mới tiến thêm bước nữa là cho họ thấy nỗi niềm của mình.

Ngày trước, Blacka thường vừa đi vừa rap trong các MV. Nội dung, câu chữ ở đó quá căng thẳng nên đôi khi không tiếp cận được khán giả đại chúng.

- Khái niệm "chất" trong rap là lăng kính được tạo ra từ một số rapper đi trước trong giới underground. Thế hệ rapper sau này khá áp lực vì lăng kính đó. Nhưng theo tôi, chẳng có cái gì gọi là chất ở underground cả.

Nói mất chất khi từ bỏ underground và làm nhạc cho số đông là không đúng. Chính một số rapper underground chưa làm rõ những lăng kính mà thế hệ trước để lại.

Tôi từng tiếp xúc với nhiều rapper underground nước ngoài. Cách suy nghĩ của họ không hề giống ở Việt Nam.

- Tôi hỏi nhiều rapper Việt Nam: "Bạn chơi rap vì cái gì?". Đa số trả lời là rap vì đam mê, vì tinh thần hip hop. Trong khi, tôi hỏi điều tương tự với rapper nước ngoài, họ nói: "Tôi rap để cho con tôi học đại học và thoát khỏi con phố nghèo".

Rapper nước ngoài họ rap vì ai đó, thay vì đặt lợi ích bản thân trước tiên. Họ rap vì muốn cứu rỗi cuộc sống của con cái, gia đình, hoặc rap để có sự nghiệp tươi sáng hơn. Đó mới là tư duy đúng của một rapper.

Nói rapper lên mainstream bị mất chất là sai. Cụ thể là đang có định kiến về những rapper lên mainstream để kiếm tiền. Nhưng tôi nghĩ, một khi bạn bỏ công sức làm việc thì sẽ nhận thù lao xứng đáng. Cái chất mà mọi người hay nói trong giới underground thực tế chỉ là thứ không có tiêu chí cụ thể để đánh giá.

Một rapper chơi rap vì tương lai của mình, bố mẹ, anh em, con cái, mới là "chất" mà Blacka khâm phục và hoàn toàn công nhận.

- Tôi xem văn hóa beef của giới rap nằm ở đầu bên trái trong đường thẳng. Còn sự cảm thụ nhạc của khán giả đại chúng Việt Nam nằm ở đầu bên phải. Ngay lúc này, 2 đầu đó không thể kéo lại gần nhau, bởi sự gắt gỏng trong rap diss trái ngược sự chuẩn mực của văn hóa Việt Nam. Việc 2 thứ cùng lúc diễn ra chỉ là sự gượng ép và không hòa hợp được là chuyện đương nhiên.

Khán giả đại chúng thưởng thức âm nhạc khi họ thấy điều đó có giá trị. Trong khi các trận beef chỉ gói gọn ở việc 2 rapper nói lên cái tôi. Ở thị trường Âu - Mỹ, ví dụ Kanye West và Drake diss nhau, đó ngay lập tức là sự kiện gây chấn động và các rapper sẽ bán được vé. Còn với Việt Nam, beef giờ đây được xem là thứ âm nhạc vô thưởng vô phạt.

Một ngày nào đó beef sẽ được công nhận trong lòng khán giả đại chúng Việt, khi mà mức cảm thụ của họ đã bước sang giai đoạn khác.

Wowy giúp Blacka thay đổi tư tưởng để làm mềm mại âm nhạc. Ảnh: Phương Lâm.

Muốn có 3 đến 4 bản rap đánh bại quy luật thời gian

- Cuộc sống của tôi đảo lộn kha khá khi trở thành rapper ít nhiều có tên tuổi. Ngày trước, Blacka viết rap để hướng đến khán giả có góc nhìn giống mình. Còn bây giờ, tôi thay đổi công thức để cho nhiều tầng lớp thưởng thức âm nhạc của mình.

Tôi phải chắt lọc câu chữ, ứng xử khéo léo hơn và thay đổi phong cách để phù hợp cho bước chuyển biến của sự nghiệp. Blacka có 2 khát vọng, đó là chinh phục lớp khán giả nhỏ tuổi. Mà để làm được điều đó, trước tiên Blacka cần thuyết phục các bậc phụ huynh, do đó âm nhạc của mình phải chọn lọc rất kỹ.

Khát vọng thứ 2 của Blacka là làm được các bài nhạc thắng được quy luật thời gian. Tức là bản rap đó phải khiến khán giả bật đi bật lại mỗi năm. Tôi biết rất khó để làm được tác phẩm âm nhạc như thế nhưng khi đã có khát vọng, không gì là không thể. Tôi ước mình làm ra được 3 đến 4 bài nhạc kiểu vậy (cười).

- Tôi nghĩ đã có chuyển biến rõ ràng, nhưng hiệu ứng rap từ game show chỉ mang tính hiện tượng mà thôi. Cần bước ngoặt lớn hơn nữa từ cộng đồng rap để thật sự lan tỏa tới khán giả và tạo được chỗ đứng vững.

- Lợi thế của rapper đi lên từ underground rất quan trọng. Thời điểm này, có nhiều bạn đùng một cái vào mainstream, dẫn đến một hệ lụy. Có rapper ngay lập tức có sản phẩm siêu hit, hút chục triệu đến cả trăm triệu view, nhưng bài tiếp theo chỉ nhận vài nghìn view. Tức là những người này không có fan nền tảng.

Với Blacka, ở giai đoạn im ắng nhất cũng hút từ 200.000 đến một triệu view. Blacka luôn có nhóm fan nền tảng đi từ ngày đầu. Có người nhận định underground là thế giới ngầm, thích làm gì làm nhưng không đúng. Đó là nơi cho các rapper tập luyện và chinh phục những khán giả ở đó trước khi vươn tới môi trường lớn hơn.

Các rapper mainstream thường rơi vào vòng luẩn quẩn là luôn tìm cách để sản phẩm của mình lan tỏa nhất. Nhưng rapper như Blacka, hoặc underground biết công thức. Chỉ cần làm ít và sẽ gây bùng nổ lớn như vậy.

- Tôi tận dụng sức nóng của Rap Việt để đẩy mạnh dự án cá nhân trong thời gian tới. Tôi là mẫu nghệ sĩ chú trọng năng suất làm việc, do đó sẽ liên tục phát hành sản phẩm. Sẽ có những bài được đầu tư công phu nhằm phục vụ cho khán giả đại chúng. Và đan xen vào đó là các sản phẩm mang cá tính cá nhân để hướng tới lớp khán giả trung thành của tôi trong giới underground.

Blacka có ngày hôm nay là nhờ cộng đồng fan ở underground. Tôi không cho phép mình lãng quên những giá trị cũ, dù giờ đây sự nghiệp đã có bước tiến.

Sự thật là đang có rào cản nào đó giữa giới underground và mainstream. Nhiều rapper đàn anh của tôi khi tiến lên mainstream không còn quay về để hướng tới cộng đồng. Tôi biết họ khao khát được chia sẻ và giúp đỡ rapper ở underground, nhưng các rào cản vô hình khiến họ ngại.

Blacka sẽ làm chuyện đó để hỗ trợ cộng đồng và những rapper đang đi lên từng bước từ underground. Tôi có nhiều anh em ở underground, do đó biết cách để kết nối tất cả với nhau.

- Một khi rapper đó xác định âm nhạc là con đường duy nhất, hãy dành thời gian nhiều nhất có thể để vào phòng thu. Người này cần tập trung xây dựng quan hệ và đặt tầm nhìn phát triển lâu hơn. Tôi thấy một số rapper gặp vấn đề ở chuyện khi bước lên sân khấu họ không quá nghệ sĩ, nhưng ra ngoài cuộc sống lại quá nghệ sĩ.

Phải biết mở miệng đúng lúc và mở lòng với tất cả người xung quanh, tôi nghĩ các rapper khi bắt đầu sự nghiệp trước tiên phải làm được điều này.

Blacka thắng áp đảo 2 rapper thiện chiến của Binz và Karik Bản rap "Tâm hồn Việt Nam" của Blacka được đánh giá có chất lượng vượt trội, do đó xứng đáng thắng ở vòng Bứt phá.

Hương Ly